Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 207

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 207
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
207
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
Er bestaat intusschen nog altoos een groot getal vul-kanen ( vulkanen ) in werking , en wel in verschillende gedeelten des aardbols . IJsland is een middelpunt van gestadige beweging waarvan het geheele eiland het gewrocht en waarvan de Hecla de voorname mond is ; de Etna ( 1 ) en de Stromboli in de geheele oudheid befaamd , en de Vesuvius dag-teekent ( dag-teekent ) , wat zijn tegenwoordigen staat betreft , van het jaar 79 . In Spanje hebben de vulkanen in 1869 , in de provincie Murcia , eene nieuwe werkzaamheid getoond . De Azoren zijn gedurig geteisterd , en schijnen zelve uit de zee te zijn opgekomen , als de eilandjes waarvan wij boven gewaagden . De Kanarische en Kaapverdische eilanden schijnen in hetzelfde geval te verkeeren , en hebben schrikbarende uitbarstingen ondergaan . Verder henen vertoonen zich de vulkanen van het eiland Bour-bon ( Bourbon ) , die van de Indische Zee , die van de Sunda-eilanden , de Phillippijnen , de Japansche eilandengroep , de Kurilen , Kamschatka , de Aleutische groep , waar sommige vuur-bergen ( vuur-bergen ) een buitengewoon vermogen schijnen te hebben . Ook moeten wij gewagen van de vuurbergen op de Sandwich-eilanden en van die op de meeste groepen der Stille Zuidzee , tot op Nieuw-Zeeland . Midden-Azië , dat men vroeger van werkzame vulkanen verstoken achtte , waaruit men de veronderstelling afleidde dat zij zieh slechts in de nabijheid der zeeën bevonden , is er integen-deel ( integendeel ) meê vervuld , en men treft daaronder zelfs de hoog-ste ( hoogste ) , de aanzienlijkste . Het vasteland van Amerika is daarmee insgelijks bedekt , van het Vuurland tot de Beringstraat .
Behalve de werkzame vuurbergen , kent men er een overgroot aantal uitgedoofde , wier kraters en lavastroo-mingen ( lavastroo-mingen ) zoo duidelijk zijn afgeteekend als die zich onder onze oogen vertoonen . De basalt-producten , welke onze hedendnagsche vulkanen weinig opleveren , doen zich aan het oog des aandachtigen beschouwers dadelijk voor in afzonderlijke kommen , zooals zich die bij de ver-maarde ( vermaarde ) uitbarsting in IJsland in 1783 voordeden . Ook trachyt-lagen , niet als die van Santorin of Ternate , maar in ontzettende kegels en koepels , de eene al op de andere gestapeld , eu welke groepen van hooge bergen uitmaken , die groote uitgestrektheden lands beslaan . Alles wijst ons naar eene overoude ontzettende vulkani-sche ( vulkanische ) werkzaamheid , die de oppervlakte der aarde rom of meer gewijzigd heeft , en die tot eene menigte verge-lijkingen ( vergelijkingen ) van het hoogste belang voert , over de stoffen en de gevolgen der uitbarstingen , waarvan de tegenwoor-geen ( tegenwoor-geen ) spoor aanbieden .
Verheven is de poezij van Bilderdijk in zijne vertaling van Delille's Romme des Champs , over de uitgedoofde of onderzeesche vulkanen :
Vulkanen , nu gedoofd , die eens uit ' s aardrijks navel Den bliksem in het zwerk verrasten door hun zwavel ; Of zulken welker vuur in ' t hart der golven blaakt , Wier opgedragen rook de waatren bitter maakt ; Of eindlijk , anderen nog , wier gloeiende overwelving Het meir tot bodem strekt , den afgrond tot bedelving ; Wier boezem mooglijk eens , door ' t schuimend zeekristal , Ontgloeide bergen steens en rotsen slingren zal !
Ofschoon het onderzoek heeft geleerd , dat het aantal vulkanen vroeger veclgrooter was dan in de jongste tijden , zoo kan het evenwel niet worden tegengesproken dat de laatste jaren van schrikkelijke uitbarstingen getuigen zijn geweest . Eenige belangrijke willen wij hier mededeelen , waarin wij gelijke verschijnselen als de hier boven in ' t algemeen geschetste opmerken .
