Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 107
De Olijftak
beacon
1  records
 
 
DOT_1872 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1872; p. 107
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
107
Datum:
1872
Jaargang:
1872
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
3
het wereldtooneel had zien aftreden , en waarvan het hoofddoel , de wederaanhechting van Nederland aan gpanje's Kroon , een onmogelijkheid geworden was ?
Veeleer hadden , door de veranderde omstandigheden , beide Staten nu elkander te steunen tegen de geduchte macht , die immiddels in Frankrijk verrezen was , en die weldra Engeland , in spijt van ' t volk , onder haren invloed brengen zou .
' t Gemeenschappelijk belang deed eindelijk , na tachtig jaren , de kampioenen voor goed tot elkander naderen , ' t Gold voor Nederland niet meer zich met de bestrijders van den Spaanschen kolossus te verbinden om diens over-wicht ( overwicht ) te knakken ; ' t gold voor Spanje en Nederland bei-den ( beiden ) , de gemeenschappelijke gevaren te voorzien , ze zoo mogelijk in tijds te keeren . De weleer zoo trotsche on-verbiddelijke ( onverbiddelijke ) Mogendheid bood de hand der vriendschap aan den Staat die te midden van de worsteling was op-gekomen ( opgekomen ) , die zijne hulpbronnen door de worsteling zelve had vergroot , en die bij het einde van den oorlog in beide halfronden ontzag oplei door de kracht zijner wapenen , de verbazende vlucht van zijn handel , de nijverheid zijner bevolking , zijn grootheid in Wetenschap en Kunst , in een woord , door den luister van zijnen Naam .
Ook in Duitschland haakte men naar rust na een Dertigjarigen oorlog , die niet minder vernielend was geweest dan die in de Nederlanden ; de volken , de vorsten reikhalsden , na zulke zware schokken , naar verademing . Zoo streefde de staatkunde allerwege naar den Vrede : alleen de jeugdige Koning van frankrijk , van oorlogzucht blakende , trachtte er de sluiting van te vertragen .
Bereids hadden in 1636 , te Turnhout , eenige openingen tot den Vrede plaats gegrepen ; zij waren nog vruchteloos gebleven . In Januari 1646 werden de onderhandelingen te Munster aangevangen , aanvankelijk tot een nieuw bestand , en eindelijk werd den 30 Januari 1648 de ge-denkwaardige ( gedenkwaardige ) Vrede gesloten , waarbij Neêrlands onaf-hankelijkheid ( onafhankelijkheid ) bekrachtigd werd .
' t Was nogtans niet zonder moeite dat men alle Gewesten tot het teekenen van den Vrede bracht ; maar hel overwicht der provincie Holland deed alle bezwaren te boven komen ; de bekrachtigingen werden uitgewisseld , het Vredesverdrag plechtig bezworen , en de afkondiging daarvan geschiedde den 15 en 16 Mei van Munster ' s raadhuis . Den 5 Juni 1648 volgde de afkondiging van den Vrede in de Nederlanden en den 10 Juni werd een plechtige dankdag gevierd . De Vereenigde Provinciën , thans ook rechtens vrij verklaard , '/ zwommen in vreugde ,// om de krachtige uitdrukking van een vaderlandsch schrijver te bezigen . — Vondel bezong dien Vrede !
Zoo was het groote pleit , dat tachtig jaren lang de wereld tot getuige had gehad , beslecht . Neêrlands doods-vijand ( doodsvijand ) was verwonnen door den degen der vrijheid ; vermetele verwachtingen hadden niets gebaard dan teleur-stelling ( teleurstelling ) en vrees ; de trots op de overmacht lag vernederd . Vergeefs waren Spanje's onmetelijke schatten geweest tegen een Staat van luttel omvang ; dit kleine Gemeenebest , daarentegen , nu tot eene ontzagwekkende Mogendheid opgeklommen , moest later zelfs menigwerf als bondgenoot en beschermer van ' t Iberisch schiereiland optreden , en deed dit met eene zeldzaam geëvenaarde trouw en stand-vastigheid ( standvastigheid ) , hoe duur die steun het soms ook te staan kwam .
Een nieuw voorbeeld was alzoo aan de wereld gegeven , dat , over welke onbegrensde stoffelijke middelen een heer-schappij ( heerschappij ) te beschikken hebbe , de zedelijke kracht toch in ' t laatste de overhand heeft ; en dat ook het kleinste volk , wanneer het alles durft ten offer bieden , zich niet onder het juk laat brengen . Zoo leerde deze worstelstrijd het bovenal ; ' t volk dat vol geestkracht pal staat voor zijne onafhankelijkheid , is onverwinbaar !
