Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 259
De Olijftak
beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 259
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
259
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
3
zochten te herstellen , ten einde een nieuwen aanval te kunnen afwachten .
Een nog dreigender gevaar deed zich voor don Frederik op . Door spionnen werd hem bericht , dat de staten op het noodsein van Alkmaar wachtten om de dijken door te steken en de sluizen te openen . Hij zond zijn geheimschrijver Mendoza naar Amsterdam om te onderzoeken of , wanneer dit geschiedde , de legerplaats zou onder-loopen ( onder-loopen ) . Dit werd bevestigd . Maar weldra deden de najaarsregens de waterachtige landstreek onder loopen . De soldaten ston-den ( stonden ) in de loopgraven reeds tot aan de knieën in het water en met schuitjes moest men van het eene kwartier des legers naar het andere komen .
Na rijp beraad met zijne bevelhebbers besloot don Frederik het beleg van Alk-maar ( Alkmaar ) op te breken , en na eene belegering van zeven weken , zagen de Alkmaarders den vijand de tenten afbreken en overhaast aftrekken . Moedig vervolgden zij de Span-jaarden ( Spanjaarden ) en sloegen hun bij den Driesprong nog veel volks af . Don Frederik vertrok naar Amsterdam om Alva het mislukken van zijne poging medetedeelen .
Het ontzet van Alkmaar werd met uit-bundige ( uitbundige ) vreugde door geheel Holland ver-nomen ( vernomen ) . « Van Alkmaar begint de victorie !» was en bleef lang een spreekwoord in den mond des volks . Het was ook het keer-punt ( keerpunt ) der overwinning van de Spaansche wni»ns . Alkmaar had Holland de overtui-ging ( overtuiging ) geschonken , dat zijn bodem , hoe groot ook de overmacht der vijandelijke legers mochte wezen , onwinbaar kon zijn , wanneer de ingezetenen met hart en ziel die wilden en wenschten te verdedigen .
En wat is er geworden van de personen dit ' in onze schets voorkomen ? Wij be-doelden ( bedoelden ) slechts eene bladzijde uit onze geschiedenis eenigszins aangenaam aan lezers en lezeressen voor te stellen . Aan hunne verbeelding laten wij over , hoe liefde en huiselijk geluk vaderlandsliefde en dapperheid loonden .
In het begin van den krijg voor de onaf-hankelijkheid ( onafhankelijkheid ) , waren het vooral ook de burgerijen die zich , onder de leiding van vaderlandslievende hoofden , wapenden om de vijandelijke aanslagen af te keeren . Later , inzonderheid onder ' t bevel van Prins Maurits , waren het meer de gere-gelde ( geregelde ) krijgsbenden die te dien einde werk-zaam ( werkzaam ) waren . Als eene proeve daarvan wenden wij , een twaalftal jaren later dan « Alkmaars victorie », den blik op Gronin-gen ( Groningen ) , dat weder door de Spanjaarden bezet was , en nu van de Staatsche zijde belegerd wei'd , — een merkwaardig beleg , ook om de gevolgen , en waarop wij de aandacht wenschten te vestigen , nu Groningen eer-lang ( eerlang ) zijne grootsche historische herinnering viert , meer bepaald aan zijne bevrijding , nu twee eeuwen geleden , toegewijd .
HET BELEG VAJST GEOHMEK
( Met eene afbeelding .) _ cj~~o®t>-; ( cj~~o®t>- ) -
Voordeehg voor de nationale zaak was , in den zomer van 1593 , de verovering van Geertrui-denberg ( Geertrui-denberg ) op de Spanjaarden geweest ; maar nog veel meer was das wapenfeit roemrijk . Prins Maurits werd door heel Europa als een veldheer van den eersten rang vermaard . Zijne inname van Geer-tuidenberg ( Geer-tuidenberg ) opende als een nieuw tijdvak voor de belegeringskunst , die zelfs door uitstekende krijgs-oversten ( krijgs-oversten ) van zijn tijd weinig beoefend was . Ook het leger dat hij aanvoerde , had zijn roem waardig gehandhaafd : wat voor weinige jaren niemand mogelijk zou geacht hebben , de Hollandsche soldaten hadden zich , naast het beste krijgsvolk van Europa , eene eervolle plaats verworven .
Ook in andere opzichten , was het vooruitzicht , op een nieuwen veldtocht in het jaar 1594 , den Nederlandschen Staten welkom . Want slechts door gelukkig en krachtig oorlog voeren , konden zij het volk den angst voor ' s vijands overmacht en den lust tot vrede benemen . Nog vier duizend Duitsche voetknechten en nieuwe ruiters werden voor dit jaar in dienst genomen , en Elisabeth van Engeland gaf verlof , dat weder duizenden harer onderdanen voor het Nederlandsche leger werden in dienst gesteld .
Er stond iets groots volvoerd te worden ; vriend en vijand had het oog op Groningen geslagen . Gedurende het geheele voorjaar , was in de Ommelanden tusschen den Frieschen Stad-houder ( Stadhouder ) Willem Lodewijk en Verdugo geoorloogd , waarvan de een de insluiting der stad had getracht tot stand te brengen , de ander haar te beletten . De overwinningen der Staatsche wapenen hadden Groningen omringd met een tal van vijandelijke punten , waardoor de toestand der stad op den duur onhoudbaar werd . Sedert de verovering van Coevorden , was haar de gemeenschap met het Zuiden ontnomen ; van de zee sloten haar Solt-kamp ( Solt-kamp ) en Delfzijl af ; zelfs het verkeer met de Ommelanden was niet meer veilig . Slechts één weg naar Duitschland stond nog open , waarlangs de koopman zijne waren met moeite aanvoerde , om ze in de stad tegen hooge prijzen af te zetten : het was een slecht pad , door de kunst aange-legd ( aangelegd ) in het diepe moeras van de Bourtange . Ook dien eenigen uitweg wilde Willem Lodewijk nu sluiten ; Maurits zond hem daartoe twintig ven-dels ( vendels ) voetvolk en tien vendels ruiterij ter ver-sterking ( versterking ) . Verdugo bekwam eveneens hulp uit het Zuiden , maar niet zoo tijdig en vooral niet zoo snel . Het Friesche leger maakte van het overwicht , dat het daardoor eene wijle behield , uitmuntend gebruik , legerde zich cp het Bour-tanger ( Bour-tanger ) moeras , terwijl dit door buitengewone droogte begaanbaar was geworden , en begon in allerijl op den eenigen zandheuvel waarover het liep eene sterkte op te werpen , die den geheelen weg beheerschen zou . Nu kwam echter , eer de
Stadhouder gereed was , van den Berg met de verwachte versterking voor Verdugo aan . Te vergeefs trachtte Willem Lodewijk hunne ver-eeniging ( vereeniging ) te beletten ; want te zamen waren zij magtiger dan hij . Al zijn beleid werd thans vereischt om den vijand bezig te houden , terwijl de sterkte van Bourtanje voltooid werd , en zonder een slag te wagen , dien hij weinig kans had te winnen . Tot zijn geluk was het jaargetij allengs verloopen , en het weder niet meer te vertrouwen , zoodat de Spaansche bevelhebber geen ernstigen aanleg over het moeras durfde ondernemen . Het fort , daar aangelegd , bleef , in de handen der Friezen , aan de Groningers den laatsten uitweg afsluiten . Verdugo begreep : dat , als dit zoo blijven moest , de stad verloren was . Hij ondernam nu hel sterke Coevorden in te sluiten , in de hoop dit door gebrek tot over-gaaf ( overgaaf ) te dwingen . Die onderneming - was wanhopig , Coevorden was juist vóór dat de insluiting begon , ruim van leeftocht voorzien ; terwijl , daarentegen , voor Verdugo's leger nergens in den omtrek garnizoenen te vinden waren . Zoo begon dit beleg , onder de zeldzame omstandigheden , dat het den belegerden aan niets ontbrak en ' s vijands wapenen hen zoo weinig deerden , dat slechts een enkele soldaat sneuvelde , terwijl de belegeraars van koude en gebrek vergingen , en er dagelijks dertig tot veertig onder hen stierven . Hun man-schap ( manschap ) verliep met honderden , nieuwe regimenten kwamen er gedurig uit Brabant , maar even on-verzorgd ( onverzorgd ) en onbetaald , en even snel versmolten zij weder . Wat er werd van de ongelukkige land-streek ( landstreek ) , waarin dit Spaansch krijgsvolk huisde , laat zich voorstellen . Ellende en ziekten sloegen van het leger op het landvolk over ; en ook zonder bloedstorting verwekte de oorlog hier zijne gruwelijkste rampen . Geen wonder dat , toen Prins Maurits met het Staatsche leger , op het eind van April 1594 , uit Zw
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het