Archieven

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Bestand

Aanvragen (verzoek tot inzage op de studiezaal)

U kunt dit stuk raadplegen in de studiezaal van Regionaal Archief Rivierenland.
U heeft daarvoor de volgende gegevens nodig:
Archiefnummer:0626
Inventarisnummer:13604

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Duurzaam webadres

13604 Verzameling krantenartikelen betreffende de z.p.uiting / verplaatsing van het Boerenwagenmuseum te Buren

Titel:

Verzameling krantenartikelen betreffende de z.p.uiting / verplaatsing van het Boerenwagenmuseum te Buren

Auteur:

[onbekend]

Jaar van uitgave:

2005

Trefwoorden:

laatste wijziging 05-03-2025

0624 Bibliotheek Regionaal Archief Rivierenland te Tiel : Studiezaalboeken

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p07423496X

Duurzaam webadres

110B Sz-Tl Versteend verleden

Titel:

Versteend verleden

Auteur:

Heiningen, Huub van

Auteur ID NTA:

Editie:

26-

Notabene:

2 klappers met artikelen over geschiedenis van straten en panden in Tiel. - Verschenen in: Dagblad De Gelderlander, 8 september 1994 t/m/ 27 maart 1997

Trefwoorden:

laatste wijziging 05-03-2025

0624 Bibliotheek Regionaal Archief Rivierenland te Tiel : Studiezaalboeken

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p07423496X

Duurzaam webadres

110A Sz-Tl Versteend verleden

Titel:

Versteend verleden

Auteur:

Heiningen, Huub van

Auteur ID NTA:

Editie:

1-25

Notabene:

2 mappen met artikelen over geschiedenis van straten en panden in Tiel. - Verschenen in: Dagblad De Gelderlander, 8 september 1994 t/m/ 27 maart 1997

Trefwoorden:

Bevat:

110.1 Karel de Grote over het Nachtegaalslaantje. Tielse veer is eigenlijk het Wamelse veer naar Zandwijk.
(Artikel over het Nachtegaalslaantje; Als vroegere Koningsstraat in het Romeinse wegennet; het veer tussen Zandwijk en Wamel; de azijnfabriek; kerkhof van Zandwijk; fabriek van Gijsbert Stout; Sint Vincentiuskerk van Zandwijk.)

110.2 Middeleeuws stratenpatroon nog intact. Over oude wegen, de kom van de doode Linge en de krul in de Staartsestraat.
(Artikel over: Notarishuis; Staartschestraat / Staartsestraat; Voor de kijkuit; Kijkuit; Doode Linge; boerderij familie Heuff; Betuwelijn; Cornelis Marinus Seret; Koningsstraat; Hooge Weide; wijkindeling; Zandwijk ; Klooster Westroyen; Papesteeg; Oude Tielseweg; Romeinse Bogerd; Molenstraatje; Tielweg; posthuis van Taaij; de Zelk)

110.3 Eerste Tielse telefoon in pand Weerstraat.
(artikel over: Winkel Lebbink voorbeeld bouw binnenstad. Heuff villa Konijnenwal; Ten Hove Jonkers: Waterstraat / Voorstad; eerste bliksemafleider stadhuis; middeleeuws tongewelf in kelder; oud kavelpatroon; verbouw binnen eigen perken; recht van de drop; kadastrale opmetingen 1825; pakhuiszuster 1832 van Arie Wielders; rooilijn Tolhuisstraat; herbouw ondergevels; Sal Manassen).

110.4 Romeinen via Doode Linge naar Londen ; Over het ontstaan van Tiel, stad aan en door meanderende rivieren.
(Artikel over: Middelzand in de Waal; Gasthuismolen; Tolhuis verwoest 1538; 1500 jarig bestaan in 1953; 453 Sint Ursula; 1100 kroniek Siegebert van Gembloux; Tiel havenstad; pleisterplaats tussen Londen en Keulen; onderzoeker H. Muter; Cronicon Tielense; 618 Koning Dagobert sticht kerk; 698 Karel Martel schonk Tiel en Elst aan bisschop van Utrecht; 896 koning Zwentibold tolvrijdom; overname rol verwoest Dorestad; bloeitijd; Tielse munten Pskov; ligging aan buitenbocht Waal; oude bedding via Oliemolenwal en Doode Linge; draai t.o.v. toenmalige rivierbedding; dijkaanleg ca 1300).

110.5 Rivier bepaalt toekomst Tiel. Mogelijke koerswijziging hoofdstroom rivier in Middeleeuwen plaatst stad in andere positie.
(artikel over: ligging aan Waal en Linge; afdamming Linge 1304 door jan van Brabant; Tiel Brabants; koning Dagobert 618 bedehuis; Peutinger kaart; Noormannen; Kerspelgrenzen; dijkbrieven, codificatie gewoonterecht; veerdienst Zandwijk-Wamel; Middelweerd; gebaggerd 1840-1855; oerlaag van Ambtmanstraat, Hoogeinde, Lingedijk; Postkantoor Hoogeinde; eerste bewoning op resten Romeinse nederzettingen, stroomruggronden; waterstand na 1250; gevolgen dijkdoorbraken; 14e eeuw afsluiting Zoel en Kromme Rijn; 1953, opening Amsterdam Rijnkanaal).

110.6 Bonkende stappen van bezwete paarden aan Oliemolenwal, Marcus van Winsen plaatste de eerste stoommachine in Tiel.
(Artikel over: Oliemolensteegje; 1836 eerste stoommachine in Tiel, vervangt paardentractie; Marcus van Winsen; 1456 Trude Olysleghers; Dirk Olij, 80 jarige oorlog, Hof van Arkel, Hoogeinde; tredmolens; bierproductie, brouwerij "De duif" naast Groote sociëteit; Buitenmolen Molenstraat, Gasthuismolen Tolhuiswal, Binnenmolen Kromme Elleboog; 1836 Jan Willem Blom plan korenwatermolen: P.A. Reuchlin Nederlandsche Brandwaarborg Maatschappij).

110.7 Rook en gedreun aan Oliemolenwal, Molenaar Van Winsen contra gemeente en omwonenden.
(Artikel over: Kamer van koophandel ; P.A. Reuchlin; Marcus van Winsen stoomkorenmolenaar; protest omwonenden; huis aan Hoogeinde, nu "kinderdagverblijf"; Burgerbewaarschool aan Gasthuisstraat; 1859 bouw villa Konijnenwal; 1832 sloop korenmolen Driessen Binnenmolenstraat; 1855 afbranden korenmolen Van Zoelen Molenstraatje; bedrijf Groenendaal).

110.8 Twee verdwenen blauwe stenen. Op zoek naar de basis voor het stratenpatroon in Tiel.
(Artikel over: Romeinse aanleg steden met blauwe steen; functie blauwe steen; buurspraken; Kaaksteen; stadhuis Vleesstraat; Kerkstraat; St Walburgstraat; Kalverbos; Binnenmolenstraat; verdedigingswerken; stadspoorten).

110.9 Vingerhoedjes in de Ambtmanstuin. Herinneringen aan werkplicht Tielse meisjes tegen bedelen?
(Artikel over: vingerhoedjes gevonden aan Achterweg; armenzorg; armenkolonie Ommerschans; gasthuizen Tielse armen; Ambtmanshuis; Adrianus van Riemsdijk; spinnerij; bedelaars incl. kinderen als personeel; kinderarbeid; Ned. maatschappij van brandverzekering; Ambtmanshuis; Latijnsche school; Katoenspinnerij D. Reuchlin).

