Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 65
De Olijftak
beacon
1  records
 
 
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 65
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
65
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
SJULLÜSYBSIIB f IIKBIAQ HOR A l , h K : S T A I ö S 1 ,
Hoofdredacteur : Ds . S . L . ten Hove , te Hoorn .
Alle stukken en brieven franco aan de Uitgevers : Gebr . Belinïante , te ' s Gravenhage .
Inzending van advertentiën uiterlijk vóór Vrijdag-middag ( Vrijdagmiddag ) 2 ure .
Verschijnt eiken Zondag .
EERSTE JAARGANG -- $ 9 .- 26 FEBRUARI 1871 ,
Bureel : Tweede Wagenstraat , 100 .
Abonnementsprijs per kwartaal : een gtjlden . Franco per post in alle deekn des Rijks , bij toezending
vooraf van een postwissel a ƒ 1 . — of 20 postzegels
a vijf cents . Advertentiën : Prijs per regel 15 ets . — Abonnement
250reg.l2 % et .; — 500 reg . lOct .; — lOOOreg . 7%ct .
Verkrijgbaar bij alle boekhandelaren en postdirecteuren des Rijks . — Agenten in N . 0 . ZncLië : Bhuining en Wijt , te Batavia , en aan de Kaap de Goede Hoop : J . M . Be'linpante , Kaapstad . — Met de aanneming en bezorging van Advertentiën in Duitschland , Oostenrijk en Zwitserland belasten ziek de HH . Haasenstein & Vogler , te Hamburg , Lubeck,Prancfort a/M ., Berlijn , Leipzig , Dresden , Breslau , Keulen , Stuttgart , Weenen , Praag , Bazel , Zurich , St . Gallen , Genève en Lausanne . Voor België , Frankrijk , Engeland en Italië adresseere men zich bij G . L . Daube & Co ., 26 , Chaussée de Wavre , Ixelles-lez-Bruxelles .
VRIJE ARBEID ,
DOOR .
Dr . B . TIDEMAN Jzn .
IV .
oor arbeid is kapitaal noodig . Dit kapitaal is : de grondstof , die de na-tuur ( natuur ) levert ; de kracht , die het li-° h ( lih ) ^ chaam levert ; de hulp , die het werk-vk>7 ( werkvk>7 ) tuig levert . Y " 1 . De grondstof moet de arbeider kunnen machtig worden . Daartoe is noodig vooreerst kennis van de plaats , waar die onmiddelijk te vinden is , van de middelen om die plaats te bereiken , van de wijze , waarop de natuur die grondstof levert .
Kennis dus in de eerste plaats . Onderwijs , aanvangendemetgeregeldschoolgaan,voort-gezet door oordeelkundig lezen van goede boeken , doet den arbeider zien , wat er in de wereld te koop is . Hij leert deze wereld , en daarmede den arbeid begrijpen . Nu ziet hij in , welke tak van nijverheid het best voegt ; waar de grondstof het best voorhan-den ( voorhanden ) is , de arbeid om natuurlijke redenen het best beloond wordt . En hier raken wij de kwaal onzer arbeidslieden : zij zijn veel « te hokvast .» Onze arbeidslieden in kleinere steden zijn volstrekt niet meegegaan met den tijd , en de nieuwere bouwtrant is in al zijne deelen voor velen nog een gehei-menis ( geheimenis ) . Zou het niet wenschelijk zijn , dat
de werklieden uit onze provinciesteden in de groote hoofdplaatsen den vooruitgang der nijverheid gingen afzien ? Is het niet treurig zoovelen op te merken , die , bij eene hartelijke gehechtheid aan de vaderstad , in hun gedrag toonen liever daar half brood te hebben met weinig inspanning , dan ginds voldoend onderhoud voor veel krachtsge-bru'ik ( krachtsgebru'ik ) in den vreemde ? De kundige werk-man ( werkman ) weet dat zijn arbeid een handelsartikel is , en dat hij dien dus brengen moet , daar , waar die het meest wordt gevraagd . Niet ieder behoeft naar Amerika te gaan , maar de verhuizing ook binnen eigen grenzen kan eerst met vrucht door den gezonden , den matigen werkman zonder schade worden verricht . Landverhuizing , waarbij men van taal en zeden wisselt , is alleen aan te raden aan zeer krachtige en begaafde personen . Maar nergens ter wereld wordt het loon den luien werkman in den schoot geworpen . En in Amerika heeft men daarom goud ge-vonden ( gevonden ) , omdat daar het : « God helpt , die zich zelven helpen », tot levensleus geworden is . 2 . Over lichaamskracht moet voorts de arbeider kunnen beschikken . Meer dan men zelf weet , is het in onze macht te zorgen , dat de voorwaarde van iederen arbeid : een gezond lichaam , steeds vervuld zij . Matig-heid ( Matigheid ) staat hier boven aan . Deze is geen onthouding van alle genot . Maar er zijn menschen , wier genot een drukke arbeid is ; verstomping van den geest , en afmatting van het lichaam . Niets slijt zoo zeer als ongeregelde , overprikkelde voeding . En al stelt men , dat de sterke drank nooit te duur wordt voor volksdrank , dat een dergelijke prikkel onmisbaar is , dan moet het gebruik er van toch altijd een uitzondering blijven . Dat er vermaak is voor den arbeidersstand zonder verwildering , de volks voordrachten
in Nederland bereiden den dag mede voor , dat volksvermaken niet langer met schorren toon langs de straten krassen en krij-schen ( krijschen ) . Volksgaarkeukens verbeteren reeds op enkele plaatsen de volksvoeding ; in dit opzicht vooral kan er niet genoeg worden gedaan .
Maar dan in dagen van ziekte ? O zeker , de arbeider mag niet roekeloos rekenen op onverslijtbare lichaamskracht . Toch — hoe-veel ( hoeveel ) armoede zou worden voorkomen , als men nog een tweede of huisambacht aan-leerde ( aanleerde ) , om dat in dagen van eigen ziekte of huiselijke zorg te beoefenen ! Zoo ken ik een turfventer , die ' s winters te huis kleermaker is , ( een arbeid door hem in ' s lands-dienst aangehouden ), en waardoor hij gedurende den besloten wintertijd in zijne levensbe-hoeften ( levensbehoeften ) voorziet . In N . Brabant staat in bijna iedere arbeiderswoning een weefgetouw , waarmee de arbeider , bij gemis aan vaste bezigheid , te huis werkt . Het horlogie-makerswerk ( horlogiemakerswerk ) en de houtsneden , het zoo verbazend goedkoope Neurenberger speel-goed ( speelgoed ) , en de bekende klokjes uit het Schwartzwald , dat wordt alles door werk-lieden ( werklieden ) te huis vervaardigd . Die arbeid bij het stuk is zelfs voordeeliger dan die bij daghuur . Niet in ieder ambacht kan men bij het stuk werken , ' t is zoo , maar dan blijft altijd nog het aanleeren van een tweede of huisambacht , dat dit wel gedoogt , als redmiddel in den nood over . Bovendien heeft de werkman dan een voortdurenden prikkel tot den arbeid . In het naburige Bel-gië ( België ) geschiedt de spijker-fabricatie op die wijze . In zijne vrije uren maakt de werkman spijkers ; vlijt en vernuft worden geoefend , huiselijkheid aangekweekt , en de kroegloo-perij ( kroeglooperij ) afgeschaft . Om die huiselijke bezighe-den ( bezigheden ) te bevorderen zijn teekenscholen , gelijk
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer