Archieven

 

Uw zoekacties: Archief van de gerechtsbank van de stad Zaltbommel, 1525 - 1811

3185 Archief van de gerechtsbank van de stad Zaltbommel, 1525 - 1811

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
2. Context
2.3. Geschiedenis van het archief
3185 Archief van de gerechtsbank van de stad Zaltbommel, 1525 - 1811
Inleiding
2. Context
2.3.
Geschiedenis van het archief
Aantoonbaar al in 1276, maar waarschijnlijk al minimaal enkele decennia eerder, bestond er een schepenbank in Zaltbommel. De oudste bewaard gebleven stukken in dit archief dateren van 1525. Van het oorspronkelijke archief is dus veel verloren gegaan.
Na de opheffing van de schepenbank bij de invoering van het nieuwe rechterlijke bestel in 1811, zijn de rechterlijke stukken afgesplitst van de rest van het stedelijk archief en overgenomen door het Rijk. Het archief werd later ondergebracht in het Rijksarchief in Gelderland te Arnhem (thans Gelders Archief). Door het Gelders Archief werd het archief in 1999 in eigendom overgedragen aan het Streekarchief Bommelerwaard (in 2014 opgegaan in het Regionaal Archief Rivierenland).

Bij de afsplitsing van de stukken van het stedelijke (administratieve) archief in het begin vande 19e eeuw zijn fouten gemaakt, zodat er in het stedelijk archief nog stukken van rechterlijke aard aanwezig zijn en in dit archief stukken die wellicht met meer recht in het stedelijk (administratieve) archief hadden kunnen blijven berusten. Zie ook paragraaf 5.3 van deze inleiding.
In de loop der tijd heeft er enkele malen een ruil plaatsgevonden met stukken in het archief van de stad. Een scherpe scheiding tussen administratief archief (stadsarchief) en rechterlijk archief is - zoals al gesteld - niet te maken omdat vóór 1811 geen duidelijk onderscheid werd gemaakt tussen beide. De schepenen, aangevuld met de burgemeesters, vormde immers ook de raad (magistraat) van de stad.
Het archief was bij de overdracht in 1999 door het Gelders Archief voorzien van een grofmazige plaatsingslijst, gemaakt door P.D. Keijmel, waarschijnlijk in de jaren zestig van de vorige eeuw.

Het archief is in 2019-2020 (opnieuw) geïnventariseerd door J. Buylinckx. Bij het afzonderlijk verpakken en beschrijven van een groot aantal van de procesdossiers is hulp verleend door enkele vrijwilligers van het Regionaal Archief Rivierenland.

Bij de inventarisatie werd het hele archief opnieuw verpakt en werden onder meer de grote series stukken (o.a. boedelpapieren, rekesten, getuigenverhoren) gesplitst, afzonderlijk beschreven en genummerd. De rubrieksindeling werd geheel herzien en een uitgebreide inleiding geschreven.

Kenmerken

Status toegang:
Toegang met onbewerkte aanvulling
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Omvang in meters:
44,50
Opmerkingen:
Archieven van plaatselijke en regionale gerechtsbanken van voor 1811 worden ook (oud) rechterlijke archieven (ORA) genoemd. De rechtsprekende instelling wordt ook schepenbank, gerichtsbank of vierschaar genoemd. De schepenbank van Zaltbommel bezat ook de criminele jurisdictie in de Bommelerwaard èn Tielerwaard.
Geografische namen: