Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content

Archieven

Uw zoekacties: De Olijftak, 1872; p. 81

Mijn Studiezaal

Mijn Studiezaal (inloggen)

De Olijftak

1 records

DOT_1872 De Olijftak

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Doorsturen per email

Duurzaam webadres

Tijdschriftpagina

De Olijftak, 1872; p. 81

Naam tijdschrift:

De Olijftak

Pagina:

81

Datum:

1872

Jaargang:

1872

Is onderdeel van:

Tijdschrift

DOT_1872 De Olijftak

§ IKkI*I$TEIIHB WK&KCB&AB TOOB 11*1*1 IfUBH ,
Alle stukken en brieven , de Redactie betreffende , franco aan de Uitgevers : Gebr . Belinfante , te ' s Gravenkage .
Abonnementsprijs per kwartaal : een gulden .
Verschijnt eiken Zondag .
TWEEDE JAARGANG . - JVs H . — 10 MAART 1872 .
Bureel : Tweede Wagenstraat , 100 . ' S GEAVENHAGE .
Pranco per post in alle deelen des Rijks , bij toezending vooraf van een postwissel a ƒ 1 .— of 20 postzegels a vijf cents .
Ad vertentiën : Prijs per regel 15 ets . — Abonnement 250 reg . 12 % et .; — 500 reg . 10 et .; — 1000 reg . 7%et .
LIEEDE M HAAT .
( Een Tafereel uit ' t laatst der XIII ' Eeuw .)
I .
DE EEDGENOOTEN .
f
e dertiende eeuw , zoo gekenmerkt door ruwheid , overmoed en onder-drukking ( onderdrukking ) van den zwakkere door den ^ sterkere , door tooneelen van groote .^ en kleine oorlogen en geweldena-& ( geweldena ) rijen ; maar ook door de eerste lichtstralen van den morgen met welken een nieuwe en schoonere dag zou verrijzen , de dertiende eeuw was haar einde nabij . Men - -was ( was ) in het jaar onzes Heeren 1296 . De kruistochten , die millioenen het leven hadden gekost , waarin de riddergeest der volken van Europa zich had verzadigd met het bloed der gehate Saraceenen , en door welke duizenden boeren of lijfeigenen ( dor-pers ( dorpers ) ) vrije poorters waren geworden , waren met de herovering van Acre door de Turken geëindigd . Een nieuwe stand , die der nering-doenden ( neringdoenden ) , handelaars en handwerkslieden , was opgekomen : daardoor zag men het eerste morgengloren van een beteren tijd aan de kimmen .
De overmoedige edelen en ridders , die tot dusverre in hunne sterke roofsloten de lijf-eigenen ( lijfeigenen ) als lastdieren beschouwden , en de weinige kooplieden uitplunderden , om daar-door ( daardoor ) te kunnen brassen en in weelde leven , die de macht der graven en hertogen trot-seerden ( trotseerden ) , zagen in den opkomenden burger-stand ( burgerstand ) vrije menschen ontstaan , die zij haat-ten ( haatten ) , maar spoedig zouden leeren vreezen . De vorsten vonden er hun belang bij de poorters te beschermen , hun privilegiën te
schenken , dorpen tot steden te verheffen , om zoodoende bondgenooten te winnen , tegen hunne altijd woelende , hen altijd be-strijdende ( bestrijdende ) leenmannen .
De graven van Holland waren in ruim 3>-eeuw ( 3>eeuw ) , van weinig beteekenende leenmannen van den Frankischen koning of Duitschen keizer , aanzienlijke vorsten geworden . Hun gebied had zichallengskens uitgebreid over geheel West-Friesland ( WestFriesland ) , na een driehonderd-jarigen ( driehonderdjarigen ) krijg , over het geheel tegenwoordige Holland en Zeeland ; terwijl zij ook het machtige Vlaanderen , om laatstgenoemd gewest , meermalen met goed gevolg bestre-den ( bestreden ) . De bisschoppen van Utrecht , vroeger voor hen zoo gevaarlijk , hingen meestal van hunne bescherming tegenover lastige edel-lieden ( edellieden ) en machtige kapittelheeren bijna ge-heel ( geheel ) af . Met aanzienlijke vorstenfamiliën vermaagschapt , speelden zij een grooten rol in de geschiedenis dier dagen . Willem II werd zelfs Roomsch Koning en zijn zoon Floris V wist zich tusschen de elkander vijandige vorsten van Frankrijk en Enge-land ( Engeland ) degelijk te doen gelden .
