Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content

Archieven

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 192

Mijn Studiezaal

Mijn Studiezaal (inloggen)

De Olijftak

1 records

DOT_1872 De Olijftak

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Doorsturen per email

Duurzaam webadres

Tijdschriftpagina

De Olijftak, 1872; p. 192

Naam tijdschrift:

De Olijftak

Pagina:

192

Datum:

1872

Jaargang:

1872

Is onderdeel van:

Tijdschrift

DOT_1872 De Olijftak

s
DE O L IJ F T A K .
JOHAN BÜDOLPITHORBECKE .
' s Gravenhage , 7 Juni .
Nederland heeft een verlies geleden , dat diep wordt gevoeld : het heeft den Staatsman verloren , die langer dan het vierde eener eeuw , hetzij aan ' t bewind , hetzij in ' s Lands raadzaal , een grooten invloed op zijne aan-gelegenheden ( aangelegenheden ) heeft uitgeoefend : de heer Thorbecke is in den avond van den 4 en aan de ziekte bezweken , die in de laatste dagen van steeds meer zorgwekkenden aard geworden was .
Onder den eersten indruk van die mare , geen breed-voerige ( breedvoerige ) bijzonderheden , veel min beschouwingen over de zoo gewichtige , veelomvattende loopbaan des over-ledenen ( overledenen ) , ' t moge zijn als geleerde , of als schrijver en redenaar , öf als staatkundig leider en als bewindvoerder , in al welke opzichten hij , naar de getuigenis van alle zijden , reeds voorlang afgelegd , eene eerste plaats had verworven .
Enkele herinneringen van feiten mogen thans vol-doende ( voldoende ) zijn .
Mr . Joha > Rudolph Thorbecke was , den ] 5 Ja-nuari ( Januari ) 1798 , te Zwolle geboren , en had dus bij zijn afsterven een ruim 74jarigen oucferdom bereikt . Van der jeugd af wijdde hij zich aan de ernstigste studiën , woonde van 1815—18 de academische lessen bij van het Athenaeum Illustre te Amsterdam , onder de leiding van David van Lennep , van Swinden en van Reenen ; vervolgens bezocht hij , tot 1820 , de hoogeschool van Leiden , waar hij tot tweemaal de gouden medaille voor zijne beantwoording van uitgeschreven prijsvragen ver-wierf ( verwierf ) . Nadat hij den graad van doctor bekomen had , bezocht hij gedurende een paar jaren Duitschland , waar hi ] zich met de studie der wijsbegeerte vertrouwd maakte . Na voor een korten tijd in ' t Vaderland te zijn terug-gekeerd ( teruggekeerd ) , bezocht hij op nieuw Duitschland , en opende te Giessen , als vrij hoogleeraar , een academischen cursus ; hij begaf zioh " daarna naar Göttingen , alwaar hij van zijn wysgeerig-geschiedkundige ( wysgeerig-geschiedkundige ) kennis blijken gaf , o . a . door zijnen brief aan den hoogl . Eichhorn : Ueber den organischen Charakter der Geschichte en als beoordeelaar in het beroemde tijdschrift : Göttinger gelehrter Jnzeiger . In 1824 keerde hij naar Nederland terug , en deed zich ook hier als schrijver kennen door zijne // Bedenkingen aangaande het Recht en den Staat .//
In 1825 werd hij benoemd tot hoogleeraar in de staatkundige wetenschappfti aan de hoogeschool te Gend . Zijne rede . tot aanvaarding van die betrekking , betrof // het onderwerp der staatkundige wetenschappen .// Ook in de hoofdstad gaf hij lessen over de staatkundige geschiedenis , de statistiek , de staathuishoudkunde in hare verschillende toepassing . Hij wijdde zieh in deze jaren , gelijk later te Leiden , meer en meer aan de beoefening vooral van die vakken , die hem vervolgens als Volksvertegenwoordiger of als Staatsdienaar zoozeer te stade zouden komen . In 1820 gaf hij een geschrift uit - over het bestuur van het onderwijs ; en ook later deed hij in tijdschriften als anderszins zien hoe zeer de ver-schillende ( verschillende ) takken van onderwijs , de Wetenschap in ' t algemeen , hem ter harte gingen .// — Na de gebeur-tenissen ( gebeurtenissen ) in België werd hij als hoogleeraar in de rechten bij Leiden's hoogeschool overgeplaatst en schreef hij o . a . ( in 1831 ) zijn beroemd werk : // Over de verandering van het algemeene statenstelsel van Europa .// Onder de leervakken , waarin hij behalve in de reeds genoemde , onderwees , behoorden de geschiedenis van het Romein-sche ( Romein-sche ) recht en het handelsrecht , de constitutioneele ge-schiedenis ( geschiedenis ) , de geschiedenis der wetgeving in Nederland , het administratief recht en de uitlegging der Grondwet . Van zijnen cursus in het administratief recht in Neder-land ( Nederland ) mocht Mr . de la Bassecour Caan in zijne Handleiding