110.10 Een koopman als burgemeester. Politieke ontwikkelingen tegen een economische achtergrond.
(Artikel over: Kamer van Koophandel; P.A. Reuchlin; wegverbindingen;. haven; stoomschepen; tolweg; garancinefabriek; gasfabriek; Gijsbert Stout: landbouwwerkuigen, Zocher bestemmingsplan binnenstad; riolen; Hoogendijk van Domselaar arbeiderswoningen; volksonderwijs; koetshuis; Hasselman; muziektent).

meer

110.11 Streekcentrum tegen wil en dank, Tiel het "zevenjaarsgeld" en de plichten van omliggende plaatsen.
(Artikel over: bolwerken; onderhoud verdedigingswerke; clockenslagh; afkoop zevenjaarsgeld; tol (marktgeld); 1339 Reinald II verovert Tiel op Brabant; Tolhuis; Hertog Eduard poort of Burense Poort; dubbele gracht; Hendrik Collaert; Bernardus van der Elst; 1528 laatste aanval op Tiel).

110.12 Gijsbert Stout zet paarden op de roltrap.
(Artikel over: Weeshuis; Achterweg; Gijsbert Stout; Tielse industrialisatie; gasfabriek; smederij Baars Hoogeindsestraat; Sterkenburg; Hoogeinde, Clasina Crouwel; Theodora de Jongh; Groenmarkt; De Karseboom; octrooiaanvrage; baron Van Brakel tot de Eng; Bakkerij van Wely).

110.13 Meestersmid Gijsbert Stout eindigde als stoomboot. (
Artikel over: Werkplaats Gasthuisstraat; Sterkenburg; Zandwijk; Fabriekslaantje; hofleverancier; Zocher; stoomboot "Gijsbert Stout"; koperslagerijen; kopergieterij; houtzagerij Gijsbert Theodorus Stout;.leerlooierijen; villa Flora; firma Fastenhout v/h Stout; R.K. werklieden vereeniging St Joseph; Daalderop; Hoveniersweg).

110.14 Tiel van poort tot poort. Over Waterpoort als "bijpoort", Havenpoort, Gheverspoort, Loitmanspoort en Dampoort.
(Artikel stadspoorten; Dode Linge, Hoogstraat; Hoogeinde; lange Hoogstraat; Ambtmanstraat; Koornmarkt; Westluidensestraat; Lingedijk; Waterpoort, Kleibergse poort, Burense poort; Zandwijk; Sint Maartenskerk; Sint Walburg kerk; Vleesstraat; Effterstraat; Achterweg; Weerstraat; Kleiberg; Plein; Steenoven; Varkensmarkt; Jacob van Deventer cartograaf; stadsgracht; Bleau; Voorstad; Kleibergsepoort; uitspanning fam Flipse; geschenkhuis Serbee,

110.15 Raadsels rond de dubbele stadsgracht.
(Artikel over de stadspoorten; Dampoort; Havenpoort; Loitmanspoort; Gheverspoort, Lingepoort; Zandwijkse poort; Burense poort; Westluidense poort; Kleibergse poort; gerichtssignaten; stadsbrand 1334; 1520 nieuwe grachtengordel; buitengracht; Korte Hoveniersweg; Konijnenwal; Veemarkt; Nieuweweg; dubbele verdedigingsgordel, Hendrik Collaert; Hucht; Sint Walburg Buitensingel; baggerkuilen; Nieuwe Tielseweg; Gerechtsgebouw; Kastanjelaantje; bodemonderzoek; herbouw Tolhuis; Hertog Karel; Sint Walburg kerk; Sint Maartens kerk; Ceciliaklooster; Agnietenconvent; Binnenmolen; Duytscher Huyss; commanderie; Andreashage; Herbert Wolters; Bernardus van Elst; Hermen van Elburg; Hans van Zegen; Herberg de Snoeck; chinees Restaurant Lotus; Looze poort; Bleekveld; Armentafel).

110.16 Een koperslagerij aan de Waterstraat. Daalderop, de belangrijkste factor in sociaal-economische geschiedenis Tiel.
(Artikel over: Johannes Nicolaas Daalderop (1831-1901);stoom-koperdraaierij, Johannes Matthijs Pas (1812-1879); Waterstraat; Gerrit Wagterveld; Daniel Ponsioen; paardentredmolen; metaalindustrie; Weerstraat; Jodenstraatje; Binnenhoek; Pettenmakerij De Wette).

110.17 Arbeiders stemmen de baas in de gemeenteraad. Dominante rol van een familiebedrijf in de Tielse gemeenschap.
(Artikel over: J.N. Daalderop; RK begraafplaats J.D. van Leeuwenstraat; Sint Eloy; Sint Joseph; Eligius; verzuiling; polarisatie; proefschrift Jan van Miert; Vooruitgang zij ons doel; gemeenteraad; werknemersorganisaties;complex van Fastenhout Stout; arbeidersvereniging Sint Joseph; pater Eduard Piels; Sint Andreas ziekenhuis; schapenhok 't Grachtenhuis; staking; Binnenhoek; Lancee; Winkel Waterstraat; W.H.C. Mens; architect P.G. Buskens; Stationsstraat 10 t/m 18; architect H.J.M. Walenkamp; Kalverbosch; L.H. Beutener; pand Sterkenburg hoek Gasthuisstraat Hoogeinde).

110.18 Tolhuis aan de basis van Tiel. Poortje nog restant van "Teloneum", het symbool van jarenlange onderdrukking.
(Artikel over: Tolhuis; schrikbewind; Belegering; sloop tolhuis kort na jaar 1000; koopmansgilde handel op Engeland; 1174 keizerlijke tol; Teloneum; stenen burcht; Noormannen; Tolheffing Tiel en Heerewaarden; Paardewater)

110.19 Santwichem, pukkel aan eivormig Tiel.
(Artikel over Zandwijk; villa; Romeinse tempel; drie toegangen: sluisjes met afsluitboom; wetering mondt uit in Dode Linge; sluis bij Bellevue; Sint Vincentius; Nachtegaalslaantje; collatierecht kapittel Sint Jan Utrecht; tiendrecht; klooster Westroyen; Dominicanen; schepenbank; rechthuis; Voorstad; Blijdestein;Hendrik van Rossum; Hertog Adolf; Plein)

110.20 Tielse ervaringen met Betuwelijn. Hoe Tiel buiten het landelijk spoorwegnet geraakte en streed voor andere locatie station.
(Artikel over spoorwegen; Geldermalsen; P.A. Reuchlin; IJzeren Rijn tussen Antwerpen en Keulen; ir. Fijnje; Hasselman; villa Fruitof Plantage; concessie; Burense Poort; Molenstraatje vuilniskuil; "Ter navolging"; 1882 opening station; grote huizen, villa; Stationsstraat; Voor de Kijkuit Sint Walburg; Tielse Bouwvereniging; aannemer Pitlo; Burgemeester Bonhofflaan; villa Rozenhage; mr Lutterveld; Ridder van Rappard; Prins Hendrik; Veilinghuis Campagne).

110.21 Sint Wolburg, een verdwenen schoonheid.
(Artikel over: Sint Walburg; Kalverbos sinds 1884; Sint Walburgkerk; Kelffken; katholieke kerk; fontein en standbeeld Tydeman; kapittelkerk van Sint Walburgis; Noormannen; Walburgis patrones zeevarenden; nieuwe kerk in Arnhem; kloosters; Commandeur Duitse Orde; brand 1346; ridderkoor; Hertog Karel; reformatie; afbraak 1679; Burense Poort- Kromme Elleboog veemarkt; wandelgebied ontwerp K.G Zocher; volkswijkje Egypte; St Andreas gasthuis; herenhuizen op Plantage; planmatige bouw; De Jongh en Pitlo; Jacobus Marsman; Gijsbert Stout; aannemers Gennissen en Van Krieken; kolommen ad absurdum; Baggerkuilen; muziektent; Tielsch Vrijwillig Muziekcorps; VVV).

