Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 187

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 187
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
187
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
3
7 JUNI 1672 .
De slag van Solebay .
Heeft Nederland , in ' t begin van April jl ., liet eerste opkomen van zijne onafhankelijkheid , voor drie honderd jaren , herdacht , — den 7 Juni 1872 zal het twee eeuwen geleden zijn dat dit met zoo veel opoffering verkregen dierbaar goed op ' t krachtigste moest worden verdedigd , en , door de Ruyter's beleid en stoutmoedig-heid ( stoutmoedigheid ) te gader behouden werd .
Den 7 Juni 1673 werd de Zeeslag van Solebayge-leverd ( Solebaygeleverd ) . Van dien slag hing Ne<"rlands vrijheid af . Mochten de vereenigde Britsehe en Fransche vloten de zege hebben behaald , eene landing in Zeeland of elders op onze kusten was reeds beraamd , en de vijandelijke macht ter zee zou zijn in verband gebracht met die te lande , om het onzalig ontwerp te volvoeren dat reeds vbor-lanff ( vborlanff ) o ]) ' t papier gereed lag : dat der vaneenscheuring en verbrokkeling van den Staat , die dcor zijn kracht en bloei den naijver zijner naburen had opgewekt .
Het is onder zoo vele , een der grootste.aanspraken van de Ruyter op de dankbaarheid van het nageslacht , dat hij dit ontwerp wist te dwarsboomen en de vijan-delijke ( vijandelijke ) macht ter zee zoodanig verbrak , dat zij Lode-wijk's ( Lodewijk's ) en de Munstersche invallende legerscharen maanden lang niet meer steunen kon .
De Ruytcr's beleid verdient hier eerst te wordenherinnerd . De vijandelijke vlootvoogden waanden dat hijin vollen aftocht voor Texel lag , in afwachting vanversterking uit Amsterdam ; zij begrepen dat het tegevaarlijk was , hem te dicht onder den wal aan te tasten,en zochten her.i in de open zee te lokken . Daartoe wildenzij eerst eene landing op Walcheren beproeven om in^Zeeland alles in rep en roer te brengen , en nog meeronrust en verwarriiis in het land te stichten , dan er iiMfli ii , en later , ue Doggersbank ,
op de rijke handelsvloot te passen , die uit Oost-Indië verwacht werd .
De Ruyter en Cornelis de Witt hielden echter ' t oog in ' t zeil , versterkten de vloot in allerijl zoo veel mogelijk , zonden advysjachten uit om de vijandelijke vloten , die nog in Solebay ten anker lagen , te verkennen , en beslo-ten ( besloten ) toen tot den stouten slag : die macht op hare anker-plaats ( ankerplaats ) zelve aan te tasten . Zoo geheim werd dit alles beraamd en volvoerd , dat , zonder de vaardigheid van een Franseh kapitein , de Cogolin , de Britsehe en Fransche schepen volkomen overrompeld zonden zijn geworden ; al was ' t nu maar ten deele , toch was het reeds een groot voordeel voor de Ruyter dat hij tegen de in der haast geformeerde slagorde te strijden had , te meer daar de vereende macht de zijne in getalsterkte te boven ging .
De Britsch-Fransche macht telde ] 03 goede oorlogs-schepen ( oorlogsschepen ) , 30 branders , behalve de advysjachten en andere af - en toezeilende schepen , — gezamenlijk voerende 5100 stukken en 33,180 man ; en was gesplitst in drie smal-deelen ( smaldeelen ) , als het Witte , of de voorlocht , onder bevel van den vicc-admiraal ( viccadmiraal ) d'Estrées { Franseh ), het Roode of de linie van hataille , onder bevel van den hertog vak York ( Engelsch ) , en het Blaauwe of de achterhoede , onder bevel van den graaf van Sandwich [ Engelsch ).
Het geheel der Nederlandsche macht bedroeg 80 oorlog-schepen ( oorlogschepen ) , benevens 22 advysjachten en 30 branders , te zamen tellende 4484 vuurmonden en 20,738 koppen ; ook Neêrlands vloot was in drie smaldeelen verdeeld , te weten : de rechtervleugel , onder bevel van den luit.-admiraal van Ghent , de middentocht onder bevel van den vloot-voogd ( vlootvoogd ) de Ruyter en den luit.-admiraal van Nes , en de linkervleugel onder bevel van den luit.-admiraal Banckers . Uit deze cijfers der wederzijdsche scheepsmacht blijkt , dat de vereenigde vijandelijke vloten de Nederlandsche met ruim 600 stukken geschut en 12,000 man overtroffen — en nogtans gelukte het de onzen de overwinning te behalen . Zij was de vrucht van groot scheepsbeleid , van
onver-aagdheid en de zucht om voor ' t Vaderland en de Vrijheid alles op te zetten .
