Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 256

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 256
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
256
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
8
DE OLIJFTAK .
Tn 1837 werd hij tot hoogleeraar en direc-teur ( directeur ) van het observatorium aangesteld en begon hij zijn strijd tot het bekomen van een nieuwe sterrewacht . üe volharding en wilskracht , waar-mede ( waarmede ) hij zijne plannen doorzette , zijn niet ge-noeg ( genoeg ) te waardeeren . Toen de regeering weigerde de tot stichting van dit gebouw noodzakelijke gelden op de begrooting te brengen , werd het initiatief van het Nederlandsche volk ingeroe-pen ( ingeroepen ) door onzen verdienstelijken president-curator Jhr . Gevers van Endegeest , en in korten tijd was een som van 30,000 gulden bij elkaar ge-bracht ( gebracht ) . Bij zulk een aandrang van de zijde der natie kon de regeering niet langer zich verzetten , en in 1857 werden de benoodigde gelden op de be-grooting ( begrooting ) gebracht . Tn de maand Juni van 1860 was het nieuwe gebouw voltooid en mocht Kaiser de voldoening smaken zijn innigsten wenseh ver-vuld ( vervuld ) te zien . Hoeveel de waarnemingen aan de nieuwe sterrewacht volbracht tot den roem onzer hoogeschool hebben bijgedragen is genoegzaam be-kend ( bekend ) . De twee deelen van de annalen der Leidsche sterrewacht , die tot nu toe gepubliceerd zijn , heb-ben ( hebben ) den naam dier inrichting over de geheele we-reld ( wereld ) gevestigd . Met welk een innige vereering voor Kaiser's talenten alle astronomen van Europa ver-vuld ( vervuld ) zijn , blijkt uit de oiitvangst die hem te beurt viel op astronomische congressen of bezoeken aan de observatoria in het buitenland . Toen hij b . v . in 1867 te Berlijn de conferentie bijwoonde voor de Europeesche graadmeting , stelden de beroemdste geleerden er een eer in hem tot president der astro-nomische ( astronomische ) afdeeling te benoemen , en eenstemmig werd hij tot die . betrekking gekozen in eene verga-dering ( vergadering ) die mannen als Struve en Peters in haar midden had . Met de hem
Behalve de vele kleinere geschriften door Kaiser in binnen - en buitenlandsche tijdschriften gepu-bliceerd ( gepubliceerd ) , verrijkte hij de Nederlandsche letter-kunde ( letterkunde ) met een werk , dat reeds op zichzelf vol-doende ( voldoende ) ware geweest om zijn naam onsterfelijk te maken . Wij bedoelen zijn onovertroffen boek getiteld : de Sterrenhemel . Streng wetenschappelijk en nauwkeurig , is dit boek populair in de ware beteekenis van het woord , begrijpelijk voor ieder beschaafd man , zonder , zooals de meeste zooge-naamd ( zoogenaamd ) populaire geschriften , te laag af te dalen en daardoor kinderachtig te worden ; geschreven in een stijl vol gloed en leven , wegsleepend door zijn edele en godsdienstige tint , door zijne innige poëzie en diep gevoel . Zoolang de Nederlandsche letterkunde zal bestaan , zal dit werk genoemd worden als een harer schoonste kunstgewrochten . Als docent was Kaiser onovertroffen , zijn onder-wijs ( onderwijs ) helder en degelijk , zijn voordracht boeiend en elegant , niemand kon als hij in eenige lessen een helder inzicht geven in de moeielijkste vraag-stukken ( vraagstukken ) , en zelfs nog in den lateren tijd , toen zijn gestel reeds ondermijnd was door de slepende ziekte waaraan hij gestorven is , gebeurde het dat , wanneer hij een onderwerp behandelde waarvoor hij bijzondere voorliefde koesterde , de afgeleefde man Veranderde in een vurigen en-thousiast,-dan ( thousiast,dan ) hingen zijne toehoorders aan zijne lippen en werden zij meegesleept door die ge-moedelijke ( gemoedelijke ) en natuurlijke welsprekendheid , die
den man van genie en oorspronkelijkheid ken-merkt ( kenmerkt ) .
En bij dit alles was Kaiser een goed en edel mensch . Bescheiden tot in het overdrevene was hij nooit tevreden met zijn eigen werk , hoe licht ook voldaan met dat zijner leerlingen . Hartelijk en deelnemend , spaarde hij moeite noch tijd als hij vrienden of leerlingen van dienst kon zijn . Waar hij onrecht zag of meende te zien , schroomde hij nooit zijne overtuiging openlijk uit te spreken , en te strijden tegen hetgeen in zijn oog bekrompen of onbillijk was .
De laatste tijd zijns levens was voor hem een tijd van kommer en van rouw . Zelf zwaar ziek en telkens aan den rand des grafs , moest hem nog zijn dierbare gade ontvallen waaraan hij zoo innig ge-hecht ( gehecht ) was . Dat verlies was te zwaar voor hem om te dragen , van dien tijd af was hij stervende .
Kaiser is dood , maar zijn geest blijft in ons midden leven . Zijne werken blijven bestaan tot sieraad onzer hoogeschool , tot nut der wetenschap , tot verhooging van den roem van ons vaderland .//
KLOKKEN .
Dezer dagen vond men in een dagblad van ' s Hertogenbosch het volgende :
// Wij kunnen thans mededeelen dat met de restauratie van den St . Janstoren ook aan het be-sluit ( besluit ) van den gemeenteraad , genomen op voorstel van den heer wethouder Kuijckx , om het car-rillon ( car-rillon ) op dien toren geheel te vernieuwen , zal gevolg gegeven worden ; daartoe zijn dezer dagen al de klokken , tot het oud carrillon behoorende uit dien toren genomen , aan stukken geslagen en de daarvan gekomen klokkenspijs , wegende ongeveer 12,000 kilogram , ingekuipt om naar Leuven te worden verzonden , ten einde tot een volmaakt klokkenspel te worden vergoten .
Wanneer het herstel van den toren zal afge-loopen ( afge-loopen ) zijn , zal ook het nieuwe klokkenspel ge-reed ( gereed ) kunnen wezen en alzoo het een met het ander tot sieraad dezer stad verstrekken .
Eene merkwaardige herinnering betreft het koper tot de groote klok , door Jacob Note-man ( Note-man ) , klokgieter te Leeuwarden , gegoten , die alleen in den toren zal blijven , en thans de grondtoon zal zijn voor het nieuw te gieten klok-kenspel ( klokkenspel ) , en van nog acht andere klokken tot een voorspel , die mede weggenomen zijn . Dit metaal was gekomen , volgens de kerkrekening van den rentmeester Willem Henrick van Houten de anno 1640/41 , in het archief der kerk voorhanden , eerstens van het uit de huizen van particulieren , der kerke toebehoorende , gehaalde koper , zoo als kandelaars enz ., van het metalen kruis dat op St . Jans-kerkhof stond en woog 1857 oude ponden , van den koperen tuin die het beneden Lieve-Vrouwe choor afsloot , gewogen hebbende 2800 pond , te zamen 11,860 pond koper , welk koper heeren kerkmeesters den klokgieter Note-man ( Note-man ) voor f25 het honderd overgaven , met en benevens nog andere klokken .//
Herinneren wij te dezer gelegenheid , dat als het oudste klokkenspel in Nederland wordt ver-meld ( vermeld ) het klokkenspel op een der torens van de abdij te Egmond , dat reed op het einde der 12e eeuw aldaar moet geplaatst zijn . Volgens den heer Gregoir , die eene beschrijving van de klokken , gelijk wan de orgels in Nederland gegeven heeft , was het niet alleen het oudste bekende klokkenspel van Noord -, maar ook van Zuid-Nederland .
Als wij uit opg"emeld bericht vernemen dat de klokspijs naar Leuven verzonden is , om te worden den vergoten , stippen wij aan , dat in de 17e eeuw vaak het tegenovergestelde was , en men hier te lande uit België en elders bestellingen van kerk - en andere klokken ontving . Immers de
kunst om de klokken tot een volmaakt accoord . te brengen , wordt aan de beroemde Nederland-sche ( Nederlandsche ) klokgieters der gemelde eeuw , de gebroe-ders ( gebroeders ) Francois en Pierre Hemony , toegeschreven , die zich met een blinde , den heer van Hecke , op de vervolmaking van deze kunst hadden toegelegd . Deze blinde had , zooals meermalen bij die ongelukkigen wordt opgemerkt , zulk een scherp gehoor dat hij den minsten valschen toon vernam . De broeders Hemony waren , van een Lotharingsch geslacht , uit Zutphen geboortig en te Utrecht woonachtig . Zij hadden zich zoo grooten naam in hun vak verworven , dat men zich ook van het buitenland inzonderheid uit België tot hen om goede kerkklokken wendde . In Amster-dam ( Amsterdam ) leverden zij o . a ., in 1658 , het klok-kenspel ( klokkenspel ) op den Wester-kerktoren ( Wester-kerktoren ) ( dat 32 klok-ken ( klokken ) telde en 19,500 pond woog ); odk het klokkenspel op het raadhuis ( dat 27,681 ponden woog ), werd , in 1664 , aan hunne zorg toever-trouwd ( toevertrouwd ) — en men beljpeft dat speelwerk slechts te hooren , om te beseffen hoe uitmuntend zij zich van die taak hebben gekweten . Zij hadden een maatstaf als ' t ware , voor de onderscheidene klokken bedacht , door hen Harmonica genaamd , waarnaar zij de klokken stelden .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het