110.22 Heimwee naar de noordelijke vaarroute.
(Artikel over: scheepvaart; St Walburg; Kalverbos; plannen bredere stadsgracht; overslaghaven; plan vaarweg noordelijke richting; inundatiekanaal; overslag goederen Dordrecht; Gelderse tolgelden; stapelrecht; strafexpedities; handelsoorlog; Gelderse kooplieden; veer Beusichem; Bisschopsgraaf 12e eeuw; de Zoel; St Maartenskerk; de Hanze; Lubeck; Nijmegen; Zaltbommel; Zutphen; Deventer; Claes Hol; Willem van Oranje; Anna van Egmond; De Neust; waterlossing; tolsluis Culemborg; Doode Linge; Hollandse waterlinie; Kamer van Koophandel; Thedingsweert; kanaal Tiel Vianen; Keulse Vaart; Plantage; Gerechtsgebouw; plan glasblazerij Rus).

110.23 Tiel en het Amsterdams kanaal.
(Artikel over van koopmanstad naar adelsresidentie; M.J. van Lennip; Seperijnsgilde; papisten; vluchtelingen; spinnen en weven; Hanze; gemeenslieden gilden; schippers; Keulen; bierbrouwer; houthandel; Westluidensestraat; pakhuizen; Kamer van Koophandel; havenfaciliteiten; zandwegen naar Culemborg en Amerongen; beurtvaart Amsterdam gouda Woerden; vaarrroutes; kribben; plan Blanken en Goudriaan; Zederikkanaal; Arie van Dam; Jaagpaden; plan kanaal Culemborg Tiel; Mr Greup; Wijk bij Duurstede; Merwedekanaal; Koninginnesluis; de kikkersloot; Bönhoff; 1952 opening Amsterdam-Rijnkanaal; industrieterrein; Betuwepand; Polderdistrict Betuwe; keersluis Ravenswaaij).

110.24 Tiel liep landbouw universiteit mis, gemeentebestuur was verdeeld en had er weinig geld voor over.
(Artikel over: Rijkslandbouwhogeschool Wageningen; burgemeester B.R.P. Hasselman; landbouwscholen; Bosscha inspecteur: landbouworganisaties; manchettenlandbouwers; HBS; W.C.H. Staring; dr. Otto Pisch; Landbouwuniversiteit in Tiel afgewezen; Hasselman; Rink).

110.25 Peeënbranders veroveren een plaats in Zandwijk, beschrijving van de prehistorie van De Betuwe, van Flipje.
(Artikel over: Siroopbranden; bier; alcoholverbod; slecht drinkwater; Akkerstraat, De Betuwe; chicoreiwortel; Grijnders, Vleesstraat; Zwijsen, Jan Hoftsommer; beetwortelen; stankoverlast; protest; Hinderwet; Jan Hendrik Bruynis; Hucht; Nieuwe Tielseweg; Villa Spoorenberg; J.R. Campagne; aardappelsiroop; stroopbranderij).

110.26 Branden aan basis van Tielse jamproductie,
(Artikel over De Betuwe; marmelade; vruchtensap; appelstroop; Bruijnis en Baesjo; gebrande koffiestroop; Twaalf Apostelen; vruchtengelei; W.D. van Mourik; Drumpt; Appelkrautfabriek; Slijterij Van Wijk Pastoor; slijterij Voorstad; Wadenoijen, Adam van de Goorberg; Molenwerf, Gelria; reclamecampagne; De Nederlandsche Verduurzaamde Vruchtenfabriek De Betuwe J.H. Bruijnis & Co; Zweden; Lingon of Heidebes; Preisselbeeren; rietsuiker; etiketten; bijnaam; vruchtendrogerij koffiestroopfabriek Bruijnis & C; J. Sonneveldt, azijnfabriek Nachtegaallaantje; Villa Elba; Grotebrugse Grintweg).

110.27 St. Maartenskerk voor alle Tielenaren. Godshuis waarschijnlijk in negende eeuw gebouwd op christelijke begraafplaats
(Artikel over: St. Maartenskerk; ambachtsgilden; altaren; St Walburgkerk; adel; kapittel van St Walburg; Duitse Orde; gilden en broederschappen; klokluiden; 1958 opgravingen; Cronicon Tielense; Dick Zweers; gerfkamer; kerk Wadenoyen; tienden; orgel; noodopvang; toren tevens vesting; baken voor scheepvaart; ringen aan buitenmuur; dankdiensten; Maurik katholieke kerk).

110.28 Met de heiligen het jaar rond in Tiel,
(Artikel over gilden: St. Maartenskerk; Martini hyemalis; stadspatroon; ambachtsgilden; broederschappen; roeidragers; pastoor; stadhuis Vleesstraat; Claerbolt van Tryest; rederijkers; priesters; feestdagen; processie; stadswapen; vicarieen; armentafel; patroonheiligen; Teunisgilde; Sint Antonius broederschap; Jan Wellens de Cock; Bakkersgilde; Petrus van Teeffelen; schippersgilde, sint Olafsaltaar; Sint Agatha altaar; Rosenaars; kruistochten; Katriluidruchtig, ketterij verdenking, Claas Vijgh; smidsgilde St Eloy; st Mattheus; St Jorisgilde; kleermakers; Heilig Kruis altaar; timmerlieden St Joze; St Brigitta; St Job; Goessen Janszoon; melaatsen; vissersgilde; Wolboockers altaar; Zakkendragersgilde; Sint Severis weversgilde; schoenmakersgilde; giften aan de kerk; instorting toren tijdens bouw).

110.29 Twee raadsels rond de St Maartenskerk Tiel.
(Artikel over bouw; hervorming 1578; Cronicon Tielense; Petrus van Teeffelen; storm 1558; Arnold Ingennulant; Hubert Gijsbers; Architect Cornelis van Gouda; Claes Vijgh; Diederik Vijgh; paardenstallen; Abraham de Verwer; Jan van Goyen; Daniel van Goor; Duitse orde; Concilie van Trente; zuivering kerk; kettervervolging; 1555 Godsdienstvrede van Augsburg 1555; Karel V; Philips II; hagepreken; voorkomen beeldenstorm 1566; Alva beveelt garnizoen; Andries van Anderlecht; Geuzen; kerkzilver, kerk onvoltooid).

110.30 Een stadhuis aan de Markt in Tiel.
(Artikel over stadhuis: Willem van Gelmthout; Kalmthout; statscriver; Karel van Gelre; Dirck vande Bock; Vleesstraat; Ceciliaklooste; secretaris Gasthuis of Leprozerie; Vleeshuis; stadhuis Vleesstraat Kerkstraat; verwoest in oorlog; stadhuis op de Mark; Gevangenis; Dampoort; Voorstad; Waterstraat; stadsgracht; martelwerktuigen; ontsnapping Ot de Zwart; Henneke Rutgers moordenaar Roever d Abt; Jan van Wije; hertog Arnold; inhuldiging; Zandwijk platgebrand; Arnt van Druten; Gosen van Rossem; Vleeshuis nieuwe gevangenis; Dirck Clepper; Johan van Rossem; 1420 stadhuis brand; vleeshuis opgeheven).

110.31 "Klompenmaker" timmert aan Tielse wegen.
(Artikel over klompenmakerij en aannemerij: Buitenaar; Korte Elleboo; Beutner; Lingen; Hollandsganger; hannekemaaiers; kiepkerels; lapkepoepen; Osnabrück, grondleggers grote ondernemingen C&A; 1881 Buitenaar wordt Beutener; winkel Voorstad; Twaalf Apostelen; Gymnasium; Rechtbankstraat; Arbeidsbureau; Gasbedrijf; verzuiling; St Andreasgasthuis; Stationsstraat; Kalverbos; Stout aan Fabriekslaantje; wederopbouw 1945; watertoren; BAM Beutener; glasfabriek "De Maas"; nieuwe stadhuis Tiel).

110.32 De "fraaije kaaijen" van Tiel. Over het nieuwe Waalfront in de vorige eeuw en de walmuur als waterkering.
(Artikel over kaden en waterkeringen; Gerard Moritz Roentgen; Beurtvaart Rotterdam Duitsland; J.A. vd Pol agent; aanleg bij Waterpoort; stadswerven; kade Waalstraat Nieuwe Kade; aanlegplaats veer; schipbrug; Middelweert; ondiepten; koning Willem I; Teunissen; Roentgen, Stoombaggermachine; van Lith de Jeude; Horeca Tiel; Fijnje voorstel lage krib; stoomboten afmeren bij Bellevue; ir. Ferrand; veerplaat, groene krib; haven verlengd; Nieuwe Kade; watersnood 1861; coupure Waterpoort, coupure Westluidense Poort [Lotus, huis van Coenen]; vluchthaven; Maasdijk Overasselt; werkverschaffing).

110.33 Het lege land wordt ingevuld.
(Artikel over bewoning van de stad; kleine huisjes; Binnenmolen; Bleekveld; Achterweg; Tolhuisstraat; stimulans grote huizen; Zocher; Kalverbos; Stationsstraat, Beestenmarkt; Grotebrugse Grintweg; Zandwijk; Arbeiderswoningen; Hoveniersweg, Nieuwe Tielseweg; Papesteeg; eigendommen Weeshuis en Gasthuis; Staartsestraat [Kijkuit]; Doode Linge; Koornweerden; huisjesmelken; Zandwijk kerkhof "Ter navolging"; Hervormde gemeente; algemeen kerkhof; begraafplaats Nachtegaalslaantje; katholieken in Zandwijk; RK begraafplaats; N van den Heuvel; n Anna van Bate; pastoor Faber; Molenwerf; Joods Kerkhof; herberg De Gouden Ploeg; Van Hesteren; Boomkwekerij; GAK kantoor; Jacob Cremerstraat; TLTC; kadasterkaarten; armoede; J.P. van Dorp gemeente arts; nummering huizen aangeraden).

110.34 Het eerste ziekenhuis tussen Tielse arbeiders.
(Artikel over volkshuisvesting; armoede; verkrotting; huisjesmelkerij, Belgische opstand; bedelarij; huisvesting instrument voor volksgezondheid, tegen besmettelijke ziekten; 1825 reglement slopen en verbouw binnenstad; nieuwbouw huizen met verdieping centrum Lingedijk Stationsstraat; 1851 vergunning voor nieuwbouw; slechte situatie volkswijken; dokter Pameijer; Nutsstichting; Rooie dorp; woningwetwoningen; pompen; Otto J. Hoogendijk van Domselaar; Gasthuisstraat; Waterstraat; 70 arbeiderswoningen architect Stoop, Hoogendijkstichting; Hervormde Diaconie; Molenwerf; J.D. van Leeuwenstraat; Bart Gebel tapper en metselaar; Voor de Kijkuit; kleine huisjes tegenover Jodenkerkhof; Groenlandslaantje; Vleeschbuurt; grote gezinnen; Dronkemanslaantje; fam Dijckmeester),

110.35 De Tielse Hucht gebouwd op bolle rug.
(De vijverhof,Baggerkuilen, de kolk, de hucht, St Walburgbuitensingel, buitenste stadsgracht, 18e eeuw, na 1600 minder belangrijk, oude verdedigingsgracht westwaards restant achter Plantage, Wandelwegen, Hoven, dempen door gemeente, plantage kort voor Franse tijd, fruithof, Vrijthof, Tielse kloosters, Graaf van Gelre, Kruistochten, eigendom gemeente, verpacht, Vreethof, verpleeghuis Vrijthof, Hasselman, villa, Fruithof, Hucht, Boterkampsteeg, / Molenstraat, Adamshof, Rietmattenstraat, volkshuisvesting, Stadsmuur, Hucht, kade met harde rug 1830, resten oudste stadsmuur, stabiele ondergrond, aanvraag vestiging stoommachines, siertuinen, De Lith de Jeude, resten stadspoort, De Kolk, 1875 verkocht, 1876 - 1885 woningbouw, vestiging ambachtslieden, spoelstoepjes aan de gracht, originele huizen gedeeltelijk bewaard. complex Vijverhof, vlak gedeelte richting Beatrixlaan: grond gebruikt om stadsgracht te dempen, Nieuwe weg, rijtjesbouw 1843, hovenboerderijtjes, riolering veroorzaakt vervuiling grachten, open goten, baggerslib eerst meststof, industrie toename vervuiling, tyfus, stank, 1852 onderzoek, afvour via buis naar de Waal, opslag baggerslib op aangrenzende tuin gemeente, Staatstoezicht op de mijnen conflict met gemeente, verbod bouw ziekenhuis nabij Baggerkuilen, tyfus 1886 24 zieken en 1 dode, Burensepoort afvoer en overslag bagger

110.36 Molen verdween uit de Molenstraat.(Commandeurs molen, Buitenmolen, Burensche Poort, afgebrand, Molenstraat, Gerrit van Soelen, vuilniskuil, verkoop 8 december 1854, Van Floresteyn, Utrechtse zandweg, Gasthuismolen, Tolhuiswal, Van Winsen, stoom - oliemolen, teveel molens, Molenwerf alleen woonhuis, Molenstraat Johannes Mulders, Steven Mulders, Honingstraatje, Boterkampsteeg, volksbuurt, boerenschuren woningen, Molenstraat woningbouw laat, Molenwerf 1860, Zandweg, Gennissen, de Haas, parkeerterrein Albert Heijn/ Action, Mulders klompenmakerij, Boterkamp, Burense Poort, oude weg naar Geldermalsen, herberg De blauwe hand, Ringelestein, nu bankgebouw, kruidenierswinkel, uitspanning paarden, De Blank, hoefsmederij, Boterkamp slechte naam, onbewoonbaar, sloop tbv grote huizen, gemeente aankoop terrein Boterkamp tbv schoolgebouw 1911, Molenstraatje ambachtslieden, Molenwerf, Bakkerij, brandgevaar, 1890 afgebrand, Dr Bosstraat grotere huizen, Steenhouwerij Molenstraat hoek Beestenmarkt, Zeepziederij De Lelie, afvoer op stadsgracht, stankklachten, ondanks protesten, 1898 gesloten, Smederij Gerlacus en Helleman, Bato fietsfabriek 1914, Hilversumse meubelfabriek, Albert Heijn).

110.37 Het buurtje van Steven mulders.( Daalderop, De betuwe, Zandwijk, Meekrapfabriek, Verffabriek, Gasfabriek, Kwelkade, papierfabriek, Beernink & Co steenfabriek, Steenoven buitendijks, Inundatiekanaal, Van Gijtenbeek, Van Manen, 25 arbeiders, leerlooierijen, zoutziederij, oliemolen, brouwerijen, grutterijen, waterverffabriek, D. van Oosterhoudt, Steenovens, pannanfabriek, Echteldsedijk, pannenfabriek Van Veen, Echteldsedijk, Grotenbrugse grintweg N van A15 , Van Waardenburg, Lange Akkers bij Inundatiekanaal, De Lok 10 steenovens, woningbehoefte arbeiders vanuit steenindustrie, hoogseizoen semi permanente woningen voor seizoensarbeiders en gezinnen, steenovenhuisjes, Meekrapfabriek Huf van Burenstraat, brandweerkazerne, Meekrapfabriek verf snel verouderende techniek kleurstof na 20 jaar weer gesloten, boter en dierenmarkt, Caren en van Enthoven, gasfabriek, 1865 papierfabriek, succesvol, 80 werknemers, rietmatten, Plantage, Nieuwe Tielseweg, Hucht, protesten stank glucosefabriek, vergunning geweigerd in strijd met bestemmingsplan, hoger beroep bij de kroon, druivesuiker enmargarineboter productie, invloed Tielse society, Gemeente biedt Justitie grond van de Plantage aan voor gerechtsgebouw, protest magistraten, decenntraal gelegen, luchtvervuiling, moerassig gebied, na ophoging terrein bezwaren weg, Inundatiekanaal, sigarenfabriek naast Bellevue, Formijne en Gollards, arbeiders woningbouw, Kwelkade, Nieuwe Tielseweg, Hucht, Adamshof, Boer wordt huisjesmelker, Steven Mulders, Leprozerie 15e eeuw, Leprozen kijkgat in St maartenskerk, Arbeiderswoningen per rijtje verkocht met bewoners en al, pensioenvoorziening, Buurtje van Steven Mulders, varkenshok bij elk huisje, gezondheidsproblemen, dr Pammeyer, gezondheidscommissie, Dr Vermet en Fuchs, 1904 Kwelkade azijnzuurfabriek, grote verontreiniging, lozing in sloten en sloten dempen met afval, B&W laat oplossing aan bedrijven zelf toe, naam Azijnstraat moest worden Honingstraat, raadslid Bosman.).

110.38 Het bouwen rond De Nieuwe Bak ( Van Hesteren, van der Veen, Zandwijk, Bellevue, notaris Dijckmeester, Melvill van Carnbee, de Kranshof veiling, Van der Veen, Gubbels, De Zon logement, Varkensmarkt, van Hesteren landbouwer, Kom van de doode linge tussen Stationsstraat en Voor de Kijk uit, Recreatietuin, De nieuwe bak bouwmaterialen, Dr Pijnacker Hordijk, logement Het Zwarte Paard, logement De Toelast, van Hesteren Drankvergunning, handelaren hout steenkool turf cement huizenbouw steenfabrieken, ruilebuiter, S.D.A.P., huizenbouw Zandwijkschestraat 1872, De nieuwe bak, burgemeester Reuchlin, De Kranshof twee nieuwe huizen, soepele verlening bouwvergunningen tot 1872, terrein Julianaschool, Zandwijk vertegenwoordigd in gemeenteraad, aankoop grond, Vereniging Scholen met den Bijbel, eerste Chr school, onderwijswet 1922, financiering gemeente eerste niet openbare school, Beutener, 1880 drie woningen Daalderop., begin Echteldsedijk, acties uitdiepen haven, conflict gemeente ondernemer, woningwet 1901 ).

110.39 Anderhalve eeuw bouwplannen voor het stadhuis.( van Lith de Jeude, Reuchlin, Jan Hasselman, Benjamin Hasselman, Böhnhoff, Schattenkerk, Cambier van Nooten, Stolk, Borrie, Broekens, Pop, Van Tellingen, 8 plannen stadhuis, 15 locaties, 15e eeuws stadhuis,Vleesstraat, verwoest 1944, teveel functies, rechtbank, gevangenis, politiebureau, nachtwacht, archief, 1842 Kamer van Koophandel, trias politica na Franse tijd andere invulling, Ambtsmanshuis optie stadhuis,geldgebrek, 1822 Reuchlin eigenaar Ambtsmanshuis, Trias politica, Rechtbank uit stadhuis, Instituut Razendijk, Kerkstraat, Ceciliakapel, rechtbank tot 1881, Cellulair huis van arrest, rechtbank na 1856 naar Bleekveld, Boter kaas en eierenmarkt na 1862 op oude locatie gesloopte oude stadhuis, Kerkstraat, Oude stadhuis Vleesstraat verzakt 1849, De Jong metselaar, Hollandsche Koffijhuis van Brune gemeentehuis tot 1852, Kazerne Hoogeinde nu politie,garnizoen tot 1836, opslagplaats, schutterij, isolatiegebouw Cholera lijders, Hoogendijk van Romselaar complex , Gasthuisstraat, Waterstraat, Lida's bloemenhuis, Artipon, politiebureau, school, Botermarkt, resterend deel aanbod nieuw gerechtsgebouw afgeketst geheim overleg, Archief als laatste overgebleven in oude stadhuis, Tiels archief kostbare bezittingen vanaf 1421, archiefstukken decentraal opgeslagen, weinig waarde archieven vond men, Rijksarchief stimuleert betere archivering, Rechtelijke archieven 1888 naar Arnhem, opslag archiefstukken chaotisch, 1898 commissaris na inspectie archief pas meer serieuze aanpak, Vele archiefstukken blijken verdwenen, Librije St Maartenskerk, archiefstukken verdwenen naar particulieren, Archief beter bewaard sinds vorige eeuw, WO II op zolder stadhuis, St Agnietenstraat betere archivering sinds 1850).

110.40 Dertig jaar durend pokerspel (burgemeester Bohnhoff 1897 - 1924, arbeiders organiseren zich, VZOD, 1910 censuskiesrecht, Pieter van Lavieren 1913, eerste socialist in reed Tiel, eerste wereldoorlog, sociale spanningen, mannen kiesrecht 1919, SDAP grootste partij in Tiel, Bonhoff conservatief kreeg progressief college, Van Lavieren wethouder, Thom Corbelijn wethouder, vrijzinnig liberaal, Woningwet 1901, ruimtegebrek gemeentehuis, Holandsch Koffijhuis, Bonhoff waarschuwing tegen spilzucht, Bonhoff liet zelf groot huis aan Stationsstraat bouwen, veilinghuis Campagne, speculanten, Corbelijn stroman gemeente, Van Lutterveld, villa Rozenhage Stationsstraat, Van Rappard, drie plannen, slopen opknappen andere locatie, Hoogeinde, verbouwing definitieve keuze, 1913, Buskens architect, uitwerken voor tekenleraar Scholten, Jan Willem Willemse, Gobel Formijne, stroman kastelijn Van Hees, Athmer, onderhandelingen twee jaar strookje grond, nieuwe keuken, optie kazerneterrein vervallen, Zandwijkse kerkhof, Nachtegaallaantje, Belgische vluchtelinhen, school E, stadsarchief, Sint Agnietenstraat, Athmer, slager Manassen vraagt hogere prijs, Berning architect, voorstel HBS Kalverbos, veel haken en ogen, financieel, plicht meebetalen bijzonder onderwijs extra last op begroting, commissie stadhuisbouw, Bosman Bonthond Ebben, socialisten weigeren in commissie plaats te nemen, Hoge Huys, Turkse moskee, Dresselhuys, , Alvana sigarenfabriek liep niet meer, PTT telefooncentrale, aanbod locatie nieuw stadhuis, Alvana afgebrand, wethouder Corbelijn, uiteindelijk vier woonhuizen gebouwd, St Walburgstraat 1,3,5 en 7, vermoeden afwijking bestemmingsplan door Bonhoff toegestaan, gebruikt om wethouder Van Lavieren te wippen.).