Omstreeks acht ure des morgens nam de hachelijke strijd voor goed een aanvang . In eene gelijke , ontzag-wekkende ( ontzagwekkende ) linie kwam onze vloot op den vijand af , Banckers tegen het smaldeel onder d'Estrées , de Ruyter tegen den hertog van York en van Ghent letre'-i ( letre'i ) Sandwich .
De Ruyter gaf het voorbeeld . Nadat hij de zijnen in korte woorden op ' t gemoed had gelegd , hun plicht te doen ; en ' t lieve Vaderland tegen onrecht en geweld I te beschermen , wees hij met den vinger op het vijande-lijke ( vijandelijke ) admiraalschip , en zeide tot zijn stuurman : // Dat is onze man !//
Die vastheid van wil en doel ging op de onderbevel-hebbers ( onderbevelhebbers ) over , en stevigde ' s volks moed . De zekerheid , dat de Ruyter alle kansen berekend had , voor dat hij de stoute onderneming waagde , gaf den spoorslag om het uiterste te bestaan . Daarbij kwam , dat , terwijl de vijanden de meerderheid van getal hadden , de onzen hen te boven streefden in vaardigheid bij de bediening van ' t geschut en bij de schecpsbewegingen . Zoo werd dan ook later getuigd , dat de Nederlanders met het kanon zoo vlug schoten , of ' t musketten waren . Zedelijke kracht outleende het zeevolk ook uit menig voorbeeld van edele vaderlandsliefde : jongelingen , burgers uit Amsterdam , niet voldaan dat zij op hunne kosten een aantal matrozen hadden uitgerust , hadden aan al de gevaren van den zeokrijg willen deel nemen , uit besef van den benarden toestand , waarin het Vaderland door den ongehoorden aanval van alle zijden was gebracht .
In deze eenvoudige herinnering willen wij niet in al de bijzonderheden van den gedenkwaardigen slag treden ; genoeg is het te zeggen , dat over en weder metgroote onversaagdheid en heldenmoed gestreden werd ; doch hgt is eene historische waarheid , dat vooral aan Neêrlands zijde wonderen van koelbloedigheid en stoutheid in den strijd bedreven zijn , waarvan ook de gevolmachtigde ter vlote , Cornelis de Witt , onmiskenbaar de blijken leverde . De Britsehe opperbevel hebber te
die ' t schip van d"n Admiraal van Sandwich vernielde , waardoor die vlootvoogd met vele der zijnen het leven verloor , — later tot zijn spijt heeten : // een uiterst stoutmoedige zeeman en vurige kop .// Van Rijn , Vlug , benevens de Ruyter's zoon , Engel , en tal van andere jeugdige kapiteinen vormden een stoet , waarop het // veel verwachtende en hopende en eiscliende // Vaderland zich verlaten mocht . Hadden de Engelschen een kloek vlootvoogd verloren , ook een onzer bekwaamste zeeoversten , de luit.-admiraal van Ghent Irofeen celijk lot , en door zijn dood liep het welhaast zoo , // dat de zwaarste last van het gevecht ( tegen York ) op de Ruyter kwam »
Onze vlootvoogd had , in den aanvang van den strijd , om den Zuid gewend , doch de Engelschen waren ge-weken ( geweken ) en noordwaarts heengeslagen , waar de Ruyter hen gevolgd was . Ken paar uren hield men hevig sclnit-gevaarte ( sclnitgevaarte ) ; en de Ruyters groote taktiek liet zich niet verkloeken , daar hij eerst den vijand tot onderdeneigen wal dreef , daarna alle mogelijke zorg aan den dag legde om boven den wind te blijven , waarvan onze vlootvoogd dan ook alle partij trok . Slechts door opkomende wind-stilte ( windstilte ) werden de bewcgingeu belemmerd ; de strijd woedde daarom niet minder fel , en onze branderkapiteins toonden nu , gelijk in den geheelen loop van ' t zeegevecht , de grootste koenheid . Uren achtereen daverden de zee en de Britsehe oever van den vreeslijken strijd .
Kanonnen , zwanger van saipeler , vier en moordl,Aan ' t baldren in een storm ; de blixemgloet , geschotenUit monden van metaal , drijft dolle wonderkloolenDoor buik en ribben van de kielen , scheurt en rijt,En steekt het water aan . De korst dei ' stranden splijt.De stratitduin davert , als de losiebarste zwavelHet marnier schokt in zee lot op des afgronts navel.De busknriurook bedwelmt de zonne , die bet bloeiIn d'oogen spat (!)
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het