Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 333

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 333
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
333
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
5
( Blz . 3 .)
klepper van de riemen , een paar flinke kommando-woorden — en in dollen wedijver vliegen de booten heen over de schuimende golven . Terwijl nu het volk , dat aan boord van ' t schip is achtergebleven , de » boel op ' t dek » in orde brengt , klimt de kapitein met den verrekijker gewapend hoog in den mast .
Wat de booten betreft , die bij de walvischvangst gebruikt worden , zij zijn van het lichtste hout vervaardigd , omstreeks dertig voet lang en zes breed , terwijl zij aan beide einden puntig uitloopen . Zij voeren mast en zeil , die gestre-ken ( gestreken ) kunnen worden , vijf lange riemen aan de zijden en ook zoodanig van achter . Daar staat de officier , gereed om met zijn riem de boot , gedurende den strijd , snel te kunnen wenden . De uitrusting bestaat uit vier tot zes harpoenen , verscheiden dunne , tot zes voet lange van boven met ijzer beslagen lansen of werpspiesen met kleine blad-vormige ( bladvormige ) snede , voorts uit een kleinen bijl , spekspaden , een kompas , een vaatje met water en een ander , waarin de lantaarn en wat scheepsbrood ; meestal voert men tegenwoordig ook nog een zeer zware , naar een kanon zweemende buks met ijzer geladen .
De lijn , omstreeks een duim dik en van de besteManilla-hennep ( besteManillahennep ) gedraaid , gemiddeld drie-honderd-vijftigvademen ( driehonderd-vijftigvademen ) lang , is met degrootste zorgvuldigheid intwee vlakke , tusschen deroeibanken vastgehechtekuipen opgerold ; vanhierloopt de lijn naar achter,slingert bij ' t roer om eenkop van hard hout en vandaar , tusschen de man-schap ( manschap ) , over de hcele lengteder boot naar voren endoor middel van een kleinerol over den boeg in zeeaf . Aan dit einde der lijnzijn nu de beide harpoenenvastgehecht , welke eenXllnk geoefende liarpoeiüerzekerheidshalve , snel
achtereen aan het aange-vallene ( aangevallene ) dier toezendt . In elke boot bevinden zich een stuurman , een harpoe-nier ( harpoenier ) en vier roeiers , uit-gelezen ( uitgelezen ) zeelui , die altijd hun bestemde plaats heb-ben ( hebben ) , om zoo veel mogelijk de goede samenwerking te bevorderen ; zij zij n ook op de verrichtingen van hun vaartuig zeer naijverig .
Nu begint de geduchte jacht ; met opwekkende woorden vuren wij elkander aan , en de zware riemen dalen in langgerekten , gel ij k-matigen ( kmatigen ) slag . De officier staart de onrustige zee wijd in ' t rond en met een kraehtigen zwaai van zijn roerspaan , werpt hij de boot telkens snel in de gunstige richting . Zoo naderen wij de walvisschen , die onophoudelijk op-en ( open ) onderduiken . Zooeven is er een aan het watervlak gekomen , niet ver van ons ziet men hem // blazen *' ( den waterstraal uitwerpen om te ademen ) ; bliksemsnel schiet de boot vooruit ! // Strijken , jon-gens ( jongens ) ! strijken !// De officier spreekt meer door gebaren dan door woorden ; zonder gerucht te maken haalt de harpoenier zijn riem in , gaat vooraan in den boeg staan , onderzoekt voorzichtig nog even de lijn en zich als tot de hevige inspanning voorbereidende , klemt hij den zwaren harpoen vast in de handen . Pijlsnel naderen wij het ronde , zwartgümmende gevaarte , reeds strekt zich de forsche arm tot den doodelijken worp — daar zinkt de waakzame walviseh in de diepte weg en wij schieten in het volgende oogenblik over de leêge , nog spattende golf voort .
De prooi is ontsnapt , ademloos en teleurgesteld hebben wij ' t moeten aanzien . Tot onze groote erpernis wordt onze boot ook naar ' t schip teruggeroepen , daar wij , bij den ' s avonds heftiger opkomenden wind , moeten helpen
de zeilen te minderen . Toen dit geschied was , stonden wij verdrietig op ' t dek en sloegen de reikhalzende blikken naar de andere vaartuigen uit .
