Herwijnen
Herwijnen is een dorp in de gemeente West Betuwe
Herkomst naam
De eerste vermelding van Herwijnen, toen bekend als "Heriuuinna" (wat 'weiden van de heer' betekent), stamt uit een schenkingsoorkonde van 12 augustus 850. In deze oorkonde schonk graaf Balderik goederen en vijf boerderijen aan de Utrechtse kerk. Wat zegt het Aardrijkskundig woordenboek van Van der Aa over Herwijnen?
Gemeentelijke indeling
1811 - 1985 gemeente Herwijnen
1986 - 2018 gemeente Lingewaal
2019 - heden gemeente West Betuwe
Gemeentewapen
Het gemeentewapen van de voormalige gemeente Herwijnen is bevestigd bij Besluit van de Hoge Raad van Adel 7 oktober 1818: "Van rood, beladen met twee gouden dwarsbalken." Zie ook: gemeentewapen op Wikipedia.
Korte geschiedenis van Herwijnen
Herwijnen ontwikkelde zich als een typisch dijkdorp langs de Waal. In en rond Herwijnen stonden diverse kastelen, waaronder Frissestein, Drakenburg, Wayenstein en Engelenburg. Het kasteel Frissestijn, ook bekend als het Huis te Herwijnen, dateert uit de Late Middeleeuwen (14e-15e eeuw) en is nu een archeologisch rijksmonument.
Water
De geschiedenis van Herwijnen is nauw verbonden met de strijd tegen het water. In 1635 veroorzaakte een ijsdam in de Waal tussen Herwijnen en Vuren een grote overstroming. Hierbij ontstond een diepe wiel, later "De oude Wiel" genoemd.
Heerlijkheid Herwijnen
In de 18e eeuw verwierf Adriaan Bout, een koopman uit Amsterdam, de heerlijke rechten van Herwijnen, samen met die van Hellouw en Haaften. Dit was de eerste keer sinds de Middeleeuwen dat de heerlijkheid Herwijnen niet aan de eigenaar van Frissestein behoorde, maar aan de heren van Engelenburg.
Oude Wiel
Een belangrijk historisch element is "Huize De Oude Wiel", gebouwd in 1711 aan de Waaldijk. Deze boerderij bleef 279 jaar lang in gebruik en is nu een monumentaal pand dat in 2004 werd gerestaureerd.
Archeologische waarde
De Herwijnense Bovenwaard heeft een rijke archeologische geschiedenis. Er is een wettelijk beschermd terrein van zeer hoge archeologische waarde met de resten van het kasteel Frissestijn. Daarnaast zijn er in de omgeving nog twee wettelijk beschermde terreinen: een verhoogd gelegen kerkterrein en vluchtberg uit de Late Middeleeuwen, en een terrein met resten van het kasteel Engelenburg.