Vooral beide laatste vorsten waren heldere lichtenindeze eeuw van nacht en duisternis , van onderdrukking en geweld . Zij deden zich kennen als vrienden der poorters , en de verachtelijke naam , dien de edelen Floris V gaven , der keerlen ( boeren ) god , was zeker de schoonste eeretitel , dien hij immer kon verwerven . Haat tegen dezen vorst bereidde hem van de hand der vertoornde edellieden een ontzettenden dood . Dit is het tafereel , dat wij in deze regelen willen schetsen . Wij zullen daarin tevens zien , hoe de liefde van een verdrukt volk , dat in zijn vorst een be-schermer ( beschermer ) vindt , in anders gruwelijke toonee-len ( tooneelen ) van laaghartig bedrog , vriendschap en dankbaarheid huichelende vijandschap en gekrenkte trots te voorschijn treedt . Vooraf echter zullen wij in eenige bijzonder-heden ( bijzonderheden ) onze lezers op het standpunt trachten te plaatsen , van ' t welk zij de door ons te
schetsen tafereelen duidelijk van alle zijden kunnen overzien .
Floris V was in 1253 geboren en dus , toen zijn vader de Roomsch Koning Willem II in een tocht tegen de West-Friezen in 1254 op zulk eene ongelukkige wijze den dood vond , eerst anderhalf jaar oud . Onder de voogdij van zijn oom Floris de Voogd en Aleid , weduwe van Jan van Avennes , kreeg hij eene voortreffelijke opvoeding en leerde , zooals een schrijver van dien tijd zegt , Walsch en Dietsch . Na den dood van Floris de Voogd , aanvaardde Otto van Gelder diens waardigheid , maar reeds in 1266 , op een leeftijd van 12 jaren , werd de jonge vorst meerderjarig verklaard en kwam hij onder de meer gewijzigde voogdij van den edelman Nikolaas van Kats . In 1268 huwde hij met Beatrix van Vlaanderen .
Een opstand der Kennemers tegen hunne onderdrukkende edellieden deed*zich ken-nen ( kennen ) door al de gruwelen van burgerkrijg in dien harbaarschen tijd . De Utrechtsche edelman Gijsbrecht vanAmstel werd door hen genoodzaakt zich aan hun hoofd te stel-len ( stellen ) , maar de sluwe en listige man wist hunne woede tegen hunne onderdrukkers te gebruiken , om zijne persoonlijke veeten te koelen op de sloten van Gijsbrecht van Ab-koude ( Abkoude ) , Willem van Rijzenburg en Hubert vanVianen , terwijl hij tevens den bisschop in ' t nauw bracht , die hem ' t slot te Vreeland en Herman van Woerden dat van Mont-foort ( Montfoort ) als allodiaal goed moest afstaan , waardoor deze heeren de sleutels van ' t Sticht in handen kregen .
Inmiddels was Floris V op achttienjarigen leeftijd in 1272 regeerend graaf geworden , en al terstond hervatte hij den oorlog met de West-Friezen ( WestFriezen ) , in welken zijn vader zoo ongelukkig was omgekomen . De Kennemers waren daarin zijne trouwe bondgenooten . De nederlaag der West-Friezen , liet terug-vinden ( terugvinden ) van zijns vaders lijk en de eindelij ke onderwerping van dit volk , in een later

Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer

laatste wijziging 06-06-2023

1 gedigitaliseerd