Johannes 'Klikspaan' Kneppelhout

Bij het indexeren van de notariele repertoria in ons Vele Handen-project Waarvan Akte! vindt een van de vrijwilligers dit stukje tekst van een notaris in Buren, 20-03-1889Hier is sprake van Martha Ursula van Braam weduwe Jan Kneppelhout te Oosterbeek. Ze merkt op dat deze Jan Kneppelhout, ook wel Johannes 'Klikspaan' Kneppelhout, een bekende Nederlandse schrijver is. Hiernaast te zien op een portret door N. Pieneman, 1851, Heemkundekring Renkum.

Johannes (Jan) Kneppelhout wordt geboren op 8 januari 1814 te Leiden als oudste kind van Cornelis Johannes Kneppelhout en Johanna Maria de Gijselaar. Al jong blijkt zijn talent voor het schrijven van verhalen. Op de site literatuurgeschiedenis valt te lezen: "Kneppelhout begon al heel jong met publiceren. Hij stamde uit een rijke Leidse familie, waar Frans de omgangstaal was. Zijn vader stierf toen Jan pas vier jaar oud was. Jan en zijn broer [Karel Jan Frederik Cornelis] werden naar een elitaire kostschool gestuurd, waar Jan begon te schrijven in het Frans, aangemoedigd door de belezen directeur. Op eigen kosten gaf hij een boekje uit waarin stukjes stonden die hij op de kostschool geschreven had. Het waren nogal dromerige romantische verhalen. In 1831 begon Kneppelhout aan zijn studie rechten in Leiden, waar hij geestverwanten vond. 'Klikspaan' noemde Jan Kneppelhout zich toen hij ging schrijven over zijn medestudenten. Hij verdeelde zijn medestudenten in twaalf typen en hij beschreef ze bepaald niet zachtzinnig. Johannes beschouwde zichzelf dus als iemand die klikte over het studentenleven. De studenten smulden ervan, met name omdat 'Klikspaan' niet alleen schreef over nerds en losers, maar ook herkenbaar onpopulaire hoogleraren beschreef."

 

 

Op 15 mei 1845 trouwt Johannes Kneppelhout met zijn achternicht Ursula Martha van Braam (1825-1919). Hiernaast op een portret door N. Pieneman, 1851, Heemkundekring Renkum.

 

Het echtpaar, dat kinderloos blijft, verblijft aanvankelijk veel in het buitenland, maar betrekt later een pand aan het Leidse Rapenburg. In 1847 kopen Johannes Kneppelhout en Ursula Martha van Braam voor de somma van ƒ 125.000,– het landgoed 'De Hemelsche Berg' bij Oosterbeek. Hier links te zien op een foto van de Heemkundekring Renkum.

Johannes Kneppelhout overlijdt op 8 november 1885 op zijn landgoed 'De Hemelsche Berg' bij Oosterbeek, diep betreurd door de bevolking van Oosterbeek en omgeving, voor wie het echtpaar veel betekent.Niet alleen individuen, ook de bevolking van Oosterbeek en omstreken profiteerden meermalen van Kneppelhouts filantropische instelling. In 1856 bijvoorbeeld leverde Johannes Kneppelhouteen grote financiële bijdrage voor de vergroting van de Oosterbeekse dorpskerk, en tussen 1867 en 1869 liet hij de Concertzaal aan de Rozensteeg bouwen. Ook bekleedde hij lange tijd de functie van kerkvoogd.Na zijn dood werd onder andere de Concertzaal volgens testamentaire beschikking geschonken aan de gemeente Renkum.

Ursula Martha van Braam blijft wonen op 'de Hemelsche Berg' te Renkum tot haar overlijden in 1919. Ze wordt bijgezet in het graf van haar echtgenoot op de ommuurde begraafplaats te Katwijk aan Zee. Een plek die Johannes Kneppelhout mede koos omdat zijn oud-oom Nicolaas Cornelis de Gijselaar er in 1815 werd begraven, zijn opvoeder na het overlijden van zijn vader.

 Nieuwsgierig geworden naar het lezen van historische literatuur? Op de site van Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren vind je talrijke titels. Ook het RAR heeft een bibliotheek met historische uitgaven. Hier vind je bijvoorbeeld dit boek van Hr. J. Basnage, 'T Groot Waerelds Tafereel uitgegeven in 1705. "Waar in de Heilige en Waereldsche Geschiedenissen en Veranderingen zedert de Schepping des Waerelds".