Archieven

 

Uw zoekacties: Archief van de Geërfden (dorpsbestuur), vanaf 1810 Dorpspold...

3074 Archief van de Geërfden (dorpsbestuur), vanaf 1810 Dorpspolder, Driel, 1592 - 1954

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1. Geschiedenis
2. Archief
3074 Archief van de Geërfden (dorpsbestuur), vanaf 1810 Dorpspolder, Driel, 1592 - 1954
Inleiding
2.
Archief
De archieven van de geëfdenorganisaties/dorpspolders in het Polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk zijn overgedragen aan dat polderdistrict na de opheffing van de dorpspolders in 1954. Ze zijn toen beschreven door R.A.D. Renting in een tweetal getypte inventarissen: 'Inventaris van het oud-archief van de dorpspolders in het Polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk 1600-1838' en 'Inventaris van het nieuw-archief van de dorpspolders in het Polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk 1838-1954'. Die laatste inventaris is later nog aangevuld met twee supplementen. De beide inventarissen en de beide supplementen werden voorzien van ieder een afzonderlijke doorlopende inventarisnummering.
In feite was die werkwijze wat ongelukkig. Ten eerste ging het om meerdere afzonderlijke archieven. Ten tweede was de aanduiding 'oud-archief van het Polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk' een anachronisme, omdat dat district pas werd ingesteld in 1838. Ten derde was er voor 1810 feitelijk sprake van archieven van de dorpen / geërfdenorganisaties en niet zozeer van archieven van dorpspolders uitsluitend belast met de lokale waterstaatszorg. De archieven bevatten veel meer dan stukken over lokale waterstaatszorg. Zo treffen we stukken aan over kerkelijke aangelegenheden, onderwijs, armenzorg, verkeer en vervoer, militaire zaken, enz. enz. De aanduiding 'dorpspolders' werd ook pas officieel geïntroduceerd in de reglementering bij de invoering van het genoemde rivierpolderreglement. Door het streekarchief is als naam voor het archief gekozen voor 'Archief van de geërfdenorganisatie (dorpsbestuur), vanaf 1810 dorpspolder, Driel 1592-1954'. Onderzoekers wordt er met nadruk op gewezen dat het onderscheid tussen dit archief en het Archief van het Dorpsbestuur van Driel 1621-1810 (Archiefblok 3111) dat afkomstig is van de burgerlijke gemeente Maasdriel, lang niet altijd duidelijk is.
P.J. de Jong, secretaris van het Polderdistrict Bommelerwaard van 1969 tot 1978, is in de jaren zeventig van de vorige eeuw begonnen om de archieven te herstructureren, maar dat werk is slechts voor de helft klaargekomen. Hij besloot de archieven per dorpspolder te gaan ordenen en de scheiding in 1838 te laten vervallen. Hij begon met het samenvoegen van de stukken uit beide inventarissen en beide supplementen tot inventarissen per dorpspolder en met het hernummeren van de stukken per geërfdenorganisatie/dorpspolder. Zo bewerkte hij de archieven van Aalst, Ammerzoden, Bruchem, Delwijnen en Driel. De rest van de archieven - Gameren, Hedel, Nederhemert, Rossum, Zaltbommel en Zuilichem - werd niet bewerkt, alhoewel De Jong daar al wel voorbereidingen op papier voor had getroffen (zie voor het werk van De Jong het Archief van het Polderdistrict Bommelerwaard 1969-1981, archiefblok 3067, nr. 3067/47).
Die situatie was nog onveranderd toen de archieven in 1982 onder het beheer kwamen van het Streekarchief (toen nog Streekarchivariaat) Bommelerwaard. Door het streekarchief werd besloten niet door te gaan op de door De Jong ingeslagen weg om de scheiding in 1838 ongedaan te maken. Als er al een cesuur aangebracht had moeten worden zou het eerder voor de hand hebben gelegen om die te leggen in 1810 toen de moderne burgerlijke gemeenten tot stand kwamen en veel taken van de geërfdenorganisatie bij die gemeenten terecht kwamen of inderdaad in 1838 toen het Rivierpolderreglement van kracht werd. Alhoewel de 'boedelscheiding' aanvankelijk nog erg onduidelijk was, en sommige taken pas ver in de 20e eeuw naar de gemeenten overgingen, beperkten de taken van de geërfdenorganisaties zich steeds meer tot louter lokale waterstaatszorg. De zorg voor de bandijken in de Bommelerwaard boven de Meidijk was overigens vanaf de Middeleeuwen altijd al opgedragen aan de Hoge Dijkstoel van de Bommelerwaard en - voornamelijk in de hoge heerlijkheden in de Bommelerwaard - aan enkele particulier dijkstoelen (zie voor de archieven van die dijkstoelen archiefblok 3052).
Door het streekarchief werd besloten de verdere bewerking van de archieven ter hand te nemen. Om praktische redenen werd de door De Jong afgesplitste archieven van de dorpspolders Aalst, Ammerzoden, Bruchem, Delwijnen en Driel gehandhaafd. Ten aanzien van de overige dorpspolders werd besloten om twee archiefblokken per dorpspolder te maken, een tot 1838 en een vanaf 1838.
De inventaris van Driel over de hele periode 1592-1954 was dus al door De Jong bewerkt. De beschrijvingen zijn in 2013 door streekarchivaris J. Buylinckx gemoderniseerd en verduidelijkt en in een modern databasesysteem ondergebracht en voorzien van een duidelijker rubriekenschema.
Bij het archief zijn twee gedeponeerde archieven opgenomen, het archief van de Administratie van het Fonds van de Dorpsprofijten 1680-1838 en het Archief van de Administratie van de Drielse Wetering 1615 - 1839.
Het archief werd in 2013 (opnieuw) materieel verzorgd, van zuurvrije omslagen en dozen voorzien en geëtiketteerd. De omvang is 16,60 meter. Aan de openbaarheid van de stukken zijn geen beperkingen gesteld.
Jan Buylinckx, 2013.
Bijlagen Inleiding
BIJLAGE: Lijst van buurmeesters 1653-1838
De namen zijn ontleend aan de jaarrekeningen (verschotrekeningen en de rekeningen van de dorpsprofijten) aanwezig in dit archief. De in de rekeningen van de dorpsprofijten vermelde buurmeesters zijn ná 1800 niet altijd dezelfde als de in de verschotrekeningen over dat jaar genoemde buurmeesters. Bij een verschil zijn in de lijst de namen opgenomen zoals ze in de verschotrekeningen voorkomen. Deze lijst van buurmeesters kan met behulp van andere stukken in dit archief nog worden uitgebreid.
1653/1654 Hendrick van Kessel en Guert Claessen
1674 Jacob de Cock en Hendrick Jacobs van Wesel
1675 Henrick Bachine en Wouter Hemans
1684 Hendrick Rou en Hilbrant de Gier
1701 Jan van Goor en Aert van Kessel
1702-1703 Wouter Cornelisse van Besoyen en Jacobus van Kessel
1704 Aert van der Sluys en Arien Bayens
1707 Aert van Lith en Hendrick Holl
1722-1723 Peter van Tiel en Aert van de Ruden
1724-1725 Gerardus Bellingan
1726-1727 Mattheus van Dockum en Philippus de Courtie
1728 Anfrit van Kessel en Aert Quekel
1729 Anfrit van Kessel en Aswerus Clootwijck
1730-1731 Johan van Breugel en Arien van den Anker
1732-1733 Rijck Lansdael en Aert van Rossum
1734-1735 Adriaen van Lith en Arien van Hesick
1736-1737 Gerardus van Kessel en Jan de Gier
1738-1739 Thomas Lansdael en Theodorus van Clootwijck
1740-1741 Salomon Soermonts en Gerard van Kessel
1742-1743 Jan van der Sluys en Walraven Lansdael
1744-1745 Gijsbert van den Boom en Corstjaen Verhoex
1746-1747 Arien de Roover en Egon van Veldriel
1748-1749 Gerardus de Cortie en Theodorus van Lith
1750-1751 Aert van Kessel en Wouter Bellingan
1753 Meerten van Beurden en Adrianus Bayens
1754-1755 Hillebrand Verhoex en Hermanus Quekel
1756-1757 Aert de Cortie en Anthony Soermans
1758-1759 Floran Bellingan en Aert van de Broek
1760-1761 Aert van Kessel en Goossen van den Boom
1764-1765 Willem van Beurden en Theodorus Gerardus van Lith
1766 Jacobus Reuvers en Matthijs van Stael
1769 Hendricus van Kessel en Aert van der Sluys
1770-1771 Marcelis Lansdael en Wouter van Dockum
1772-1773 Dirk Juynen en Johannes van Kessel
1774-1775 Christiaen Lansdael en Peter van den Ancker
1776-1777 Christiaen Versteg en Loef van Stael
1778-1779 Adriaen van Soelen en Peter de Gier
1780-1781 Willem van Stael en Rigardus Lansdael
1782-1783 Jacob Juyn en Jan de Gier
1784-1785 Petrus van Aelst en Rigardus Lansdael
1786-1787 Jan van Dockum en Willem van den Braak
1788-1789 Gijsbert Verhoex en Willem van den Boom
1790-1791 Walraven de Reuver en Adriaen Bayens
1792-1793 Jacob Juyn en Daniel de Gier
1794-1796 Christiaen Verhoekx en Adrianus Juyn
1798 Cornelis van Oers en Jan Gloudemans
1799-1800 Martinus van Lith en Gijsbert de Cortie
1801-1802 Nicolaas Verhoeckx en Christiaan van Nes
1803-1804 Mattheus van Dockum en Hillebrant Verhoeckx
1805-1806 Adrianus Juyn en Mattijs Sars
1807-1808 Arnoldus van Kessel en Gradus Anthonis Bellingan
1809-1810 Johannes de Gier en Gerrit de Krijger
1811-1812 Jan Sars en Hendrik Ackermans
1813-1817 Philippus de Reuver en Jan van Boekel
1818-1819 Johannes van Oers en Jan van Boekel
1820-1827/1828 Kornelis van den Anker en Peter de Gier
1828/1829-1835/1836 Kornelis van den Anker en Johannes de Gier
1836/1837 Egon van Veldriel en Kornelis van den Anker
1837/1838 Egon van Veldriel en Jan Vissers

Kenmerken

Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
16,60