110.41 Bezienswaardigheid van de Betuwe uit de gratie. 1937 gemeente Ambtmanstraat nieuw onderdak.( 1937 Brandverzekering, Reuchlin, Charles Schattenkerk, crisis, Oude haven, werkgelegenheidsproject, Rechtbank kwijt, Raad van Arbeid vertrekt, het Pannenhuis, De Geleerde hoek, krot bewoning, SDAP cordon sanitaire buiten B&W, Schattenkerk intentie stadhuisprobleem oplossen, Bezoek Wilhelmina en Pr. Hendrik, damesinitiatief opknappen stadhuis, Tydeman aankoop Ambtmanshuis, financiele problemen, eis tevens opknappen politiebureau, Taxatie, wens: schilderijen en wandbekleding stadhuis verkopen 1926, Monumentenzorg controleert, Alternatief Stadhuis getekend Hoogeinde, Alternatief restauratie oude stadhuis, Tolhuiskwartier, Bahlman, Brandverzekering, Ambtmanstraat 13 geschonken, Tiel - Utrecht brandverzekering, Reuchlin, Klaar Cambier van Nooten, Laatste raadvergadering Vleesstraat in oude stadhuis 1937)

110.42 Stadhuis Tiel zag Groenmarkt alleen op papier, uiteindelijk koos de gemeente toch voor nieuwbouw in het centrum.(1946, moge tiel herrijzen, Partij van de Arbeid grootste in gemeenteraad, KVP,VVD, CHU,ARP, SDAP, Wim Schoots wethouder, Stef van Uitert, Kees Verhoeks communist, Loomeijer, 1932 cordon sanitair SDAP, L.M. de Leeuw, Stadhuis, Ir. Verschoor nieuwbouwplan, plan stadhuis Groenmarkt, Damstraat, Ambtmanstraat13 pand Brandeverzekering, Cambier van Nooten, terrein Groenmarkt en Varkensmarkt vrijgehouden nieuwbouw stadhuis, industrieterrein Amsterdam - Rijnkanaal, Ir in 't Veld wederopbouw, Tiel armlastig, nieuwbouw stadhuis vertraagd prioriteit ontwikkelen industrieterrein, Tom Corbelijn, Jo Meijers, PvdA voorstander stadhuisplan, VVD KVP tegen stadhuisplan, 1952 plan stadhuis aan de markt, Hasselmanplein, Spaarbankgebouw, nu Agnietenhof, W. Abbink, De Leeuw, Cambier van Nooten, 1953 minister Witte, herbouw hotel Corbelijn 6 jaar vertraagd, HEMA, Tydeman, pand Visser, Andries Stolk, Ambtmanshuis eigendom van polderdistrict Tielerwaard definitief zetel in Tiel, Tolhuis, plan Tolhuisstraat hoek Westluidensestraat, Damstraat doorbraak, manipulatie zetels gemeenteraad, lek gemeenteraad, Van Ewijk, houthandel Dam, Geldermalse, Ambtmanshuis, Van Dijkhuizen gedeputeerde, Ed van Tellingen).

110.43 Heidens eiland in zee van christelijke moraal.(Missionaris Alpertus van Metz en het Tiel van rond het jaar 1000, Tielse kooplieden onbetrouwbaar, ruwe lieden eigen rechtsregels, overspel, meineed, mededogen, klagen bij de keizer, Hans van Rij 1980, Alpertus van Metz 1005 - 1017, klooster Utrecht, Amersfoort, De diversitate temporum, Hollanders belemmeren vaarweg naar Engeland, Rovers uit de bossen van de Merwede, kooplieden Christelijke moraal, Karel de Grote, Willibrordus, Barbaren, heidens recht, overlevering, Rijksdag Aken 802, leges barbarorum, Alpertus Tiel heidens eiland, 1400 - 1450 archief Gelderse graven en hertogen, rekeningen en gerechtssignaten, Tielse schepenbank, Wraak en Zoen, haaks op christelijke moraal, Karel V 1543 onderwerping Tiel, Antiek Fries / Skandinavisch gewoonterecht, Dorestad, Friese handel, criminaliteit Tiel, aantal lijkschouwingen, gerechtssignaten, aantal gemelde moorden / doodslagen gemiddeld 1 per twee weken rond het jaar 1500, Culenborchse Vehden, Gelderse oorlogen, Krijgsbendes, Tiel handelsstad, Tolhuis Tiel terechtstellingen, J. Boomgaard schatting aantal moord / doodslag, Amsterdam hoogste, Utrecht minder, Tiel tussen Amsterdam en Utrecht in, Tiel met steeds wisselend en labiel centraal gezag, Familie, moord familiezaak tussen dader en slachtoffer, rechter liefst er buiten gehouden, kerkhof "zoen" onderhandelingsplaats, boete salaris van de scout/ rechter, vrede, vredebreker, kerkhof, beslaen van verdachte, kooi, Henneke Rutgers 1416, Dirc Rovers d' Abt, St Maartenskerkhof, Dampoort, beslaen opten kerckhove, Bisschop van Utrecht, 1464 Johan van Rossem, offerblokken, kerk van zandwijk, stocker = beul uit Arnhem, jonck dwase, geseling, galg).

110.44 Wachten met dode hand op maghen die clagen.(Bizarre situaties tijdens zittingen volgens het oude landrecht, rechtspraak, vergelding, lijk aanwezig bij zitting verplicht bij gewelddadige doodsoorzaak, dode hand, lijkschouwing, rol kleding slachtoffer, lijkschouwingen, periode 1450 1550, ritueel, rechter passief, schepensignaten, doodstraf behandeld door de hertog, pakkans moordenaars middeleeuwen 2 tot 5%, klachtdelict, klagen kostte geld, 4 klagers nodig voor veroordeling, Maurik 1460 klagers moeilijk te vinden tevens dorstig kostenpost voor rechter, Goessen van Ravenswade, verantwoording rechters bij de hertog, boetebepaling naar draagkracht, scheidslieden, boete tweeledig aan rechter en aan nabestaanden, helft van de boete voor de rechter, hertog Arnold, ambt rechter te koop bij landsheer, Claes Vijgh, betalingsachterstand rechter levert onvolledige rapportages, herberg vaak plaats delict, 1536 1538 herberg Senta Anna schippersherberg bij Kleibergsepoort, Albertus van Metz).

110.45 Bent u soms Roomsch Catholiek? Verzuiling ten top bij start 75 jarige Tielse bibliotheek.( directrice Van Asselt, gifkas, index, Interbellum, wipzetel, onderwijzersgenootschap, Societeit, 1822 Maatschappij tot nut van het algemeen, SDAP 1919 grootste partij, Peter van Lavieren wethouder, Tom Corbelijn wethouder, 1920 plan oprichting bibliotheek, 1908 rijksbegroting, dr Greve, Bonhoff, Rijkssubsidie 3000 gulden, mits gemeentesubsidie 1680 gulden, Tielsche Courant, mej Jo van de Poll, Oprichtingsvergadering in De Beurs 1920, Campagne, 160 personen en 11 verenigingen lid, Nutsstichting, Pameijer, Brenkman, Schuyt burgemeester Wamel, Suspect, Abraham van Geuns leraar, Kleerekoper SDAP, Corbelijn, J.A. Heuff Ezn, villa Walstede, mej J. Spiering, Bethesda, school Achterweg, Agnietenstraat, Fundatie van Christelijke belangen, Willemsen ambachtsschool, Thiry directeur, architect Berning, dr. Schoonneveldt, Dr Greve, Tielse bibliotheek topzwaar, Het hooge huys moskee optie belastingkantoor, Mulders garage, De Roskam St Agnietenstraat, breekpunt grote benzinetank in de grond, Mulders wil Agnietenstraat 19 kopen, Societeit plan nieuwe locatie bibliotheek, tijdelijk onderkomen in gebouw stadsarchief ).

