De ijsberg in Ochten

In de Atlas van het Waterschap Rivierenland zit een prent van een ijsberg bij Ochten. De ijsberg is ontstaan op 24 januari 1789 door kruiing van ijs op de Waal.

De ijsberg ligt deels tegen en deels op de dijk en wordt door veel nieuwsgierigen bekeken en besproken. Links aan de voet van de ijsberg zie je een wandelaar met een wandelstok. Achter hem zie je waarschijnlijk de grenspaal tussen de Hoge Heerlijkheid Ijzendoorn en het Ambt Neder-Betuwe. De dames middenvoor zijn misschien Helena Magdalena Bigot de Villandry (die getrouwd is met George, graaf van Randwijck) en haar zus. De tekenaar, Roeland van Eijnden, draagt de prent namelijk op aan deze Helena. Midden in de prenttitel staan de wapens van Van Randwijck en van Bigot de Villandry. De prent is  te vinden in onze online collectie

De winter van 1788-1789 was één van de koudste winters in Nederland sinds het begin van de metingen in 1706. Het was misschien wel de strengste winter van het afgelopen millennium in Nederland en België. De winters in de middeleeuwen, waar minder over bekend is, waren over het algemeen warmer dan die in de periode erna, de Kleine IJstijd.

De winter viel in 1788 eind november in en verdween pas midden januari 1789, na een extreem koude december. Vooral de eerste periode van januari was extreem koud. Het vroor dagenlang streng, met minima tot -17.

Onderstaande gegevens zijn van toepassing op de winter van 1789, achteraf teruggerekend volgens het rekenmodel voor de Bilt vanaf 1901. Bron: Meteolink.nl

Toen het eind januari begon te dooien, dreigde er een ramp. De Waal was volledig bevroren en bij dooi brak het ijs los en kon het de dijken verwoesten en overstromingen veroorzaken. In de nacht van 23-24 januari brak het ijs op de Waal los bij Dodewaard en schoof de dijken op. Bij Ochten ontstond hierdoor een grote ijsberg. Gelukkig bezweek de dijk niet; het ijs ging later los en werd door het water meegevoerd.