Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 360

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 360
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
360
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
8
DE OLIJFTAK .
BINNEN LAN DSCH OVERZICHT .
den Haag , 30 October .
Eindelijk is een enkel lichtstraaltje door de reten doorgedrongen . Maanden achtereen werd het publiek in spanning gehouden , wat er toch was van de zaak van // kapitein Janssen .// Men had wel gehoord , dat de kapitein ' t gewaagd had in eene courant ( de Utreehtsche ) zijne afkeuring uit te spreken over den gedwongen kerkgang der militairen , en dat hij die vermetelheid heeft moeten boeten door arrest ; men had wel vernomen , dat de Minister van Oorlog een Raad van Eer had bijeen-geroepen ( bijeengeroepen ) , om het gedrag van den kapitein Janssen te beoordeelen , en dat die Raad het vonnis over hem had geveld met meerderheid van stemmen ; men had verder gehoord de klagende roepstem van den kapitein zeiven tot het publiek : // ik ben mishandeld , geef mij brood !» — maar meer wist men er niet van . Het publiek , niet kunnende gelooven dat iemand in Nederland in den tegenwoordigen tijd het slachtoffer kan worden van // militaire willekeur ,// fluisterde elkander in de ooren : // er moet iets anders achter zitten ;// de dagbladen waren schroomvallig een oordeel uit te spreken ; het publiek schortte zijne meening op ; en de Kamer-leden veront-schuldigden ( verontschuldigden ) zich , // omdat zij door de belanghebbenden niet van de zaak formeel kennis hadden verkregen .//
Vooraeker is ' t moeiel'yk een oordeel uit te spreken over eene zaak , zonder al de processtukken te hebben gelezen ; maar er is dan toch nu een gewichtig processtuk verschenen , dat de algemeene aandacht verdient . Bij Hugo Suringar te Leeuwarden is verschenen een klein , maar merkwaardig boekje : // Het ontslag van den kapitein P . A . Janssen , toegelicht door Mr . E . Bergsma , rechter te Leeuwarden .// Een merkwaardig boekje , vooral omdat het geschreven is door een onpartijdige die den heer Janssen zelfs van uiterlijk aanzien niet kent , en die // slechts door eene toevallige omstandigheid tot op de kleinste bizonderheden met deze hoogst betreurens-waardige ( betreurenswaardige ) zaak is bekend geworden .»
Deze bezadigde , gematigde brochure , die een zucht tot onpartijdigheid verraadt , kan niet anders dan op ieder , die haar leest , den gunstigsten indruk maken . De feiten , zooals de heer Bergsma die mededeelt , komen in ' t kort hierop neder : kapitein Janssen schrijft in ' t Utrcchtsch Dagblad van 27 April het bewuste artikel : Gedwongen herkgaan . ' t Artikel behandelde alleen het beginsel en was vrij van alle persoonlijke aanvallen . Toch valt hem op dien grond eene berisping van zijn bataljons-kommandant ( bataljons-kommandant ) ten deel , die hij dankbaar aanneemt , maar waaraan hij zich evenwel niet stoort , toen hij , door Tijd eu Dagblad geprikkeld , ( de heer van Bosse zeide onlangs dat , als men in de dagbladen gaat sehrij ven , men wel weet waarmede men begint , maar niet waarmede men eindigt ) tot repliek in het Ulrechtsch Dagblad werd ge-noodzaakt ( genoodzaakt ) . Voor die repliek werd hij gestraft met acht dagen arrest met acces , niet ter zake van insubordinatie , maar ter zake van een volzin aan ' t slot , dus luidende :
» Ik herhaal het : het geweld aandoen van iemands godsdienstige begrippen , dat bij het Nederlandsche leger plaats heeft , is onchristelijk , onbillijk , ergo ongepermit-teerd ( ongepermitteerd ) in den militairen stand en vooral geen handeling van een Minister die den naam van liberaal wil dragen .»
Kapitein Janssen voorzag zich van het vonnis van zijnen kommandant in hooger beroep , begaf zich terstond in voorarrest , na behoorlijk order op den dienst gesteld en zijn bataljons-kommandant hiervan kennis gegeven te hebben en werd op nieuw veroordeeld tot veertien dagen met acces // wegens het eigendunkelijk orde stellen op zijne zaken .» Hoe zou de kapitein we ! zijn gestraft , als hij geene orde op zijne zaken had gesteld ?