110.46 Auto bepaalt de maat in de stad. Over de verlegging van de Weesstraat en de aanleg Damstraat(Vleesstraat Iaat middeleeuwse muur, fundering oude stadhuis verwoest in WO2, in WO2 verwoest centrum 200 zakenpanden verwoest tientallen woningen, voorlopig hersteld, ruimte voor autoverkeer prioriteit bij herbouw, opstoppingen, problemen met aanvoer. Damstraat doorbraak plan Maartenskerk meer betrokken bij stedelijk leven, plan stadsgracht dempen, ir. Verschoor Rijswijk voorzitter herbouwcommissie 5 september 1945, Gustaaf Adolf gebouw, Tegenslagen herbouw: geen financiele expert te vinden en te duur volgens regering, definitieve plaats nieuw stadhuis extra probleem, Dr Vermet, plan wegen door tuin Arnbtsmanhuis, Dijkstoel Tielerwaard, verbreding straten cruciaal, Westluidensestraat en zuidzijde Waterstraal, politiebureau, postkantoor, Gereformaarde Kerk Ambachtsschool, Agnietenhof, Weerstraat, Vleesstraat Wederopbouwplan, 1953 Damstraat Waterstraat smalle deel, Interdepartementale Commissie, Cambier van Nooten, protesten middenstand, plan stadhuis op zuidzijde Groenmarkt minder slopen nodig, plan terug naar Den Haag, definitief acceptabel plan mei 1949, Waterstraat deels verbreesd, Weerstraat verlegd, stadhuis buiten plan, september 1953 doorbraak Damstraat gerealiseerd, Westluidensestraat panden bleven staan wederopbouw: concentratie winkelgebied, Athmer, herbouw winkels Waterstraat vertraagd door trage besluitvorming).

110.47 Bijzonder Tiels elftal straatventers. Foto's als bewijsmiddel voor een overtocht met korting.(1931 fotoserie in stukken van B&W, Jan Campagne, Burgemeester Schattenkerk, veer zorgenkind, gierpont, langskabel, incidenteel ondersteuning stoomboot Gijsbert Stout, toenemend autoverkeer, concurrentie veer Nijmegen, Zaltbommel, Gorinchem, 1927 eis bedrijfsleven en VVV, afgewezen wegens hoop op te bouwen brug bij Tiel, te hoge tarieven omrijden dreigt, 1920 Tiel dreigt noodlijdend te worden, concurrentie van buiten Tiel voor straatventers dreigt, vergunningen voor straatventers ingesteld, Door eendracht sterk, veertarief 1931 voor ieder gelijk, veerbaas Blijdestein, gewicht auto's probleem item,weigering automobilisten gewicht van auto op te geven, plicht foto's van auto ter verificatie, elf aanvragen vent vergunning).

110.48 Sociale woningbouw - het vergeten hoofdstuk. (Introductie prinses Wilhelmina onvolledig , ir. P.H. Ritter, Nieuws van de dag, boek periode 1848 - 1898, Vergeten hoofdstuk, Domela Nieuwenhuis, de vele armoede niet genoemd, "De Hervorming", Afstand Koningshuis tot het volk, Opschudding, aangepast programma: bezoek volkswijk, bezoek Wilhelmina met moeder aan Tiel 45 minuten, 18 augustus 1898, Bleekveld, woningwet 1901, armoede, bouw woonhuizen controle B&W, van Weerden gemeente architect, juli 1903 opdracht uitbreidingsplan, stratenplan, verdeling midenstands woningen arbeiderswoningen vastgesteld, bezwaarschrift Tydeman met prive eis ingewilligd, 1905 plan gereed, Tiel bij eerste dertig gemeenten in Nederland uitbreidingsplan, Onderschat door gezondheidscommissie, onbewoonbaar verklaring vooral in wijken bij bezoek door koningin Wilhelmina, 1908 Tielse raad: woningbouw primair particulier initiatief, principe zo weinig mogelijk gemeentegeld beschikbaar, alleen ingrijpen B&W en corporaties bij onvoldoende quotum arbeiderswoningen, beperkte toepassing mogelijkheden woningwet, Pameijer dokter, 1880 pleiten voor afbraak krotten, Tielse Bestuurdersbond, sociale woningbouw in Tiel tot 1914 ondanks woningwet 1901 vergeten hoofdstuk, 1850 eerste Tielse bouwverordening, ontheffing gemakkelijk, 1909 Kwelkade gemeenschappelijke waterpomp,

110.49 Volkshuisvesting Tiel begon met godskamers. Sociale woningbouw in vroegste vorm al sinds 15e eeuw bekend. (godskamers, 15e eeuw weduwen invaliden ouderen gratis, naast kloosters en kerken, pand Molenhoek 4, hoek Tolhuisstraat, armenhuisjes meest bezit van kerkelijke instelling, vervanging armenhuisjes meest door niet woonbestemming, Cellenbroedersklooster, 19e eeuw nog bewoond, recente uitbreiding woningbouw pas na 1860, Maartenskerk, 1805 Oud burger Mannen en Vrouwenhuis, 1825 eerste kadasterkaarten, Achterstand katholieken, armenhuisjes pensioenvoorziening en legatering aan RK kerk, 1843 Jan van Baars, Vijverhof, 1860 legaat armenhuisjes aan RK kerk Kromme Elleboog, Achterweg, Molenstraatje, 1860 weinig nieuwbouw, trek naar de stad : overbevolking, eerste Tielse fabrieken, dreiging cholera, Otto Hoogendijk van Romselaar, architect Stoop, 70 arbeiderswoningen buiten de stad, carré vorm, gift aan diaconie Hervormde Kerk, "De Stichting", Hoogendijkstichting, generaties lang bewoond, 1889 Formijne, huisjesmelkers, exploitatie arbeiderswoningen, beperkingen bouw arbeiderswoningen, woningwet, grondspeculatie, Stout uit Velp, verbod arbeiderswoningen bij station en invalswegen van Tiel, ontsiering, bende in volkswijken stinkende varkenshokken, inspectie volksgezondheid, typhus, Tering, eind 19e eeuw, veel woningbouw misstanden in Tiel, 1200 huurpanden en honderden krotten, relatie tering woonsituatie, schuldvraag bij industrie, burgemeester Bonhoff, conservatieve liberalen, Tydeman, Dijckmeester, sloop Twaalf Apostelen en Binnenhoek tbv uitbreiding industrie, stadsbestuur verwijt naar industrie, geen vervanging van de arbeiderswoningen, Gezondheidscommissie, eenkamerwoningen, onbewoonbaarverklaring, vervangende woonruimte).

