Samen sterk
In het midden van de 19e eeuw ontstonden de eerste vakbonden, die van typografen, meubelmakers, sigarenmakers, bakkers, schilders en diamantbewerkers. Het waren vooral onderlinge ondersteuningskassen bij ziekte en overlijden. Later werd er meer samengewerkt op nationaal niveau en kwam het strijden voor betere arbeidsomstandigheden meer naar voren.
Een van de grootste vakbonden die we nu in Nederland hebben is de FNV. Deze bond ontstaat in 1981 door een fusie tussen het Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV) en het Nederlands Katholiek Vakverbond (NKV).
Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV)
In 1893 wordt het Nationaal Arbeids Secretariaat (NAS) opgericht. Binnen dit NAS zijn ook de Sociaal Democratische Bond en later de NSDAP actief. Dit leidt tot veel onrust en politiek geruzie. In 1906 wordt daarom een nieuw vakverbond opgericht: het NVV. In Tiel is de bond samen met de Tielse SDAP gevestigd in gebouw De Opwaarts op Weerstraat 44 (op die locatie staat nu gokhal The Big Apple). In 1945 wordt dit pand vernield. De NVV verhuist dan naar de Sint Walburgstraat.
In deze brochure van 1975 is te lezen dat ze zich niet alleen inzetten voor de grote dingen, zoals het sluiten van cao’s, maar ook voor de zaken waar werknemers individueel mee te maken krijgen, de zorgen van alledag. Te weinig uitbetaald loon, belastingmoeilijkheden, huurkwesties en nog veel meer. Op de foto hieronder zie je trouwe leden van de Industriebond van het NVV in 1978. Twee leden zijn al 60 jaar lid van de bond, elf 50 jaar, vijf 40 jaar en achttien 25 jaar.
Niet iedereen is even gecharmeerd van de vakbonden. In De Nieuwe Tielsche Courant van 15 oktober 1907 staat bijvoorbeeld dit bericht over een bijeenkomst van de vakbond voor medewerkers van een werf in Zaltbommel:
Vakverenigingen zijn echter al snel een macht om rekening mee te houden, zoals je kunt lezen in dit artikel in de Nieuwe Tielsche Courant van 1924.
Nederlands Katholiek Vakverbond
Voor katholieken zijn de algemene en christelijke vakbonden verboden. Zij moeten van de bisschoppen lid worden van het Rooms-Katholiek Werkliedenverbond (RKWB). Deze is in 1925 opgericht door een fusie tussen het Rooms Katholieke Vakbureau en Diocesane Werkliedenverbonden. In het Katholiek Zondagsblad wordt regelmatig gewaarschuwd voor de ‘neutrale’ vakbond NVV:
In de oorlog is het verbond een paar jaar opgeheven om na de oorlog terug te komen onder de naam Katholieke Arbeidersbeweging. Die naam wordt in 1964 veranderd in NKV. Het NKV had 12 bonden, waaronder een industriebond, een bouw- en houtbond en een bond voor overheidspersoneel.
Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV)
Als de NVV en NKV zijn gefuseerd tot de FNV, blijft de Tielse afdeling nog een tijdje gevestigd in gebouw Opwaarts. Maar als dat in 1986 wordt afgebroken, verhuist de afdeling naar het pand van de voormalige landbouwschool aan de Scheeringlaan. De naam van het nieuwe pand, De Schering, wordt op deze foto onthuld:
In de beeldbank zijn allerlei foto’s te vinden van bijeenkomsten waarop leden worden gehuldigd. Daarnaast vonden we dit knipsel en deze foto’s uit 1975 over een 1 mei-manifestatie in De Spil waarop het er blijkbaar stevig aan toe ging.
In onze depots is natuurlijk nog veel meer te vinden. We hebben twee planken vol met archiefdozen met archief van FNV afdeling Tiel en voorgangers. Het is nog niet geïnventariseerd, maar daar gaan we binnenkort aan beginnen. We zijn heel benieuwd wat hier verder nog te vinden is!