Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content

Archieven

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 108

Mijn Studiezaal

Mijn Studiezaal (inloggen)

De Olijftak

1 records

DOT_1872 De Olijftak

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Doorsturen per email

Duurzaam webadres

Tijdschriftpagina

De Olijftak, 1872; p. 108

Naam tijdschrift:

De Olijftak

Pagina:

108

Datum:

1872

Jaargang:

1872

Is onderdeel van:

Tijdschrift

DOT_1872 De Olijftak

•' t
DE OLIJFTAK .
die ware vrijheid te geven ', welke van alle zijden gezocht ,
ingeroepen en , niet zelden , door teugelloosheid , verspeeld werd , een volk uat met Gods hulp weleer de zaak van menschelijkheid , de groote beginselen van beschavinsr mocht doen zegevieren ?
Ieder onbevoordeeld vreemdeling zal met een Engelsch schrijver instemmen wanneer hij , nu reeds het vierde eencr eeuw geleden , ter ncdersteldc :
« Nederland (' t zijn de woorden van MacGregor ) is zijne welvaart , ten deele , verschuldigd aan zijne aardrijkskundige ligging , te midden van de groote rivieren die er uit ' t hart van Europa heiienstroomen en die de zeer beperkte ruimte van zijn bodem doorvioeien , maar bocenul ook aan de bedrijvigheid , aan den ondernemingsgeest en aan den moed zijner bevolking ; en behalve aan die hulpmiddelen van de natuur en van zedelijkeu aart , mag het zijnen bloei ook toeschrijven aan de verlichte maatregelen zijner handels-wetgeving .
// Misschien is in ' toog van sommigen het Nederlandsche volk juist niet dat volk in Europa , dat nu het meest de bewondering wegdraagt , toch zal het altijd een der eerste plaatsen bekleeden indien het zake is de verdiensten van een volk op prijs te stellen , naar de feiten die het volbracht heeft .
// Door hun afkeer van de dwinglandij en verdrukking waren do Nederlanders de eersten , die aan Europa een altijd gedenkwaardig voorbeeld van godsdienstige ver-draagzaamheid ( verdraagzaamheid ) en van liefde voor de vrijheid hebben geboden . Zij hebben hechte grondslagen weten te geven aan een bodem , die om zoo te zeggen op de wateren dobbert , gestadig aan onverhoedsche overstroomingen is blootgesteld ; zij hebben bolwerken opgeworpen tegen de inbraak der golven en het ' woeden van de zee . Hun grond levert noch steen noch timmerhout en nogtans hebben zij groote steden gebouwd , sehoone gedenkstukken gesticht , waarvoor zij de bouwstoffen uit verwijderde landstreken moesten halen . Zonder dat zij de grondstoffen daarvoor bezaten , hebben zij schepen gebouwd , vloten uitgerust wier roemruchte vlag de vroegere verdrukkers van Nederland op den Oceaan voor zich deed vlieden , en de heerschappij over de zeeën aan de gcduchtste mededingers betwistte . Terwijl zij bijkans geen akkergron-den ( akkergron-den ) bezaten , hebben zij hunne groote koopsteden tot uitge-strekte ( uitgestrekte ) graanschureu gemaakt die bijkans geheel Europa van koren voorzagen ; en , met een grondgebied dat ter nauwernood de oppervlakte van ' t hertogdom Wales beslaat , en met eene bevolking die ten allen tijde zware belastingen moest dragen , hebben zij door hunne macht te lande en te water en door hunnen handel een ver-heven ( verheven ) rang onder de volkeren van Europa weten in te nemen ./' ( 1 )
Naast het oordcel van den Brit , dat van den Noord-Amerikaan ( Noord-Amerikaan ) . Niet bedoelen wij Motley , wiens werken meer algemeen bekend zijn , maar Eredekick Douglas , die in het jaar 1869 te New-York in het Cooper Institute , en elders in zijn Vaderland , eene reeks voorlezingen hield over // Willem den Zwijger », // die — zeidehij — uitschit-terde ( uitschit-terde ) in een hachelijk tijdsgewricht voor gansch een volk , even als Lincoln in zulk een tijd was opgetreden in Noord-Amerika ( Noord-Amerika ) ; en beide edele mannen hadden na eene luisterrijke loopbaan , voor eene goede zaak ' t zelfde lot moeten onder-vinden ( ondervinden ) : » zij waren door ' t schot eens verraders gevallen ,* —■ maar bij geheel hun volk was hunne nagedachtenis in eere gebleven .// Uit het breedvoerig verslag dat de // New-York ( New-York ) Tribune / in der tijd over een dezer lezingen gaf , volgen hier enkele punten .