110.50 De kracht des werkmans is de grootste kracht.(corporatie woningen, arbeidersbeweging initiatief, verzuiling, nog steeds bewoond, Sterrebos, 15 jaar voor het "Nut", werkmans fonds, fabriekslaantje, 1911 Fabriekslaantje, 1926 Tweede Achterstraat, nog steeds bewoond, Tielse Arbeidersbeweging, 1861 Reuchlin, Ambachtsziekenhuis Eendracht maakt Macht, 1877 typografen Onderling Hulpbetoon, werkliedenvereniging Vooruitgang zij ons doel 1889, pand Voor de Kijkuit margarineboter fabriek, coöperatieve bakkerij, 1896 RK Sint Joseph werkliedenvereniging, 1898 Protestantse vereniging Gustaaf Adolf, VZOD, RK begrafenisfonds St Joseph en "Broederhand geeft kracht"',Jacobus Melkert, rentebetaling na reservekapitaal van 2000 gulden, gefortuneerden en onderwijzers, 24 begrafenissen, 38% dividend, Sterrebos, de Kolk, Fabriekslaantje, Nutsstichting 1912, na 1918 RK Patrimonium, gebouw Gustaaf Adolf 1903, Groenlandslaantje, Mariahof Kijkuit , Koch aannemer, V.Z.O.D. Velders, krotbewoners, Woningwet, Gezondheidswet, 1905 uitbreidingsplan, Kromme Elleboog onbewoonbaar verklaard, beleggers pandjes verkrotting, Wethouderskade, Pijzelman, Koenen, Van Eck, Blom, bij KB 1909 onteigeningsplannen akkoord, Kaalslag, Beutener, Bleekveld najaar 1910, Baesjou directeur Betuwe lekt vanuit de raad, Bonhoff, Peter van Lavieren, subsidie oud krotbewoners, SDAP telling woningnood, rijksvoorschot gemeente snel bouwen).

111.51 Stad Tiel in ban van reclame.( Jacob van Lennep, reclame uithangborden goedkeuring nodig, B&W, Reclame dmv vestiging of vertrekbericht, uithangbord, standing, Braderie, Geertruida van Baars, Waterstraat hoek Kerkstraat 1891, Gez Martens Gasthuisstraat 1893, Gaper, Vijzel, Rijnders houten laars, etalagekasten, uithangijzers, horloger Van Hattum, reclame horloge, Van Soelen, Izaks, Lathouwers, elektrische gevelklok, 1914 elektrische aansluiting Waterstraat, Turmac, Pels Arnhem paraplu, kapper Spies koperen bekken, Reclamemakers, Singer naaimachines 1897, hotel De Gouden Bal Westluidensestraat, agressieve reclameborden tabak, Burense Poort, Gemeente beperkt te opvallende reclameborden, Hemd en rok, spanningsveld reclame versus werkgelegenheid, 1911 Alvana, Bato rijwielen, Daalderop, Kurz, plaatsing reclameborden gereguleerd, verpanding muren voor reclame, Shell, Brand koffie, gemeente, Ringelestein, elektriciteitspalen drgers reclame, 1930 Tiel fruitstad, toenemende stroom reclamegeblokkeerd door uitbreken oorlog 1940, Geldersch Genootschap ethische opstelling).

111.52 Honderdtallen door menschen bewoonde ruimten,(1912 Maatschappij tot nut van t algemeen,'1911 Woningstichting, Woningwet, Bonhoff tegen inmenging overheid bij woningbouw, Pameijer liberaal progressief, De Winter, Spoorenberg, Vrijzinnig Liberale Bond, SDAP, Pameijer verheffing arbeidende klasse, gemeentelijk tonnenstelsel 1875, riolen mondden uit in de stadsgracht, relatie volksgezondheid en volkshuisvesting, veel Tielenaren in onbewoonbare woningen, Tijd vooruit, 1880 Pameijer , kerkhof Nachtegaalslaantje naar woningbouw, Pameijer dominant in raadsnotulen, Pameijer grote armenpraktijk, voorzitter Burgerlijk Armenbestuur, voorstel gemeente kan woningen onbewoonbaar verklaren, de Kroon, Pleidooi, Pameijer pleit inkomsten schatrijk weeshuis naar minder bedeelden, Bonhoff, Hoogendijkstichting, aanzuigende werking meer huizen, angst meer arbeiders dus meer invloed socialisten, Christenplicht, mr. Blom, Papesteeg, Heiligestraat, Zandwijk voorkeur, Kloosterweide, Vinkenhof, Westroyen, Weeshuis, Bonhoff woningbouw zaak industrie, Twaalf Apostelen, Binnenhoek, De Betuwe, Baesjou, Daalderop, Spoorenberg, verwijt gemeente industrie, Nutsstichting, 1913 raad akkoord, Kloosterweide, St Jozefstichting, Formijne architect, akkoord raad ingetrokken 1914 oorlogsdreiging, Inundatiekanaal, 1916 dreiging minder, bouw hervat Kloosterwei, weer gestopt schaarste bouwmaterialen, 1919 omwenteling Tielse raad progressieven meerderheid, Rooie pannenbuurt met dr Pameijerstraat, bouw hervat, St Jozefstichting, Woningbouwvereniging Tiel, woningtelling Overduin, woonsituatie blijft allerellendigst).

111.53 Strijd tegen verkrotting, ondanks gemeentebestuur,(1919 woningbouwvereniging Tiel ambtenaren, verplichting huisvesting enkele anbtenaren per project, gemeente aankoop 1920, Culemborgse zandweg, burgemeester Bonhoff, blindganger WOII, Eduard Piels, 1920 St Jozef, Heiligestraat ,86 arbeiderswoningen, Badhuisplein, Ons Ideaal, Wiersema, Overduin, Wim Schoots, Zuid van Heiligestraat, villa De Schering, bouw van HBS, Weeshuisboomgaard, Scholengemeenschap, Kalverbos, grondruil mislukt, Woningwet, Woningnoodwet 1915, St Jozef en Nut 172 woningen, 1920 geen vordering woonruimte door gemeente, woningnood hardnekkig, eis aan bewoners vast inkomen huurbetaling gewaarborgd, 1918 Kuijten inspecteur volksgezondheid sociaal bewogen, woningbouw gemeente verantwoordelijk, spoort gemeenten aan tot grondaankoop, Tiel grote achterstand woningverbetering, gezondheidscommissie , Kuysten, grote druk op gemeente onbewoonbaarverklaring oude panden voorwaarde voor verdere woningbouw, gemeente gedwongen tot houten noodwoningen, Maastricht, P van Lavieren wethouder, nachtegaalslaantje, via Den Haag ontsmetting, cyaangas niet toereikend om te ontsmetten, aankoop niet doorgegaan, alternatief premie aan particuliere ondernemers, f 2600,- per stuk, strenge voorwaarden onacceptabel , Vanden , Schoots, van Lienden, Eertwegh, geen steun van Gemeente voor bouw particuliere arbeiderswoningen, 1921 start gemeentelijke arbeiderswoningen.

laatste wijziging 05-03-2025

0626 Bibliotheek Regionaal Archief Rivierenland te Tiel : klein en/of kwetsbaar drukwerk

U kunt dit stuk raadplegen in de studiezaal van Regionaal Archief Rivierenland.
U heeft daarvoor de volgende gegevens nodig:
Archiefnummer:0626
Inventarisnummer:12714

Mijn Studiezaal

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Bestand

Aanvragen (verzoek tot inzage op de studiezaal)

U kunt dit stuk raadplegen in de studiezaal van Regionaal Archief Rivierenland.
U heeft daarvoor de volgende gegevens nodig:
Archiefnummer:0626
Inventarisnummer:12714

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen