Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 389

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 389
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
389
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
DE O L IJ F T A K .
5
« EN DAAR STOND NUGENT .... OM MIJ HET STILZWIJGEN OPTELEGGEN ." ( Blz . 3 .) -
sterrenbeeld in regelmatige vlakken plaatst , wier grenzen ligt te bepalen en terug te vinden zijn .»
" Wat betreft de nevelvlekken en sterrenhoopen , waaraan zijn vader zoo veel aandacht gewijd had , zoodat hij de beschrijving van 2500 dier voorwerpen gegeven had , Sir f John Herschel onderwierp , van 1825 tot het jaar 1833 , het grootste gedeelte der door zijnen vader ont-dekte ( ontdekte ) nevelvlekken en sterrenhoopen aan ecne herziening , en vond alstoen een 300tal dier voorwerpen , die zijn vader waren ontsnapt . " In het jaar 1833 ( teekent de heer Kaiser aan ) gaf de jongere Hersehel zijne lijst van 2306 nevelvlekken en sterrenhoopen , van talrijke schoone afbeeldingen vergezeld ./' Na ecnige andere sterrekundigen heeft hij vervolgens de nevelvlekken aan het Zuidelijk halfrond des hemels opgespoord .
De jongere Herschel , hoe diepen eerbied hij ook voor den arbeid zijns vaders had , wist dien aan te vullen , te verbeteren en hakte o . a . den knoop door , omtrent de rangschikking van de nevelvlekken en sterren-hoopen ( sterrenhoopen ) — die de oudere H . in acht klassen had verdeeld —; hij ontweek alle classificatie , en rangschikte de bedoelde voorwerpen alleen naar de plaats die zij aan den hemel innemen . Aan de zucht tot waarneming , die met taai ge-duld ( geduld ) werd ten uitvoer gebracht , paarde de groote man stoute bespiegeling , die , aan de hand der wetenschap , met heilig ontzag voor den Schepper dier eindelooze wonderen vervulde .
Dat getuigde ook de Deken van Westminster die , den Zondag na Herschel's ter-aarde-bestelling ( teraarde-bestelling ) eene indrukwek-kende ( indrukwekkende ) rede hield , waarin hij vooreerst de betrekking tus-schen ( tusschen ) Wetenschap en Gods-dienst ( Godsdienst ) in een helder licht plaatste en deed uitkomen hoe de Bijbel , zonder eenige opvat-iïng ( opvatiïng ) van wereldbeschouwing te begunstigen of te veroordeelen , dit op den voorgrond plaatst : » dat God het Licht en het Uitspansel schiep , dat vervuld is van Zijnen roem ." Ten an-dere ( andere ) , " dat de groote mannen , waartoe de ihans heengegane behoorde , vervuld waren van een bijkans kinderlijke een-voudigheid ( eenvoudigheid ) en een streven ten goede , uit hunne verhevene beschouwingen geput ."
" Zulk een licht ( sprak de geestelijke ) als soms op aarde ontstoken wordt om ons het licht aan ' s hemels transen te doen kennen , was ons gegeven in den hoog-begaafden ( hoogbegaafden ) geest van hem , wiens stoffelijk overblijfsel Vrijdag laatstleden ( 19 Mei jl .) werd nedergelegd naast dat van zijn ontzagwekkender meester , te midden van den rouw van al wat Engeland bezit in wetenschappelijk vernuft en zucht tot onderzoek .
" Van hem , zoo van iemand , kan worden gezegd , dat hij leefde te midden van die hemelsche lichten . " Geboren onder de reusachtige schaduw van zijns vaders tele-scoop ( telescoop ) ",— erfgenaam van diens gevoelens en onleschbaren dorst naar kennis — waren die lichten van zijne prille jeugd af zijne gestadige medgezollen . " Licht , pleeg hij te zeggen , » was zijn eerste liefde !" Voor hem was de taak weggelegd , welke het Boek van Job als van boven-menschelijken ( bovenmenschelijken ) aard beschouwt , — de nasporing voor de eerste maal van " de wonderen boven alle getal ," niet alleen in de hem gemeenzame gewesten van het Noorden , maar ook van die zich verbergen in de ( kameren ) van ' t Zuiden " ( 1 ); — die Zuidergewesten , wier wonderen hij aldus zelf zoo welsprekend beschreven heeft , « waar
( 1 ) " Die den üriön schiep , de Zevenstar , den Wagen , . En al ' tgestarnte , dat in ' t Zuiden zich verbergt ." Job . IX vs . 9 .
een nieuwe hemel zoowel als een nieuwe aarde is open-gespreid ( opengespreid ) voor des sterrekundigen blik — een hemelveld gelijk aan het vierde gedeelte der hemelen — de flon-kerende ( flonkerende ) schoonheid van het Zuiderkruis door dichters bezongen , en waaraan roem werd gebracht door de pen van de uilblinkendste der reizigers van de beschaafde wereld ," — de Starrenbeelden , die noch Mozes , noch David , noch Galilei , noch Newton ooit aanschouwden , maar die zullen nederzien op de toekomstige lotsbestem-ming ( lotsbestemming ) van de jongste der volken van de aarde , die nog moeten geboren worden .
" Wat de Psalmist als de onmeêdeelbare eigenschap der Godheid beschouwde is , zeker niet geheel , maar in zekere mate volbracht door de onafgebroken inspanning en de nauwgezette berekeningen , gedurende twaalf jaren , van een enkel man . " Hij telde der starren tal , en noemde ze bij hun namen ( 1 )." De glorievolle zon wiens opkomst dag na dag in de oogen van den Psalmist zoo heerlijk en zoo geheimzinnig was , werd voor dezen lateren sterrekundige het onderwerp dat zijnen geest
( 1 ) Psalm 147 , vs . 4 .
geheel vervulde en waarbij hij de hulpbronnen der stoutste verbeelding gelijk van de diepzinnigste bespiegeling te baat nam . " Wat zijn uwe stralen , o Zon , en van waar daagt uw immer schijnend licht ?// Dit was voor hen die hem het beste kenden , als de zinspreuk , die boven de deur van zijn studievertrek gegriffeld was ."
Wij kunnen aan het verlangen niet wederstaan onzen lezers het volgende slot van deze rede te doen kennen .
// Laat ons nu het gordijn wat verder op zijde schuiven , en overgaan tot het onderzoek van den geest waarin hij arbeidde . Het is zeker van veel nut voor ons dat lange leven te bestudeeren , geheel gewijd aan die verheven , onbaatzuchtige doeleinden waarmee hij arbeidde , zooals hij't zelf uitdrukte , // als een werkbij in de korf ," werkende tot zijn einde toe , terwijl zijn verontwaardiging zich alleen uitstrekte over dien geest van luiheid en weelde , die het leven verspilt zonder er gebruik van te maken , die het leven verkwist zonder het te beschaven . Er is hier geen enkel kind aanwezig dat zich niet zal gesterkt voelen door de gedachte dat deze grootsche werken hunnen oorsprong verschuldigd zijn aan de kinderlijke liefde en trots , die in hem de edele zucht opwekten te volmaken wat zijn beroemde vader begonnen had . Er is hier geen enkel jong man onder mijne toehoorders die zich niet zal voelen aangedreven om met ijver en volharding voor -
waarts te streven , wanneer hij hoort van dien vroegen studietijd , toen de jonge Herschel en twee of drie zijner vrienden de gelofte deden , dat " zij hunne schouders tegen ' t wiel zouden zetten , en de wereld beter zouden maken dan zij haar hadden gevonden ." Er is geen student of staatkundige , geen werkman of kunstenaar , van welken aard ook , die zich niet getroffen zal voelen , door de vurige taal , waarin de Engelsche wijsgeer , zes en twintig jaar geleden , zijn trage landgenooten opriep om het voorbeeld te volgen dat toen reeds op zoo schitterende wijze gegeven werd door de wetenschap en de nijverheid van Duitschland , toen hij hen smeekte oplettend te willen zijn op datgene waarop het vooral aankwam te midden van de opeenstapeling van feiten waarmee men ons van alle kanten overlaadt . " Dat men denke ! dat is ' t waaraan wij behoefte hebben ; en dat denken ," zeide hij , " moet zich met kracht op enkele onderwerpen spitsen , met het stellige voornemen om het overheerschende euvel van onzen tijd te vermijden , de verzoeking namelijk om ons denkvermogen over duizend verschillende vraagpunten tegelijk te verdeden en alles te versnipperen . De denker moet aan zijn onderwerp gehuwd zijn , indien hij de kinderen en kindskinderen van zijn verstand in eere rondom zich henen wil zien bloeien .// Er is geen sterveling in ' t gewoel van ' t openbare of bijzondere leven , van weten-schap ( wetenschap ) , godgeleerdheid of staat-kunst ( staatkunst ) gewikkeld , die niet uit den alledaagschen sleur kan worden opgewekt , wanneer hij denkt aan dien achtbaren wijsgeer , die zijn geheele leven lang boven het geraas der strijdvragen verheven leefde , die hij vermeed , niet uit on-verschilligheid ( onverschilligheid ) , maar uit be-ginsel ( beginsel ) , zonder den minsten zweem van onwaardige mede-dinging ( mededinging ) , hetzij met menschen , hetzij met volkeren , door niets anders aangespoord dan door dat edele vuur dat het ge
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het