Heerewaarden
Heerewaarden is een dorp in de gemeente Maasdriel
Herkomst naam
De oudst bekende vermelding van Heerewaarden is in een oorkonde van keizer Otto III. Deze schonk hierin Heerewaarden, toen Heriuurda genaamd, aan bisschop Notker van Luik. De oorkonde dateert van 997, maar de passage over Heerewaarden zou een latere toevoeging betreffen, van rond het jaar 1000. De naam is wel verklaard vanuit de gedachte dat Heerewaarden al lang, ook vóór de bouw van de forten De Voorn en Sint Andries, een militaire betekenis had. Het naamsdeel 'Heere' zou dan afgeleid zijn van het Germaanse ‘Harja’, wat leger betekent en ‘waarden’ zou afkomen van 'wardo', dat uitkijkpost betekent. Meer waarschijnlijk is echter de verklaring dat het gewoon een ‘waard’ betreft, een gebied tussen rivieren.
Wat vermeldt het Aardrijkskundig Woordenboek van Van der Aa?
Pagina's Van der Aa
Gemeentelijke indeling Heerewaarden
1811 - 1817 gemeente Heerewaarden
1818 - 1820 gemeente Rossum
1821 - 1998 gemeente Heerewaarden
1999 - heden gemeente Maasdriel
Gemeentewapen
Het wapen van de voormalige gemeente Heerewaarden, verleend bij Koninklijk Besluit van 8 oktober 1901, nummer 26: 'In azuur een op een grasgrond staande tufstenen kerk in natuurlijke kleur, uit het noorden gezien, bestaande uit een éénbeukig schip, met vier gotische ramen en een halfronde deur, waarboven een kleiner gotisch raam, in den noordmuur, en uit twee vierkante door spitse kappen gedekte torens aan de westzijde der kerk geplaatst, ieder toren voorzien van halfronde galmgaten, en overtopt door windwijzers in de gedaante van een haan, de linkertoren voorzien van een wijzerplaat en het dak der kerk van een kruisornament.' Zie ook : gemeentewapen op Wikipedia.
Korte geschiedenis van Heerewaarden
In de vroege 11e eeuw kreeg de Luikse bisschop Durand de heerlijkheid Heerewaarden in bezit, dankzij zijn steun aan keizer Koenraad II tijdens diens verkiezing tot koning van Duitsland.
Middeleeuwse bloei
Door de gunstige ligging tussen de Maas en de Waal ontwikkelde Heerewaarden zich sterk in de middeleeuwen. Vermoedelijk werd al vóór 1200 de eerste kerk gesticht, mogelijk op bevel van de bisschop van Luik. Deze kerk, met twee torens als teken van welvaart, kon zich meten met die van grotere steden als Tiel, Zaltbommel en Den Bosch.
Strategische betekenis
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog bleek de strategische ligging van Heerewaarden van groot belang. Er werd hevig gevochten tussen Spanjaarden en Hollanders. In deze periode werden twee forten gebouwd: De Voorn en (oud) Fort Sint-Andries. Een derde fort, Nieuw Fort St. Andries, werd begin 19e eeuw gebouwd maar is sinds de Tweede Wereldoorlog een ruïne.
Vissers
Heerewaarden had vroeger een grote vissersgemeenschap, profiterend van de rijkdom aan paling en zalm in de Waal en de Maas. In het Bezoekerscentrum De Grote Rivieren is nog een oude palingschokker te zien, een schip dat gebruikt werd voor de riviervisserij. Naast visserij was ook de baksteenindustrie van belang, met name de firma Ambrosius