Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content

Archieven

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 241

Mijn Studiezaal

Mijn Studiezaal (inloggen)

De Olijftak

1 records

DOT_1872 De Olijftak

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Doorsturen per email

Duurzaam webadres

Tijdschriftpagina

De Olijftak, 1872; p. 241

Naam tijdschrift:

De Olijftak

Pagina:

241

Datum:

1872

Jaargang:

1872

Is onderdeel van:

Tijdschrift

DOT_1872 De Olijftak

KIIBUD ¥ ® 0 K ALLE 8TA8ÖKH .
SILL
Alle stukken en brieven , de Redactie betreffende franco aan de Uitgevers : Gebr . Belinfante , te ' s Gravenliage .
Agenten : voor Duitschland , Haasenstein en Vogel , te Hamburg .
Abonnementsprijs per kwartaal : een gulden .
Verschijnt eiken Zondag .
TWEEDE JAARGANG . - JfcSI . - 28 JliLI « 872 -
Bureel : Tweede Wagenstraat , 100 . ' S GEATENHAGE .
Franco per post in alle deelen desBijks , bij toezending vooraf van een postwissel a ƒ 1 . — of 20 postzegels a vijf cents .
A d ver t e n t i ön : Prijs per regel 15 ets . — Abonnement 250 reg . 12 % et .; — 500 reg . 10 et .; — 1000 reg . 7fcct .
IMMIMME
\ ALkilMl jjjAUii
( Historisch-romantische schets .)
II .
JOOST JANSZOON .
MSTERDAM was in 1573 wel reeds eene aanzienlijke koopstad ; maar had op verre na nog niet den om-vang ( omvang ) , de bevolking en den luister ^ van latere tijden . Eerst toen de han-del ( handel ) , twaalf jaren later , door de verovering van Antwerpen onder Farnèze , naar eerst-genoemde ( eerstgenoemde ) stad verlegd werd , nam zij in korten tijd in gewicht toe en werd zij de aanzienlijkste handelplaats van Nederland . Amsterdam was in 1573 en nog eenige jaren later steeds getrouw aan den Spaan-schen ( Spaan-schen ) koning gebleven . De regeering was en bleef Oranje vijandig . Tusschen Noord - en Zuid-Holland gelegen , diende het als uit-gangspunt ( uitgangspunt ) der vele bewegingen van de Spaansche landvoogden om de van Filips II afsevallen steden te heroveren . Wel waren vele burgers in ' t geheim de xaak der vrij-heid ( vrijheid ) en der Hervorming toegedaan ; maar de meerderheid , door tal van Spaansche zende-lingen ( zendelingen ) , wereldlijke of geestelijke , geleid , bleef , hoewel zij Alva haatte , hem toch ge-hoorzamen ( gehoorzamen ) .
In eene der minst aanzienlijke straten dier stad woonde de bij allen om zijne kennis en
bekwaamheid geachte teekenaar en plaat-snijder ( plaat-snijder ) Joost Janszoon . Omstreeks denzelf - -den ( -den ) tijd , waarin de bijeenkomst te Alkmaar , door ons in ' t vorig hoofdstuk geschetst , voorviel , treffen wij dien man in zijn studeer-en ( studeer-en ) werkvertrek aan . De kamer was somber , verwarring en ordeloosheid heerschten overal en eene dikke stoflaag , die boeken , prenten , kaarten , teekenstiften en verdere werktuigen bedekte , toonde aan , dat Jans-zoon ( Janszoon ) zindelijkheid niet waardeerde , dat hij hierin gelijk stond met zoovele andere ge-leerden ( geleerden ) van vroegeren en lateren tijd ; maar tevens ook dat zijn hoogbejaarde dienst-maagd ( dienstmaagd ) te traag was om te doen , wat haar meester nimmer deed , of dat zij van hem nooit het recht kreeg , om tegen stof en spin-newebben ( spin-newebben ) naar eisch te velde te trekken .
" Weinig beminnelijks vertoonde de ge-leerde ( geleerde ) man voor zijne bezoekers . Hij was eerst op den middag des levens , maar de vermagerde reeds gebogene gestalte , door slecht passende en alles behalve heldere kleederen als omhangen ; het taangele gelaat , de ongehavende baard , het lange hoofdhaar dat slordig op zijne schouders afhing , alles was waardig gevoegd te worden bij oogen , waaruit somberheid en dweepzucht spraken .
Zijne rechterhand heeft nog de teekenstift vast , maar rust , want de kaart , die hij voor zich heeft liggen , is voltooid . De linkerhand ondersteunt het hoofd . Die kaart is voor den tijd , waarin zij werd vervaardigd , zeer net en nauwkeurig . Noord-Holland was zeer
zuiver geteekend . Zij was een waar meester-stuk ( meesterstuk ) . Geen voetpad , meer , sloot , sluis , uit-watering ( uit-watering ) , dijk of brug was er op vergeten . Het gansche gewest had men , als het ware , voor oogen . Had de man eene betere zaak gediend , hij zou eene eer voor Nederland hebben kunnen zijn ; maar hij was met hart en ziel , door dweepzucht aangevuurd , de slaaf van Alva , de slaaf van de ketters hatende vreemde zendelingen . Alva , om vol-ledig ( volledig ) op de hoogte van de grondsgesteldheid dezer streek van Holland te komen , wetende met hoevele gevaren een aanslag op Alk-maar ( Alkmaar ) voor zijne benden gepaard ging voor hem , die met de tallooze meertjes en poelen niet bekend was , had Joost Janszoon de kaart , die nu voltooid was , ter vervaardiging opgedragen .
Naast den plaatsnijder zit nog een andere persoon , een monnik der Dominicaner orde , vader Aloysius . Het sombere kleed zijner orde omgaf de kleine en tengere gestalte . Het gelaat teekende den vreemdeling . Het oog kondigde sluwheid en overmoed aan . Toch was de toon , waarop hij tot Janszoon sprak , zalvend , ja vleiend en kruipend . « De heilige Kerk zal uw werk prijzen , mijn zoon ! gij hebt het voortreffelijk volbracht . De groote en edele Alva , die waardige strijdei-voor ( strijdeivoor ) Filips rechten , die echte dienaar van de Moeder des Heeren en alle heiligen , die verdelger van alle ketterij , zal het u waardig loonen , en ik mijn zoon ! schenk u mijn zegen !» Met waren ootmoed knielde de

Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer

laatste wijziging 06-06-2023

1 gedigitaliseerd