Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 284

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 284
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
284
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
4
DE O L IJ F T A K .
zich met Leeuwenhoek in microscopische onder-zoekingen ( onderzoekingen ) te verlustigen , gelijk te Leijden in eene anatomische les , gegeven door Boerhaven . Eenigen van zijn gevolg was het gezicht van de blootliggende spieren tegen ; met geweld wist hij hen tot erger dan louter aanschouwen te dwingen .
Hoe zeer de betrekkingen met de groote Neder-landers ( Nederlanders ) op de voorbereiding en grondlegging van de Academie van wetenschappen te St . Peters-burg ( Petersburg ) invloed hebben uitgeoefend , is nog onlangs in den boezem van dat lichaam erkend . ( 1 )
Verheugd was de Czaar dat hij van de luid-ruchtigheid ( luidruchtigheid ) der ontvangst te ' sHage , en van de staatkundige onderhandelingen aldaar , weder rustig op de werf te Amsterdam terug was . Hij werkte daar nog eenigen tijd in stilte door , tot hij in ' t volgende jaar de voorbereide reis naar Londen ondernam . Hij scheepte zich den 18den Januari 1698 derwaarts in .
Reeds had de Vorst te Utrecht een mondgesprek met Willem III gehad ; hij onderhield zich nader met hem te ' sGravenhage , en wel over zijn voor-genomen ( voorgenomen ) tocht naar Engeland . Ook dat land toch wenschte Peter I te bezoeken met soort-gelijke ( soortgelijke ) bedoelingen als ons Vaderland . Ook daar sloeg hij weder persoonlijk de handen aan ' t \> erk , op de koninklijke werf te Deptford , nu als edelman , dan als eenvoudig scheeps-timmerman ( scheepstimmerman ) gekleed . Wij hebben reeds gezien hoe Macaulay den indruk van dit bezoek in Engeland teekcnt . De Czaar bezocht koning Willem menigwerf , maar zonder staatsie ; hij schiep groot behagen in liet hospitaal van Green-wich ( Greenwich ) , en bij zijn vertrek werd hij door den koning begiftigd met een prachtig tiansportjacht , als fregat van oorlog gebouwd en gewapend ; ook met een model van een oorlogschip van 120 stukken ; de Czaar beantwoorde die geschen-ken ( geschenken ) met een tegengeschenk : een grooten diamant in een ruw grauw papier gewikkeld . // Geen on-aardig ( onaardig ) zinnebeeld // merkt Scheltema op , // van den gever en zijn rijk ! //
Den 7 Mei kwam hij in Nederland en spoedig daarna te Amsterdam terug , en betrok weer zijn oud nederig verblijf op de werf der O . I . Compag-nie ( Compagnie ) . Zorgvuldig was aldaar alles op denzelfden voet als bij zijn vertrek gelaten . Hij vond nu twee transportjachten gereed , die hij besteld had , en die , met nog een derde vaartuig , weldra naar Rusland stevenden . De Czaar had in En-geland ( Engeland ) , gelijk hier , een aantal kundige en ervaren lieden , vooral voor den scheepsbouw aangenomen , die nog vóór de terugreis van ' t gezantschap naar Archangel vertrokken .
Het liep tot den 3 Juni 1698 dat de Czaar zich met het gezantschap weder naar zijne Staten terug begaf .
De gevolgen van deze eerste reis naar Holland en die naar Engeland zijn door den heer J . Schel-tema ( Scheltema ) in ' t breede beschreven . Behalve de aan-knooping ( aanknooping ) van geregelde diplomatische gemeen-schap ( gemeenschap ) met het buitenland , en de zucht tot blij-vende ( blijvende ) goede verstandhouding met de Vereenigde
( 1 ) Zie de redevoering van den secretaris , den heer Wesselowsky , in vorige Nrs . van de Olijftak vertaald .
Nederlanden behoorden wel het eerst te worden vermeld : het inrichten van het zeewezen op een beteren voet ; het aanwerven alhier van honderde zeelieden , en daaronder een groot getal officieren ; de bevordering van den Nederlandschen handel in Rusland ; de indienststelling van vele onzer landgenooten in posten van vertrouwen , als b . v . Jan Hovy , tot lijf-chirurgijn des Czaars , Jacob de Hennin , bij de metaal - en geschutgieterij , en zoo menig ander . De Vorst zag op de per-soonlijke ( persoonlijke ) verdiensten en begaafdheden , naar geen stand , bij de keuzen die hij deed ; hij lette niet alleen op voordracht van degelijke mannen hier te lande , maar als bij innig besef zelf den schranderen kop herkennende . Zoo nam hij o . a . zekeren Schaphirotf aan , een Joodschen knaap van de geringste afkomst , dien hij te Amsterdam had opgemerkt ; eerst bij de staatskanselarij ge-plaatst ( geplaatst ) , bewees hij vervolgens zijn nieuwen meester en land de grootste diensten , en zag hij zich beloond door gestadige verheffing , ten laatste tot baron en vice-kanselier van ' t Rijk . Gelijk Menzikoff , maar ten onrechte , beschuldigd , werd hij vervolgd en bracht er nauwelijks het leven af , een bewijs te meer van de wisselval-ligheid ( wisselvalligheid ) der fortuin , vooral aan ' t hof van den onbeperkten heerscher .
