Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 40

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 40
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
40
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
8
DE OLIJFTAK .
BINNENLANDSCH OVERZICHT .
den haar , 23 Januari 1S71 .
Nederland heeft wederom een zijner geestigste en beminnelijkste persoonlijkheden verloren , Jan Jacob Rochussen , een man , die gedurende eene reeks van jaren zijn land naar zijn bsste vermogens met trouw en eere heeft gediend ; die van 1819 af , toen hij tot con-troleur ( controleur ) der " belastingen inde hoofdstad werd aangesteld , door de gunst van zijnen vorst en door eigen bekwaam • heid tot steeds hoogere ambten en waardigheden opklom , totdat hij in 1869 zich aan eene herkiezing als volks-vertegenwoordiger ( volksvertegenwoordiger ) in dezelfde hoofdstad niet op nieuw wilde onderwerpen , en dus juist eene halve eeuw zijn geest en talenten wijdde aan hetgeen hij , naar zijne overturning , beschouwde als het ware belang des lands . Zijne eigenlijke staatkundige loopbaan ving eerst aan den len Augustus 1840 , toen de heer Rochussen tot Minister van ïinantièn werd benoemd en toen het reeds van moed o-etui^de zulk eene benoeming te aanvaarden . Immers een staatsbankroet stond voor de deur ; de finantieele nood van het moederland was een gevolg van de roekelooze uitgaven onder het tijdperk van " Koning Willem 1 tot den hoogsten top gestegen ; een mannelijke geest , een vaste wil was noodig om dezen Augias-stal te reinigen . Werd zijn plan , om door vermindering van renten de staatsschuld te verlichten , met zeer geringe meerderheid veworpen : als Minister van Finaniiën heeft hij nogta::s veel goeds teweeggebracht . Ik noem slechts één feit . De heer Rochussen was het , die aan den in de laatste jaren zeer gestegen aandrang der volksvertegenwoordiging toegaf , en ten aanzien van de geldmiddelen van den staat het stelsel van openbaarheid inleidde . Hij was het , die denbewusten staat aan de vertegenwoordiging overlegde , welke de geheime uitgaven aanwees , die onder het vroeger bestuur waren gedaan , en die tot de kolossale uitbreiding der staatsschuld hadden bijgedragen . Van Juli 1813 tot Febr . 1815 vervulde hij den gezantschapspost te Brussel
staatkundige partijen en tot een stormram tegen opvol-gende ( opvolgende ) regeeringeii . Maar de heer Rochussen was te zeer ingenomen met den uiterlijken schijn , van een stelsel , dat aan het moederland rijkdom , maar op Java geene algemecne welvaart schenken kon , dat groote winsten beloofde aan den Staat , die als nijverheids-ondernemer optrad , maar den arbeider niet verschafte het loon , waarop hij naar billijkheid aanspraak mocht maken . De onpartijdigheid vordert evenwel te erkennen , dat de heer Rochussen als Indisch landvoogd ( hij heeft , in het moe-derland ( moederland ) teruggekeerd , zijne handelingen opzettelijk ge-rechtvaardigd ( gerechtvaardigd ) ) onderscheidene nuttige maatregelen heeft genomen . De druk der heerediensten aan de vestingwerken wen ! door hein verlicht , en de indigo-cultuur ingekrompen . In April 1858 als Ministervan Koloniën opgetreden ( als oud-landvoogd scheen hij de aangewezen man ) kenschetste zijn bestuur zich niet door die standvastigheid van be-ginselen ( beginselen ) , welke velen verwachtten ; van daar , dat het Ministerie , waarin hij zitting had , uiteenspatte en dat zijne begrooting voor 1851 op 14 December I860 door de Tweede Kamer met 41 tegen 28 stemmen werd ver-worpen ( verworpen ) . Van die verwerping af dagteekent wat men noemt de zegepraal van de vrije regeeringsbeginselcn ook ten aanzien van het bestuur van Üost-lndic .
