Gelukkig hebben we de stukken nog
Het veilingterrein aan de Spoorstraat in Tiel wordt omgebouwd tot een woonwijk die eind 2024 klaar moet zijn. Op woensdag 12 april kun je een rondleiding krijgen door de voormalige veilinghal, directievilla en metaalwarenfabriek. Wil je je na de rondleiding verder verdiepen in de geschiedenis van de veiling, Jomanda of Metawa? Bij het RAR hebben we de archieven van alle drie!
Bijvoorbeeld het archief van de Veilingvereniging Tiel en omstreken. In de beschrijving van het archief vinden we een beknopte geschiedenis:
1397-P425 Portret van Remmert Septer in 1925. Foto van fruitaanvoer bij veiling Septer met links de heer Van Dijk uit Ingen (depothouder) en rechts de heer C. Laponder (aanvoerder) uit Kerk-Avezaath.
In Tiel wordt op 9 mei 1904 de Veilingvereeniging Tiel en Omstreken opgericht. De exploitatie is in handen van de firma Septer. De eerste veilingen zijn in een schuur van de weduwe Van Eck op de hoek van de Stationsweg en de Dr. Bosstraat en vanaf 19 juni 1906 in het nieuwe veilinggebouw aan de overzijde van de Stationsstraat. De veiling is een succes en er wordt een NV op coöperatieve grondslag opgericht: N.V. Vruchtenveiling Tiel en Omstreken (T en O). W.A. Septer richt zijn eigen particuliere veiling op: de 'Tielsche Veiling voor Groenten en Fruit', beter bekend als (Tielse) Veiling Septer. Omdat de familie Septer eigenaar is van het veilinggebouw moet T en O uitwijken naar zijn vroegere schuur. T en O en Septer blijven jarenlang elkaars concurrenten, waarbij ze om en om de leiding hadden. T en O laat in 1935 een film maken door Campagne en vertoont die in hotel Corbelijn. Septer organiseert dat jaar de eerste, zeer succesvolle Kerstveiling.
1563-21995 Transport per trein van fruit van veiling Septer in 1951 met een speciaal hefwerktuig met elektromotor. Fotograaf: Gerrit Bouwhuis
Fruit wordt eerst met kar en paard en later met vrachtwagens aangevoerd. Beide Tielse veilingen hebben vaste vrachtrijders, meestal één per dorp, die ook depothouder zijn. Daarnaast voeren telers zelf hun producten aan. Het fruit wordt bij de veiling opgeslagen in loodsen, gekeurd door de keurmeester en eventueel gesorteerd. Het sorteren gaat met de hand, op stukloon, want de machines waarmee wordt geëxperimenteerd zijn onnauwkeurig en beschadigen het fruit. Fruit wordt afgevoerd met vrachtwagens of per trein.
Veiling Septer wil niet samenwerken met de andere regionale veilingen en is als enige veiling in Nederland niet aangesloten bij het Centraal Bureau van Tuinbouwveilingen. In 1975 wordt Septer overgenomen door T en O en er worden 2 nieuwe hallen gebouwd aan de Spoorstraat. In 1984 fuseert T en O met veiling Kesteren en verhuist in 1987 naar Ochten.
Ook het archief van de voorganger: de coöperatieve fruitverzendingvereniging Gelria, die maar een paar jaar bestond, ligt bij het RAR.
1563-60664 Jomanda geeft haar zegen bij haar laatste optreden in Tiel in 1999. Fotograaf: Jan Bouwhuis.
De veilinghal wordt tussen 1992 en 1999 gebruikt voor healings door het bekende genezend medium Jomanda (Johanna Wilhelmina Petronella Damman). De healings worden zeer druk bezocht en krijgen veel publiciteit. Het archiefje van haar stichting Leven in nieuwe energie is deels gered uit een container door een journalist die aanwezig was bij de verhuizing van Jomanda uit Tiel. Dit fragmentarische archiefje vind je ook bij het RAR.
1563-59566 Medewerkers van Metawa in 1957. Fotograaf: Gerrit Bouwhuis.
En tot slot vind je bij het RAR het archief van Metaalwarenfabriek Metawa. De fabriek wordt op 23 maart 1923 opgericht aan de Stationsweg (nu Spoorstraat) in Tiel. Directeur is J.G. Prummel. Het archief van de fabriek is in 1985 bij het RAR in bewaring gegeven. Naast het archief vind je in onze beeldbank verschillende foto’s, aanvragen voor bouw en verbouw, krantenknipsels en meer.