Korte geschiedenis van het dorp Buurmalsen

De oudste vermelding van Buurmalsen, vroeger Uberan Malsna genoemd, dateert uit 850. In een oorkonde van Ludger van Utrecht op 12 augustus 850 (Oorkondenb. Sticht Utrecht, nr. 67) schenkt graaf Balderik goederen aan de Utrechtse kerk, waaronder Uberan Malsna, ook wel Malsna mansus duos.

In latere bronnen komt de naam voor als Malsen superior (1347) en Overmalsen (1400). Dit is het huidige Buurmalsen, dat behoorde tot de Heerlijkheid Buren. Dit in tegenstelling tot het aan de zuidkant van de Linge gelegen Malsen, dat na 1253 Geldermalsen werd genoemd, omdat het toen bij Gelderland hoorde.

Buurmalsen en Tricht: verbonden dorpen

Buurmalsen en het nabijgelegen Tricht vormden eeuwenlang een nauwe eenheid. De oorsprong van hun dorpswapens ligt vaak bij het wapen van de oudst bekende heer van het dorp uit de 12e tot 14e eeuw. Buurmalsen kende weinig kastelen en eigen heren, omdat het sterk onder invloed stond van het nabijgelegen Buren. Alleen de boerderij Reygersfoort, een kleine ridderhofstad buiten de kern, werd als een klein kasteeltje gezien. In 1403 was Balthasar van Buren, uit het geslacht Van Buren, eigenaar.

Juridisch werden Buurmalsen en Tricht al rond 1500 verenigd met één schepenbank. In 1818 werden de dorpen samengevoegd tot één gemeente. Tricht had wel een adellijk huis: Crayestein.

Heerlijkheid Crayestein en de familie Van Buren

De eerst bekende bezitter van Crayestein was Margriet van Buren, weduwe van Gosen van Honseler, die in 1515 beleend werd. Waarschijnlijk ging Aert van den Steyne haar voor; hij komt voor in documenten uit 1456 en 1470/1473 als eigenaar van een hofstad en goed in Tricht.

Het wapen van de voormalige gemeente Buurmalsen is waarschijnlijk gekozen zonder directe band met de lokale geschiedenis. Beide dorpen hoorden immers al eeuwenlang bij het Graafschap Buren. Daarom zou het aansluiten bij het wapen van de Heren van Buren logischer zijn geweest.

Het geslacht Van Malsen

In de 14e eeuw komt Nicolaas of Claes van Malsen voor. Hij werd in 1326 beleend met het kasteel te Well en was in 1344 eigenaar van land in Tricht. In datzelfde jaar wordt hij genoemd als eerste nabuur bij de verkoop van stukken land van de kerk van Buurmalsen aan Mariënweerd.

Andere leden van het geslacht Van Malsen, vanaf 1295, waren ridders, grondbezitters in Buurmalsen en Tricht, en richters in Malsen. Eén werd zelfs 'neef' van de Heer van Buren genoemd.

Het wapen van dit geslacht, terug te voeren op Claes van Malsen, heer van Well, bestaat uit "een zilveren baar (linker schuinbalk) op keel (rood)". Mogelijk is er een verband met het geslacht Van Cuyk/Kuyk, dat ook in Geldermalsen en Meteren voorkwam en soms ook Van Malsen werd genoemd, maar dat is niet zeker.

Het dorpswapen van Buurmalsen

Het wapen van de voormalige gemeente Buurmalsen wordt nu algemeen beschouwd als het wapen van het dorp zelf.