tot dat recht veel gebruik maken . Tal van kweekelingen volgden die lessen , welke ïhorbecke's naam wijd en zijd verbreidden , en de studerende jongelingschap bleef , na het verlaten van de academie , den geleerden leider op het innigst toegedaan , en bracht om zoo te zeggen zijne staatkundige leerstellingen van de school in de maat-schappij ( maatschappij ) over .
De aard zijner studiën , de omstandigheden zelve brachten er den heer Thorbecke toe meer en meer in zijne geschriften het veld der staatkunde te betreden : zij waren de voorboden als ' t ware van zijne dadelijke deelneming aan deze . Reeds had hij vroeger een geschrift geleverd : // Over de erkenning der onafhankelijkheid van België ;// reeds had hij in 1848 eene brochure geschre-ven ( geschreven ) : // Wat kan de dubbele Kamer doen ?// die veel besproken werd ; — van grooterebeteekeniswas zijne door-wrochte ( doorwrochte ) z/Aanteekening op de Grondwet ,// waarbij hij eene // Proeve van herziening der Grondwet // voegde . Hij was in 1840 als lid der dubbele Kamer er op uit eene rui-mere ( ruimere ) , dan de toen voorgedragen herziening tot stand te helpen brengen ; toen dit mislukt was , was hij in Dec . 1814 een der negen voorstellers van // eene ver-andering ( verandering ) en bijvoeging in de Grondwet .// Niet alleen leed ook dit ontwerp schipbreuk , maar in 1816 werd de heer Thorbecke door de Prov . Staten van Zuidhol-land ( Zuidholland ) niet weder ter Tweede Kamer afgevaardigd . Hij won echter daardoor in invloed . En bij de Grondwets-herziening ( Grondwetsherziening ) van 1848 , werd de heer Thorbecke ( 17 Maart van dat jaar ) tot lid der Staatscommissie benoemd,met de opdracht , den Koning een volledig ontwerp van Grondwetsherziening aan te bieden . Grooten , zoo niet den grootsten invloed heeft hij op die herzieuing uitge-oefend ( uitgeoefend ) . Hij ging daarbij uit van zijne diepe overtuiging : » De Grondwet mag geen loutere vorm , zij moet eene nationale kracht wezen .// Hij ondervond bij de toepas-sing ( toepassing ) zijner denkwijze echter geen onverdeelden bijval , en hij werd ook niet tot lid gekozen van het eerste Ministerie na de tot stand gekomen herziening van de Grondwet . Dit was eene bron van latere moeielijkheden en partijgeschillen , waarmee de heer Thorbecke , in of buiten h
Wat het bestuur betreft , op drie tijdstippen was hij Minister van Binnenlandsche Zaken , en men mag wel zeggen , de ziel van ' t Kabinet : van 31 Oct . 1849 tot 19 April 1853 ; — van 1 Pebr . 1862 tot 10 Febr . 1866 ; ~ en van 3 Jan . 1871 tot aan zijnen dood . ( In 1866 was hij bovendien tot Minister . van Staat benoemd ).
Welk een gewichtige beteekenis zijn beleid op ' s lands wetgeving gehad heeft , daarvan getuigen o . a . deKieswet , de Provinciale wet , de Gemeentewet , die ophet Middelbaar Onderwijs , op het Geneeskundig Staats-toezigt ( Staats-toezigt ) . Bekend is zijn groot aandeel aan de onderne-ming ( onderneming ) of voortzetting van tal van openbare werken,wegen , kanalen , spoorwegen . Kortom , op moreel enmaterieel gebied was hij onbezweken werkzaam , gelijkzijn invloed zich in ' t gansehe raderwerk des bestuursgevoelen deed . Hij was , behoudens eigen oordeel , zeel-ingenomen ( zeel-ingenomen ) met de lessen en het voorbeeld van GijsbertKarel van Hogendorp , met die van Ealck , wiens be-scherming ( bescherming ) hij bij zijn eerste optreden ondervond . Vanvan Ho'gendorp's Bijdragen , bezorgde Thorbecke dentweeden druk ; zijne eigene Redevoeringen sluiten zich inzekeren zin daarbij aan ; hij kan in menig opzicht wordenbeschouwd als de man die voortzette wat van Hogendorpwrocht , of waarvan deze de kiemen strooide . Beiden , haddenbij hun leven met veel miskenning en wêerstreving te kam-pen ( kampen ) ; beiden hadden veel overeenkomst van middelen
helderheid van geest , zucht tot grondig onderzoek , bezielende kracht — beiden hadden dezelfde sroote bedoelingen : het paren van Vrijheid met Orde ; de innige gehechtheid aan de Grondwettige Monarchie , de liefde voor den vertegenwoordigenden regeeringsvorm ; de zucht tot verhooging van ' s lands bloei en welzijn , onder de leiding van Oranje , de éénheid van Neder-land ( Nederland ) ! Bij beiden , gingen boven woorden , daden .

Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer

laatste wijziging 06-06-2023

1 gedigitaliseerd