Centraal Amerika , de Indische Archipel ( 2 ) en Japan vooral zijn nog dikwijls het tooneel dier uitbarstingen , Tot de voornaamste rekent men de vuurspuwing van den Cosiguina , die plaats greep Voor eenige jaren en
» Men stelle zich voor een stroom van vuur , tienmijlen breed , en tot eene vervaarlijke hoogte gezwollen,uit den mond des bergs statelijk nederstortend , en des-zelfs ( des-zelfs ) gloed en vlammen op eenmaal in zee werpende.»Brydone , reis door Siciliën , blz . 105 . » Wij gingen denvolgenden dag onderzoeken , waar de lava de wallen vanCatanea was overgevloeid ! De wallen zijn vierenzestigpalmen , of bijna zestig voeten hoog ./' ibid , bl . 115 .
O . a . in April nog de Merapi , op Java .
die , welke de verwoesting van St . Salvader tengevolge had en in 1854 voorviel .
Het was op een schoonen morgen dat men op onder-scheidene ( onderscheidene ) punten van de Eonseca-baai een geluid hoorde zoo zwart als het salvo van het geschut ; eene koolzwarte wolk van eene ontzettende gedaante warrelde omhoog boven den top van den Cosiguina , die daardoor geheel en al werd omhuld . Ofschoon deze vreemdsoortige wolk voor ieder duidelijk zichtbaar was , scheen men in den aanvang den waren grond der verschijning niet te ver-moeden ( vermoeden ) noch te weten van welk punt zij was uitgegaan .
De wolk breidde zich met vreeselijke snelheid uit , het gansche luchtruim bedekkend . Het werd donker als bij mist . De zon dook heen alsof haar licht was uitge-bluscht ( uitge-bluscht ) . De dag was toen duister als de nacht , welks aannadering alleen de klokken van den toren en de uur-wijzers ( uurwijzers ) verkondigden en zich die ditmaal zonder den troos-tenden ( troos-tenden ) schijn van maan en sterren uitbreidde . Deze schenen geheel en al aan den hemel verloren te zijn gegaan . Het schijnsel van ontstoken lichten en fakkels verhelderde slechts op weinige schreden afstands en de bewoners van hetzelfde huis tastten angstig rond , elkander roepende en zoekende .
Dit tooneel van duisternis , hetwelk doet denken aan de tijden van Pharao , toen Mozes den Egypt ischen dwingeland met schrik sloeg , werd door eene andere plaag gevolgd , die nog gevoeliger kwelde , en dreigde . De dampkring werd met een akelige zwarte stof genoeg-zaam ( genoegzaam ) geheel vervuld . De longen konden nauwelijks adem halen en de oogen werden door die stof nog meer ge-troffen ( getroffen ) dan door de helderst flikkerende lichtstraal . Men hield vochtige , in het water gedoopte doeken aan den mond , als het eenige middel om nog adem te scheppen .
Met tusschenpoozen werd nu het rollen van den donder gehoord , een geluid zoo ontzettend alsof duizend kanonnen gezamenlijk werden losgebrand . Het klonk over de golf , als het gedaver van een zwaren zeeslag , waaraan al de vloten der wereld deel namen . Vele honderde mijlen landwaarts in , vernam men het schrikkelijk geluid . De dieren in de nabijheid werden er niet minder door verschrikt dan de wanhopige menschen . De kudden renden in Oud-Chinandega ( Oud-Chinandega ) van het veld naar de stad , en de wilde dieren volgden ze . Men kon zich toen een denkbeeld vormen hoe als in Noach's tijden een gemeenschappelijke schrik , een gemeenschappelijk gevaar onder alle dieren een korten vrede deed ontstaan . Panthers , pumas en coioten vloden met de reeën uit de wouden , ijlden voort en verstrooiden zich onder de kudden geiten en schapen , die zij niet deerden . Adelaars en valken zochten eene schuilplaats op de daken der huizen en midden onder duiven en spreeuwen , zonder ze leed te doen . Zelfs de uilen en vledermuizen werden uit hunne schuilhoeken verdreven . Hoe zwart deze dieren zich ook vertoonen , en hoe ook op den nacht gesteld , de vulkanische nacht scheen hun al te zwart . De wouddieren hadden , nu de natuur zelve verschrikt scheen , voor den mensch hun vrees verloren , want in zijne nabijheid zochten zij een toevlucht . Na den schok der natuur vond men in het landschap tusschen Chinandega en de golf , duizenden lijken van dieren , vooral van vogelen , welke door de vulkanische uitwerpselen verpletterd of door den aschregeu verstikt werden . Op het water der golf zelfs dreven , gelijk men van verscheidene plaatsen vernam , midden onder de lichte puimsteenen , waarmede de zee bedekt was , lijken van tallooze zeebewoners van allerlei aard en grootte : van de kleinste schelpdieren tot de reuzen-vormen ( reuzen-vormen ) van haai en krokodil . Zij schenen meer door de heetc temperatuur , die de gloeiende lava aan het water van de golf mededeelde ,
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het