" De onafhankelijkheid van Nederland !» Ja , diegroot-sche ( diegroot-sche ) gedachte is verbonden aan de glorievolle zege .
Maar die onafhankelijkheid , tenauwernood voldongen , moest door Nederland in nieuwen allergeduchtsten strijd , te land en ter zee , worden verdedigd ; en roemruchte mannen , hunne voorvaderen waard , handhaafden op schitterende
en eerbiedwekkende wijze ' stands zelfstandigheid , onder de bescherming van de Almacht , die ook nu en later de meest ontzettende macht verbrijzelde . Dezelfde koning van Frankrijk , die den vrede van Munster met leede oogen had gadegeslagen , en later de staatkunde van zijn grooten voorzaat Hendrik IV zoozeer verloochende , bedreigde — nu juist twee eeuwen geleden — dit tand met volslagen onder-gang ( ondergang ) , en niet alleen , maar verbonden met Engeland en Duit-sche ( Duit-sche ) staten ; de kronkelingen van zijne staatkunde voerden voor nu twee eeuwen tot een heilloos eed gespan , op nieuwe overmacht gevest , en dat niets minder dan een volksmoord beoogde : het doen verdwijnen van Neêrlands macht , de verdeeling van zijne gewesten . ( 1 ) En hoe luttel scheelde het of die wandaad ware volbracht ! Bij ' t hachlijkevan ' t gevaar , hoe veel te wonderbaarder was ook nu Neêrlands uitkomst ! Zij omgaf het met een nieuwen straalkrans , en nog langen tijd daarna bleef het Gemeenebest zijn krachten fier ten toon spreiden .
Zoo was de eerste eeuw-herinn ering van het gewichtig feit der bemachtiging van den Brie !, een jaar van gewel-dige ( geweldige ) beproeving , het werd terecht een treur - en rouwjaar geheeten . Maar ook nu ontwaakte de geestkracht en de zege verbleef aan Nederland . De zege ... die geen andere was , dan de zege van ' s lands onafhankelijkheid , met afkeer van verdrukking van andere landen ; geen verovering , geen vergrooting van't vrijgevochten , aaneengesloten ge-bied ( gebied ) werd beoogd . Dit was de staatkunde van de Witt , dit evenzoo die van Willem den Derde . Eigen onafhankelijkheid te behouden door te strijden ook voor Europa's evenwicht , dit was Neêrlands streven ; de wereldheerschappij , die Lodewijk , gelijk vroeger Philips begeerde , tegen te gaan , de belangen der belaagde of bestookte volken te bescher-men ( beschermen ) , dit was zijn doel , daarvoor bestond het krijg na krijg , en legde het eene inspanning aan den dag die verbazend mag heeten , maar ook de kiemen van verval legde . Nederland schraagde Spanje ' s monarchie die diep en dieper zonk ; Nederland bevrijdde Groot-Brittanje van den vreemden invloed en bevestigde zijne Staats-regeling ( Staatsregeling ) ; Nederland hield den evenaar in ' t Noorden en stond Ruslands Czaar ter zijde , in diens pogingen om de boeien der barbaarschheid te verbreken en de grondslagen zijner zeemacht te vestigen . Men sla de groote ontwikkeling gade die andere Staten sedert hebben verkregen , de staatkundige lotswisselingen , die Europa in ' t verloop der tijden ondervonden heeft , en men vergete niet dat van de hevige en voortdurende inspanning matheid en ontspanning de natuurlijke gevolgen waren . Maar meer nog dan dit alles waren het de noodlottige inwendige twisten , die op ' t einde der vorige eeuw dit volk op nieuw beroerden , welke het zijne veerkracht , door een-dracht ( eendracht ) gesterkt , benamen . Al die feiten te gader droegen bij tot de groote rampen , die
( 1 ) Zie o . a . bij dr . Limgabd het verdrag tot deeling , reeds in 1670 beraamd . Die Engelsche schrijver heeft het voor ' t eerst in zijn geheel openbaar gemaakt , ' t Was het onzalig gewrocht van Lodewijks wrok over de Triple Alliantie , het verbond tot breideling van zijn verover-zucht ( verover-zucht ) . Hij wilde dat zijn machtwoord alleen gold .
Willem die Koning van Engeland werd . De Bataaf is veel meer Bataaf dan de Engelschman Engelschman , de Franschman Franschman , dan eenig ander volk ter wereld een volk is ; ' t is niet zoo uitsluitend hunne vaderlandsliefde die den Nederlanders dat onverzettelijk eigen karakter geeft , ' t is hunne lucht , hun grond , ' fc hangt samen met hun klimaat , met hunne wijze van zijn
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het