Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content

Archieven

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 309

Mijn Studiezaal

Mijn Studiezaal (inloggen)

De Olijftak

1 records

DOT_1872 De Olijftak

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Doorsturen per email

Duurzaam webadres

Tijdschriftpagina

De Olijftak, 1872; p. 309

Naam tijdschrift:

De Olijftak

Pagina:

309

Datum:

1872

Jaargang:

1872

Is onderdeel van:

Tijdschrift

DOT_1872 De Olijftak

DE OLIJFTAK .
5
wilt doen naar den Cottbusser Bam.m . Daar vindt men wezenlijke paradijstoestanden , waarvan de stoutste fantasie zich geen denkbeeld kan maken , de eenige waarachtig vrije menschen , die onze beroemde hoofdstad heeft aan te wijzen .'/
// Gij spreekt toch niet van de ongelukkige lieden , die wegens het heerschend gebrek aan huizen geen onderkomen konden vinden ? Ik zou meenen , dat die armen veeleer een voor-werp ( voorwerp ) van medelijden , dan van spot waren .''
// Ongelukkig !// riep mijn vriend bijna veront-waardigd ( verontwaardigd ) uit . // Zij zijn evenmin ongelukkig , als de verst verwijderd wonende Amerikaan , die zeker zijn wel ruw , maar gemakkelijk en gezond blok-huis ( blok-huis ) niet met onze ellendige gehuurde barakken zou willen ruilen . De armen leven in hunne barakken nu zeker beter en gelukkiger dan vroeger op hunne jammerlijke dakkamertjes en in vochtige keldergaten , waar zij nog bovendien vreezen moesten ieder oogenblik in huur ver-hoogd ( verhoogd ) of er uit gezet te worden , waar kin-derzegen ( kinderzegen ) in een vloek verkeert , waar zij onder de treurigste omstandigheden den levensstrijd doorstaan .//
// Maar ' t blijft toch altijd voor onze wereld-en ( werelden ) keizerstad eene schande !//
// Integendeel ! Ik verheug er mij over , dat de wereld - en keizerstad zich bij deze gelegenheid in hare volle glorie vertoont . Wij hebben , met behulp van onze Duitsche broeders , een wereld-historischen ( wereld-historischen ) oorlog zegepralend gevoerd , de Elsas en Lotharingen heroverd en vijf milliarden van Frankrijk gewonnen . Het geld ligt op straat en de mannen der beurs weten niet , wat ze er meê moeten beginnen . Dagelijks ontstaan nieuwe ban-ken ( banken ) en het wemelt van oprichters . Villa's , huizen , paleizen , geheel e straten komen als paddestoelen uit den grond op . De windhandel in grond heeft den hoogsten trap bereikt . De stad bezit een raadhuis , dat millioenen kost . De regeering schrijft prijsvragen uit voor ontwerpen van ge-denkteekenen ( ge-denkteekenen ) en monumentale gebouwen en in-tusschen ( in-tusschen ) dwalen duizenden in Berlijn zonder woning , zonder dak rond , deels omdat zij de huur , die ten gevolge van dien abnormalen toe-stand ( toestand ) hooger wordt , niet meer betalen kun-nen ( kunnen ) , deels , omdat de eigenaars der huizen arme lieden , vooral met een talrijk gezin , niet dan ongaarne tot huurders hebben .//
// Maar we hebben toch een asyl voor lieden zonder huisvesting en het werkhuis , die in zulke treurige gevallen eene toevlucht aanbieden ( * bracht ik er tegen in .
// Gelijk men denken kan , zijn die inrichtingen niet toereikend . Het asyl , dat aan de bij-zondere ( bijzondere ) weldadigheid zijn ontstaan te danken heeft , levert voor een , hoogstens voor drie nachten een onderkomen . Het werkhuis is eigen-lijk ( eigenlijk ) slechts eene strafinrichting voor luie deug-nieten ( deugnieten ) en lichtekooien , daarom kan men ' t den eerlijken arbeider en vlijtigen handwerksman niet ten kwade duiden , dat hij slechts iu geval van den uitersten nood zijne schreden daarheen richt , omdat hij de aanraking met zulk gespuis schuwt , daargelaten nog den vernederenden en zeden ver-dervendeu ( ver-dervendeu ) invloed van dergelijk gezelschap .//
// Maar wat moet en kan er gedaan worden , om het kwaad te verhelpen ?// vroeg ik mijn vriend , die in den loop van het gesprek steeds ernstiger was geworden .
// Wat reeds honderdmaal gezegd en geleerd is geworden . De staat , de geheele maatschappij is verplicht en heeft er belang bij om voor goed-koops ( goedkoops ) arbeiderswoningen te zorgen . Waarom richt men geene maatschappij op tot dat humane doel ? Daar dit tot dusverre nog niet gebeurd is , zoo hebben de arme lieden instinktmatig het beginsel van zelfhulp aangewend en daarmee den eenigen goeden weg ingeslagen . Wellicht zal dit op zich zelf zoo treurig geval de zegenrijkste gevolgen hebben en den heilzamen stoot tot eene voort-durende ( voortdurende ) verbetering in dien nood geven .'/