Veel in het raderwerk des bestuurs werd in-gericht ( ingericht ) naar ' t geen Peter hier te lande gezien had ; doch veel , b . v . de instelling van burgemees-ters ( burgemeesters ) , kon in Rusland geen of nog geen wortel vatten . Beter slaagde hij met de oprichting van scholen en allerlei instellingen voor onderwijs , daar ' t in zijn hoóN niet inwïTtre ', wat er>r > Boyaar hem tegenwierp ,// dat de kop van een Rus niet geschikt voor wetenschap was .'/ De Czaar had door zijn voorbeeld het tegendeel geleerd en deed ook betoogen , dat de geestesvlucht onafhankelijk is van den bodem . Oneindig veel deed hij mede voor de ontwikkeling van de boek - en plaat-drukkerij ( plaatdrukkerij ) in zijn Staten , waartoe Nederland hem hulpmiddelen te over bieden kon . Uiterst zeldzaam is de druk op zijn verlangen verschenen , van het Nieuwe Testament ( in 1717 ) in twee kolommen ( Russisch en Hollandsch ) en van het Oude Testament ( in 1721 ), in ' t Hollandsch alleen , ter halver blad , zonder bijdruk nog van het Russisch . Bij den bouw van zijne nieuwe hoofdstad — ' t is reeds opgemerkt — ging hij ook veelal met zijne herinneringen uit Holland te rade . Die bouw van St . Petersburg deed de betrekkingen van den Czaar met zijne // Holland-sche ( Holland-sche ) vrienden * vooral den Zaandammer Calf , en vele Amsterdammers levendig onderhouden en gaf aanleiding dat aldaar velerlei bestellingen van materialen , gereedschappen en voortbrengselen van kunst en nijverheid werden gedaan .
Stappen wij nu een breed tijdperk van des Czaars leven over , om tot zijne tweede reis herwaarts te komen . Hij ondernam die niet incognito , daar Peter I thans ten-toppunt zijner macht gekomen , en reeds veel van zijne ontwerpen verwezenlijkt had : hij deed zich nu openlijk als Russisch Vorst kennen , ' t Was hem ditmaal ook niet meer zoo bepaaldelijk om den scheeps-bouw ( scheepsbouw ) te doen , als wel om den koophandel en
nijverheid , de schoone kunsten en wetenschap-pen ( wetenschappen ) in ' t algemeen , door wier aankweeking hij de beschaving van zijn rijk krachtig bevorderen wilde . Toch kwam er ook de zucht bij om de vroegere vrienden in Holland nog eens weder te zien , benevens de plaatsen van zijn vroeger verblijf , dat hem zoo veel genoegen had verschaft , ' t Was den Uden December 1716 toen hij Nederlands grond weder betrad ; den 19den bereikte hij Amsterdam , waar hij den eersten nacht bij den Russischen koopman Christoffel Brantz doorbracht ; en vervolgens bij een an-deren ( anderen ) koopman van dien landaard , Soloffioff ; hij had namelijk het aanbod van burgemeesteren afgewezen , hem en zijn gevolg gedurende zijn verblijf in den Kloveniersdoelen te doen wonen . Het meerendeel van zijn stoet nam daar echter zijn intrek . Van wege Hollands Staten werd aan graaf van Albemarie , uit de ridderschap , en van eenige heeren uit de steden , waaronder Mr . G . Hooft , burgemeester van Amsterdam , de taak opgedragen der grootvorst gedurende zijne aanwezigheid hier te lande te vergezellen en hem de noodige eer te bewijzen . De Amster-damsche ( Amster-damsche ) regeering beijverde zich ook deze reis ' t verblijf van den Vorst in die stad te veraan-genamen ( veraangenamen ) ; tooneelvoorstellingen en bezoeken aan de werven wisselden elkander weder af . Kort na zijne komst , werd de Czaar echter dooreen ernstige ziekte aangetast , die hem eenige weken aan het bed kluisterde en o . a . verhinderde een voorgenomen tochtje naar Vlaardingen te doen , ten einde den toenmaligen koning van Groot -
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het