Na eenige inleidende opmerkingen , verklaarde de heer Douglas , // dat hij over een groot historisch karakter spreken zou , en ten einde dat karakter wél te doen be-grijpen ( begrijpen ) , zou hij handelen over een groot volk en over een grooten krijg ; over een groot volk , omdat alleen uit zulk
( 1 ) Uit de stukken , betreffende den handel van Neder-land ( Nederland ) . — Dezelfde schrijver , in der tijd lid van ' t Parlement , betoogde in een der zittingen van het Lagerhuis , dat de Nederlandsche koopvaart nog heden ten dage grootelijks die van Spanje en Portugal te zamen overtreft , en hij schreef dien gunstiger toestand toe aan de erkenning van ' t beginsel der handelsvrijheid Iiier te land ?, een beginsel sedert ook door Engeland in ruime mate gehuldigd .
een groote mannen kunnen voortkomen , en over een grooten krijg , omdat slechts zoodanige groote daden kan voort-brengen ( voortbrengen ) .// Diep is het te betreuren ( sprak hij verder ), maar oorlog , schrikkelijke en onverbiddelijke oorlog schijnt de onvermijdelijke voorwaarde voor ' t bestaan van alle volken pp een of ander tijdstip huns aanzijns te wezen . Onder alle groote oorlogen van volken , die eene groote mate van vrijheid verzekerd of reeds verworven vrijheden merkelijk hebben uitgebreid , had de geschiedenis er misschien niet één zoo gewichtig in zijn verloop aan te toonen als die waarvan de Nederlanden in de laatste helft der zestiende eeuw het ontzettend en vreeslijk schouwspel hadden opgeleverd . Binnen de enge grenzen van dat land — niet meer dan een stip op de kaart van Europa — een land , dat de natuur meer tot de woon-plaats ( woonplaats ) van amphibiën dan van menschen scheen te hebben bestemd , en nogtans nu een roemrijk land vol bloeiende steden en vruchtbare beemden , door de volharding van Neêrlands volk op de golven van eene onstuimige zee verwonnen — werd een oorlog ondernomen en gevoerd , die bij de tachtig jaren aanhield , en die , wanneer wij op de gevolgen daarvan voor de beschaving letten , een oorlog was , niet voor die eeuw alléén , maar voor alle tijden — niet voor dat Volk alléén , maar voor de geheele Menschheid . Ofschoon die krijg reeds door het verloop van bijkans drie eeuwen van ons verwijderd is , en ofschoon die gevoerd werd lang vóór dat van onze groote Repu-bliek ( Republiek ) gedroomd werd , zoo heeft het Amerikaansche volk redenen dien met een bijzondere belangstelling te over-wegen ( overwegen ) , want dit volk is in grootere mate dan eenige andere natie de gelukkige erfgenaam van zijne weldadige uitkomsten . Bovendien vindt de geschiedschrijver ge-reedelijk ( ge-reedelijk ) sterksprekende punten van overeenkomst tusschen den grooten oorlog van Nederland en dien onze vade
De spreker wees nu de aanleiding van den geweldigen krijg in de Nederlanden aan , en stond er bij stil , dat deze gewesten niet overijld tot het uiterste van den afval waren gekomen . // De Nederlanders ( zeide hij ) droegen ' t juk , totdat zij het niet langer meer torsehen konden . Zij sloegen slechts noode en langzaam tot opstand over . Zij waren bereidwillig den vrede bijkans tot iederen prijs te bedingen , ' t Was niet eer dan toen zij alle mogelijke maatregelen hadden beproefd en uitgeput , nadat afgevaar-digden ( afgevaardigden ) naar Madrid waren gezonden , — ' t was niet dan toen zij de lijkwa , den mantel van den docd , over zich zagen uitgespreid en toen alle hoop vervlogen was , dat zij bestonden zich te verzetten . Maar eens toen zij waren opgestaan , toonden zij de waarheid , welke dwingelanden van waar ook wèl zouden doen te beseffen , de waar-heid ( waarheid ) : dat een volk , dat krachtig is in lijdzaamheid , ook een volk is , dat krachtig zal zijn om den strijd tot het uiterste vol te houden !//
De heer Douglas treedt daarna in bijzonderheden over Neêrlands onafhankelijkheidskrijg en doet uitkomen , dat deze veel hachelijker kansen had dan die van Noord-Amerika ( Noord-Amerika ) ; // onze vaderen ( merkt hij op ) hadden den strijd dien zij te voeren hadden , als ' t ware van den beginne af overzien en voor zich de grenzen afgebakend waar-binnen ( waarbinnen ) die eindigen zou . De onafhankelijkheid was de zucht van meetaf en het doel ; maar bij de Nederlanders was ' t geheel verschillend . Zij vingen hunnen oorlog aan als dobberende op een onbekende zee , zonder kaart noch

Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer

laatste wijziging 06-06-2023

1 gedigitaliseerd