Onder zulke gesprekken liepen wij langs den // Tempelhofer oever // naar de Hallesche poort . Ons doel was de zoogenaamde Cottbuser Damm , op den weg waarheen wij door eene reeks eerst . kortlings ontstane straten gingen , die op nieuw getuigenis afleggen van de toenemende uitbrei-ding ( uitbreiding ) , de gesteldheid en den ondernemingsgeest der residentie . Aan beide zijden van het kanaal , dat door zwaar geladen schepen en Spree-booten ( Spree-booten ) verlevendigd was , aanschouwden wij de fraaiste huizen , prachtige paleizen , uitgestrekte fabriekgebouwen en bekoorlijke villa's door be-koorlijke ( bekoorlijke ) tuinen omringd , een waarlijk hartverblij-dend ( hartverblij-dend ) schouwspel .
Aan onze linkerzijde verhieven zich verschei-dene ( verscheidene ) groote gebouwen , ingericht tot gasfabriek , aan onze rechter - twee groote kazernen , waarin gemakkelijk eenige honderden huisgezinnen kunnen wonen en iets verder werden wij ge-troffen ( getroffen ) door het schouwspel van een waar pracht-gebouw ( pracht-gebouw ) in Gothischen stijl met spitsbogen en torentjes , waarin verwaarloosde kinderen van misdadigers en jeugdige boosdoeners na hun ontslag moeten verbeterd worden . Daarachter strekte zich de bekende // Hasenhaide // met hare talrijke brouwerijen en uitspanningslokalen uit , waar het volk bij Bockbier zit en beruchte lieden vriendschappelijke messteken uitdeelen . Allengs verdwenen de straten en huizen , er volg-den ( volgden ) verscheidene groote loodsen en eindelijk nog slechts weilanden en velden , die spaarzaam met koren en aardappelen waren beplant . Hier , waar de steedsche beschaving in zekeren zin ophield , ston-den ( stonden ) aan beide zijden van den weg een aantal ruwe houten hutten , meestal van ongeschaafde plan-ken ( planken ) , gelijk de kramen op de jaarmarkten of kermissen , in elkaar geslagen ; hier en daar ook slechts eene houten stellage , tot beschutting tegen het weer met grijs linnen overtrokken en dikwijls ook slechts met bordpapier of stroo-matten ( stroo-matten ) gebrekkig gedekt .
// Wij zijn in de Republiek Barackia ," zeï mijn spotzieke vriend , terwijl hij op de armoedige hutten wees .
Onder zijn geleide betrad ik de dichtstbij gelegen kolonie , die ongeveer uit twaalf zulke barakken bestond . Aan den ingang ontving ons de President dier nieuwe neerzetting , die wel niet gelijk zijn collega Johnson van beroep een kleermaker , maar een schrijnwerker was . Met
veel waardigheid en groote minzaamheid nam de heer Schmidt de honneurs van zijn huis waar . Was ' t ook al niet even prachtig als het // Witte Huis // van den President der Vereenigde Staten van Amerika , zoo maakte ' t toch een veel beteren indruk , dan wij verwachtten . Het enkele vertrek , dat tegelijk tot receptiezaal , woon -, eet-en ( eeten ) slaapkamer diende , was zelfs met zekere zucht tot geriefelijkheid gemeubeld en had tafels , stoelen en bedden . Een kleine steenen oven , n het open veld was de keuken en de kelder ; een gewone flesschenmand la < r dicht bij de deur en scheen ons toe goed gevuld te zijn .
De heer Schmidt had de beleefdheid ons mevrouw de Presidente voor te stellen , die eerst kort geleden de Republiek eene nieuwe spruit schonk . De jeugdige staatsburger verblijdde zich in de beste gezondheid , in weerwil dat hij in eene barak het levenslicht aanschouwd had . Ter herinnering aan dit belangwekkend feit werd hem bij den doop de naam van i/Freifeld " ( Vrijveld ) Schmidt gegeven , omdat hij in het vrije veld geboren was . Naar wij vernamen was de gelukkige vader eerst van plan , om den Duitschen keizer Wilhelm tot peet uit te noo-digen ( noo-digen ) , doch hoewel die beleefdheid om ons onbekende , waarschijnlijk staatkundige redenen achterwegen bleef , zoo moet ' t toch op heffeest zeer vroolijk zijn toegegaan , misschien nog wel vroolijker dan bij den jongsten doop in liet paleis van den kroonprins . Men dronk op het welzijn van den jonggeborene en Let ' t noch aan de gebruikelijke toespraken , noch aan berijmde en onberijmde toasten ontbreken . De spijzen en de drank leverde de dichtbij wonende restauratie-houder ( restauratie-houder ) , voor wiefis glazen wij verschillende bieren en zelfs Selterswater geannonceerd von-den ( vonden ) , terwijl de tentoongestelde flesschen ook nog een fijner geestrijker genot deden verwach-ten ( verwachten ) . Eenige gasten schenen zich bij het glas met Duitsche diepzinnigheid en grondigheid in het open veld met de oplossing der sociale quaestie bezig te houden .

Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer

laatste wijziging 06-06-2023

1 gedigitaliseerd