Mijn Studiezaal (inloggen)x3251 Rechterlijk archief van de dagelijkse heerlijkheid Bruchem 1731 - 1750, 1728 - 1750
3251 Rechterlijk archief van de dagelijkse heerlijkheid Bruchem 1731 - 1750, 1728 - 1750Uitleg bij archieftoegang
Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.
Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:
• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen
De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.
De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.
De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.
Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.
Zoek in deze inventaris
3251
Rechterlijk archief van de dagelijkse heerlijkheid Bruchem 1731 - 1750, 1728 - 1750
Inleiding
Alle dorpen in de Bommelerwaard waren dagelijkse heerlijkheden met uitzondering van de hoge heerlijkheden Hedel, Ammerzoden, Nederhemert en Poederoijen.
De rechtspraak in de dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaarden werd uitgeoefend door gerichtslieden. De competentie van de dagelijkse gerichten bleef beperkt tot eenvoudige contentieuse zaken met panding van roerend goed en daarnaast volontaire rechtspraak. Panding aan onroerend goed was niet toegestaan, zodat de omvang van de schulden en/of materiële schade aan een bepaald vrij laag maximum gebonden waren. 1)
Criminele rechtspraak komt niet voor bij de dagelijkse gerichten in de Bommelerwaard, aangezien dat was voorbehouden aan de Schepenbank van Zaltbommel. 2) Transport van onroerend goed komt eveneens niet voor, aangezien dat tot 1335 uitsluitend tot de competentie van de Bommelse schepenbank behoorde, en sinds genoemde jaar ook tot de competentie van de in dat jaar ontstane vier nieuwe schepenbanken in de Bommelerwaard (Driel en Zuilichem) en Tielerwaard (Deil en Tuil). 3)
Na 1700 of eerder al is het klaarblijkelijk snel bergafwaarts gegaan met de contentieuse rechtspraak, ze komt dan nog maar slechts een enkele maal voor, of ontbreekt volledig. De functie van de dagelijkse gerichten wordt dan steeds meer overgenomen door de genoemde schepenbanken. Bruchem hoorde onder het rechtsgebied van de Bank van Zuilichem. 4)
Van het archief van het gericht van de dagelijkse heerlijkheid Bruchem zijn slechts enkele stukken bewaard gebleven.
De rechterlijke archieven van de dagelijkse heerlijkheden in de Bommelerwaard werden in 1999 door het Rijk in eigendom overgedragen aan het Streekarchief Bommelerwaard, met uitzondering van dat van Brakel. 5)
Aanvankelijk waren de archiefjes in één inventaris beschreven. In 2005 zijn ze afzonderlijk beschreven, genummerd en ingevoerd in een databasesysteem. Omdat de oude nummering is gebruikt in publicaties is in de bijlage bij deze inleiding een concordans opgenomen van de nummers die de stukken voorheen hadden.
J. Buylinckx 2005.
Noten
1. Kuys, p.10-11.
2. Streekarchief Bommelerwaard, archiefblok 185 Rechterlijk archief van Zaltbommel 1525 - 1811.
3. Kuys, p.11.
4. Streekarchief Bommelerwaard, archiefblok 186 Archief van de Bank van Zuilichem 1563 - 1811.
5. Een deel van dat archief was aangetroffen in het familie-archief van Van Dam van Brakel en daaruit gelicht. Aangezien dat familie-archief particulier eigendom is en in bewaring is gegeven aan het Gelders Archief te Arnhem (voorheen Rijksarchief in Gelderland) zijn die stukken van de dagelijkse heerlijkheid Brakel blijven berusten in het Gelders Archief. De bij het Streekarchief Bommelerwaard berustende stukken uit dat archief zijn beschreven in archiefblok 3254.
Literatuur
J. Kuys, Dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaard tot omstreeks het midden van de zeventiende eeuw, in: Bijdragen en Mededelingen Gelre, 70 (1978.1979), p.1-35.
A.J. van de Ven, De rechtsbedeeling bij de dorpsgerichten in de Bommeler- en Tielerwaarden, in: Verslagen en Mededelingen Oud Vaderlands Recht (VMOR), deel 8 (1935), nr. 5, p. 375-419.
Bijlagen Inleiding
CONCORDANSBIJLAGE
Concordans tussen de oude nummering van de inventaris van de archieven van de dagelijkse heerlijkheden in de Bommeler- en Tielerwaard en de nummering in de nieuwe inventarissen van deze archieven:
Aalst: 1 -> 3188/1 2 -> 3188/2 3 -> 3188/3
Bruchem: 8 -> 3251/1 9 -> 3151/2
Gameren: 10 -> 3252/1 11 -> 3252/2 12 -> 3252/3 13 -> 3252/4 14 -> 3252/5 15 -> 3252/6 - 3252/9 16 -> 3252/10 18 -> 3252/12
Nieuwaal: 19 -> 3253/1 20 -> 3253/2 21 -> 3253/3
Inventaris
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Creative Commons (CC BY-SA 4.0)MAIS-(M)DWS is een product van DE REE archiefsystemen BV
meer informatie over MAIS-(M)DWS
meer informatie over MAIS-(M)DWS