De heer Rochussen viel , maar , evenals hij in 1843 als Minister van Finantiën gevallen was , met eere , want hij viel voor zijn beginsel . Eene bijzon-dere ( bijzondere ) onderscheiding viel hem ten deel , daar ' s Konings brief van deelneming en aanbieding van ' t Grootkruis met brillauten in de Staatscourant werd openbaar ge-maakt ( gemaakt ) . Geen wonder , dat hij , toen hij later als volks-vertegenwoordiger ( volksvertegenwoordiger ) door de hoofdstad werd afgevaardigd , zich schaarde aan de zijde der koloniale tegenstanders , en het beginsel , waarvoor hij gevallen was , met hand en tand zocht te handhaven . Geene offers vielen hem daarbij te zwaar , maar , welke inspanning hij zien ge-troostte ( getroostte ) , den drang der economische vrijheid , die zich ook in Indie openbaarde , vermocht hij niet te stuiten . Hij meende dat voor den Javaan genoeg was gedaan , wanneer men hem zijn rijst liet planten en zijne akkers besproeien . Alsof ook niet in den Javaan een geestelijke vonk smeulde , die een beschaafde regeering door den domper van den arbeid niet dooven , maar door het licht van het onderwijs wekken moet ! Intussehen — de heer Rochussen heeft veel en lang gearbeid , en indien hij geen aanspraak mag maken op den naam van hervor-mer ( hervormer ) , dan is het alleen omdat zijne overtuiging , ge-vestigd ( gevestigd ) door eigen onderzoek , het verbood .
De maatregelen , door hem als staatsman genomen , op te sommen of te beoordeelen , ligt buiten mijn be-stek ( bestek ) . Maar één zaak moet hier worden herinnerd , waar-van ( waarvan ) hij het initiatief nam . Ik bedoel zijn voorstel om een parlementair onderzoek in te stellen naar het mis-bruik ( misbruik ) van den sterken drank . De zege mocht hij ook
ditmaal niet wegdragen ; zijn voorstel werd met 34 tegen 23 stemmen in de zitting der Tweede Kamer van 15 Februari 185G verworpen De grond dier verwerping lag hierin . dat de Kamer meende , dat de uitroeiing van dezen kanker , die aan ' t volksleven knaagt en blijft knagen , is het werk der maatschappij , en niet van den staat . Het voorstel werd met de beste bedoelingen gedaan en verdiende zeker niet den naam van aristo-cratisch ( aristocratisch ) , waarmede het werd bejegend , omdat het beperking van onmatigheid alléén » in zekere standen " bedoelde . Het was een democratisch voorstel bij uitnemendheid . Dronkenschap en prostitutie zijn immers de groot ste vijanden van volkswelvaart , vooral ook in Nederland . Iedere poging tot hare beteugeling verdient aanmoediging , reeds om hare loffelijke bedoeling . Ro-chussen ( Rochussen ) verdedigde zijn voorstel met moed en met geest , ofschoon hij zijn nederlaag voorzag . Zijn betoog kwam hierop neder : // De particulieren knnnen niet alles doen ; de wet moet tusschenbeide treden . De welmee-nenden ( welmee-nenden ) in den lande kunnen het getal tapperijen niet beperken ; de uren voor het openen en sluiten niet be-palen ( bepalen ) ; het patent niet verkoopen . Dat alles ligt op den weg der Regeering .// Hij wees op het bedroevend feit , dat 70 pet . ( thans mag men aannemen 80 pet .) der misdrijven , die in Nederland worden gepleegd , hun grond vinden in dronkenschap ! Mocht de Wetgever dat voortdurend lijdelijk aanzien ?
Door wien werd hij het krachtigst bestreden V Door zijn eigen vriend en geestverwant gedurende dertig jaren , den grijzen , onvergetelijkcn van Len nep : // Komt men heden — sprak deze geestige redenaar — tot het besluit , dat de Staat het gebruik van korenwijn mag verbieden , dan is er geen de minste reden , waarom men niet morgen het gebruik zou verbieden van Fransche en Duitsche wijnen , overmorgen dat van Engelsche en Bra-bantsche ( Bra-bantsche ) bieren ; een volgende dag zou men evenzeer verbieden de truffels als te verhittend en de pruimen als te verkoelend . En zijn nu de Mahomedanen zooveel beschaafder en energieker , omdat hun het gebruik van sterken drank en wijn is verboden V »
En zóó is liet . Er zal niet minder jenever gedronken worden , omdat de tapperijen beperkt worden in aantal of in tap-tijd ; er zal niet minder jenever gedronken worden omdat de dronkaard gestraft wordt met eene boete van acht gulden of een gevangenisstraf van drie dagen ; maar de behoefte aan sterken drank zal wel ver-minderen ( verminderen ) , wanneer het onderwijs zieh uitbreidt , de armoede ophoudt in den jeneverfiesch hare vertroosting te vinden , de volks-bierhuizen ( volks-bierhuizen ) , de volks-gaarkeukens en de volks-voordrachten ( volksvoordrachten ) vermeerderen , in één woord de geestelijke , zedelijke en stoffelijke ontwikkeling van den werkman in waarheid vooruitgaat !
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het