Het Hoog Militair Oereehtshof royeerde de laatste straf , maar handhaafde de eerste straf , // omdat naar het oordeel van het Hof op eene zeer oneerbiedige en laakbare wijze over den minister van Oorlog gesproken was .» Ofschoon de zaak met eene rechterlijke beslissing was geëindigd , vond de minister goed die beslissing niet te eerbiedigen , en den kapitein volgens de wet van
1S51 voor een Raad van Onderzoek , in de wandeling Raad van Eer genoemd , te dagen . De uitspraak van dien Raad is bekend . Kapitein Janssen werd uit de ge-lederen ( gelederen ) van het leger gebannen . Terwijl hij , ten minste voor zoover tot heden blijkt , niets anders heeft gedaau dan gebruik te maken van de vrijheid van drukpers , ieder staatsburger , ook den militair verleend , wordt hij op dien grond // wegens aanhoudend wangedrag » uit den dienst ontslagen .
Ziedaar de feiten , welke wij op ' t gezag van mr . Bergsma aannemen . Zit er nu nog iets meer achter ? Men zou ' t moeten gelooven , als men in ' t vonnis van " t Hoog Militair Gerechtshof leest // van een vermoeden , als zoude een gevoel van wrevel over de weigering van een door hem aan den Minister van oorlog gericht ver-zoek ( verzoek ) , zijne pen hebben bestuurd .» Particuliere drijfveêren zouden dus de aanleiding van zijn schrijven zijn geweest . Het zij zoo : zou de heer Janssen de éénige schrijver zijn , wiens pen niet door het algemeen belang wordt bestuurd ? Het is hier de plaats te herinneren aan het-geen ( hetgeen ) een oud lid der kamer , de heer van Heukelom , zeide in de zitting van 7 December I860 :
// Maar kan men nu eigenlijk wel zeggen , dat iemand , die bij het behandelen van een onderwerp de regeering in het algemeen of een Minister in het bijzonder gispt , zoo geschreven heeft , omdat hij onvergenoegd is ? Kan men zeggen : gij hebt dit of dat gelaakt , niet omdat zulks uwe opinie is , maar omdat gij over eene andere zaak ontevreden zijt ? Ik geloof het niet ; want als men dat zeide , zou . het met alle vrijheid gedaan zijn . Het geldt hier eigenlijk de groote quaestie der drukpersvrijheid , en deze kan altijd schromelijk misbruikt worden ; als men het misbruik geheel wilde weren , zoude er al spoedig geene vrijheid van drukpers meer bestaan . In ieder land , ook in het onze , doen zich dagelijks voorbeelden op van geschrijf , dat menigeen zal beschouwen , niet als de uitdrukking van de wezenlijke overtuiging des schrijver ;:, maar als gevolg van bijoogmerken .» Men ziet : de roer-selen ( roerselen ) waarom men in ' t openbaar schrijft , kunnen en mogen niet worden onderzocht .
Maar wat zal nu de Tweede Kamer doen ?
De uitspraak van het Hoog Militair Gerechtshof moet zij eerbiedigen , al mocht die uitspraak zijn een maljugé , hetgeen zij in mijne oogen is , omdat kapitein Janssen zich geen enkelen persoonlijken uitval hetzij tegen dezer , , hetzij tegen eenen Minister van Oorlog heeft veroorloofd . Wat hij kritiseerde , en zelfs niet eens scherp kritiseerde , was eene regeering shandeUng van den Minister van Oorlog .
De uitspraak van den Raad van Onderzoek moet zij eerbiedigen , al mocht die uitspraak wederom zijn eene , dwaling ; niemand kan in ernst de administratieve over-heid ( overheid ) volgens de wet van 1S51 de bevoegdheid ontzeggen een militair te dagen voor een Raad van Eer , onver-schillig ( onverschillig ) de uitspraak van den strafrechter ; niemand kan een Raad van Eer verdenken van partijdige uitspraak .
De Tweede Kamer kan zich alzoo niet begeven in een onderzoek van rechterlijke uitspraken , maar wat zij wel kan doen , is :
1 °. ernstig aandringen op spoedige wijziging van de wet van 1851 , die door het bezigen van de woorden : aanhoudend wangedrag ( in art . 27 n °. £) iederen militair voor de nietigste nietigheid aan de wraakneming van teergevoelige en heerschzuclitigc militaire autoriteiten overlevert ;
2o . krachtig handhaven de vrijheid van drukpers ook voor de militairen , waar deze , gelijk thans wederom gebleken is , door inconstitutioneel gezinde en tyrannieke militairen wordt belaagd .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het