Hedel

Hedel is een dorp in de gemeente Maasdriel

Herkomst naam
De oudst bekende schriftelijke vermelding van Hedel dateert van 815/816. De plaats word genoemd in twee oorkonden over schenkingen door Frankische landeigenaren en Alfger aan de abdij van Lorsch. De naam is in de ene oorkonde gespeld aan ‘Hedilla’; in de tweede als ‘Hatalle’. In latere bronnen worden andere spellingen aangetroffen: ‘Hell’, ‘Hedele’ en ‘Hedel’.  Voor de naam is de volgende verklaring gegeven: het eerste naamsdeel ‘he/ee' of 'ha/aa' staat voor water. Het tweede naamsdeel duidt op ‘lo’, dat staat voor een loofbos in een moerassig gebied. Wat zegt het Aardrijkskundig woordenboek van Van der Aa over Hedel?

Gemeentelijke indeling Hedel

1810 - 1998    gemeente Hedel  
1999 - heden   gemeente Maasdriel  

Gemeentewapen
Het wapen van de voormalige gemeente Hedel, bevestigd bij Koninklijk Besluit van 25 september 1832, nummer 3: 'Een schild van goud, beladen met drie halve manen van lazuur.' Zie ook: gemeentewapen op Wikipedia.

Korte geschiedenis van Hedel
De strategische ligging aan de rivier maakte Hedel al vroeg een belangrijke nederzetting.

Het kasteel van Hedel
Het kasteel van Hedel, gebouwd vóór 1336, was een imposant bouwwerk met een donjon (versterkte woontoren), grachten en later uitgebreide muren en torens. Het kasteel speelde een cruciale rol in de regionale machtspolitiek, omdat het de scheepvaart over de Maas kon beheersen. Dit zorgde regelmatig voor conflicten met 's-Hertogenbosch.

In 1395 kwam het kasteel via huwelijk in bezit van het Huis Bergh, een invloedrijke adellijke familie uit Gelre. Gedurende de Tachtigjarige Oorlog werd het kasteel zwaar beschadigd en verloor het zijn militaire betekenis. In 1794 werd het verwoest door Franse troepen. De katholieke gemeenschap kocht de ruïne in 1802 en sloopte wat er nog overeind stond. Alleen de voorburcht bleef staan, maar ook deze werd tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd. In de jaren 1980 werden archeologische onderzoeken uitgevoerd, waarna de fundamenten werden geconsolideerd en gedeeltelijk heropgebouwd.

De heerlijkheid Hedel
Hedel was eeuwenlang een zelfstandige heerlijkheid, die door verschillende adellijke families werd bestuurd. Het muntrecht dat aan de heerlijkheid verbonden was, werd sporadisch uitgeoefend. Onder graaf Willem IV van den Bergh werden munten geslagen tussen 1565 en 1567, maar deze muntactiviteiten waren vaak omstreden vanwege het lage gehalte aan edelmetaal.

Slag bij Hedel
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond in april 1945 de Slag bij Hedel plaats. Troepen van de Prinses Irene Brigade probeerden vanuit Hedel de Betuwe te bevrijden, maar stuitten op zware Duitse tegenstand. Straatgevechten volgden waarbij twaalf Nederlandse soldaten en achttien Duitse militairen omkwamen. Uiteindelijk moest de brigade zich terugtrekken om ruimte te maken voor voedseltransporten naar West-Nederland.