De jacht loopt meer en meer naar den streek van den wind ; een boot kan den kleinen mast opzetten , thans vliegt zij onder gereefd zeil voor den wind , en schiet als een roofvogel op een walvisch aan , die dommelig in de golven ligt . Onze spanning stijgt ten top — nog een minuut — nog een halve minuut en hij zal binnen het bereik van den worp zijn — zie ! — de walvisch heeft den naderenden vijand opgemerkt , en beurt zich op om naar beneden te duiken — te laat , ouê knaap — daar stormt de wakkere boot aan , in den boeg staat de harpoenier als een zeegod , den arm achterwaarts gestrekt , om het ijzer met alle spierkracht te werpen — daar ontschiet het zijn vuist en ' t woelt zich diep in ' t reusachtig lijf van het dier , dat voor onze , oogen verdwijnt .
Weer een oogenblik van pijnlijke onzekerheid — de walviseh is ondergedoken , hij heeft maar één harpoen bekomen — de boot waggelt op de borrelende wateren , haar klein zeil fladdert in den wind — maar nu ! — daar snelt het vaartuig heen , door een onzichtbare macht over en door de baren weggesleept .
— HEI KONINKLIJK PALEIS TE POTSDAM .
// Vast ! vast !// schreeuwt en tiert alles vreugdevol , de dolle overmoed kent geen perken . De vlag ontplooit zich aan den gaffel en blijde wapperen nu de starren en strepen die aan de andere booten de gelukkige gebeurtenis verkondigen ; met inspanning van alle krachten ijlen wij ter hulpe toe . Inmiddels is de met den harpoen getroffen walvisch het schip genaderd , hij komt uit zee op en duikt weer ; nu schiet ook de vastgesjorde boot toe , eigenlijk om nu eerst den worstelstrijd te beginnen , maar waar is de prooi gebleven ? — daar , zie ! In een oogwenk is de notendop opgeheven , omvergeworpen , vernield ; de gedrochtelijke kop van den walvisch verschijnt even boven water en daarna slaan de gevoelige slagen met den staart de overblijfselen naar alle zijden , waterstra-len ( waterstralen ) worden gespoten , de zee schuimt en kookt op de plaats van ' t ongeluk , waar het boosaardige dier tusschen de ver-brijzelde ( verbrijzelde ) stukken blijft hcenslaan en er woedend naar bijt .
De kapitein in den mast is buiten zich zelf van toorn . // Dien visch , jongens . . . hebben moeten we ' era , dien ...// Meer hooren wij niet , naar Onze boot snellend , zijn wij in eenige oogwenken te water en aan de riemen , de anderen mogen onze hier of ginder nog zwemmende makkers redden , wij zullen ze wreken .
In allerijl en zoo goed mogelijk volgen wij de richting waarin de walvisch verdwenen is ; hoog heffen ons de
golven op ; dan weder zinken w\j diep tusschen vloeibare bergen en het spattende water koelt onze brandende voor-hoofden ( voorhoofden ) ; rusteloos zijn de roeispanen aan ' t werk — de zee bruist , ' t begint donker te worden , wij letten daar niet eens op , met allen ijver en vastbesloten roeien wij voort . — Op den rug van een golf glijdende , zien wij plotseling een vormlooze massa , geheel door een witten krans van brekend water omgeven . Daar is hij , de onheilstichter ! Op zijn gemak zwemt hij voort vlak in onzen koers , terwijl hij de lange lijn van de stukgeslagen boot achter ziek na sleept . Thans een laatste inspanning ? Wij naderen met onbegrijpelijk snelle vaart ; de harpoenier is vaardig — nog een zwemslag en nog een — en//Harpoen!//brengt de officier door de half saamgesloten tanden uit . Met geweldige kracht uitgeslingerd fluit het ijzer door de lucht en met een doffen slag zit het vast ; bijkans gelijk-tijdig ( gelijktijdig ) loopt de boot tegen den walvisch . Met vollen schoot gleed de tweede harpoen tegen den breeden , glibherigen ru ^ en heeft zich thans//vastgezet.////Houdt af — Houdt af !// riepen allen ; het water kookt en bruischt , de dunne banken beven onder ons en een gapende afgrond dreigt . Houdt af ? om Gods wil , houdt af !» — In woeste vaart stooten en roeiden wij rugwaarts — vergeefs — de golven
sloegen al meer en meer in de boot , deze begon vol te raken — den achter-sten ( achtersten ) man werd de roei-spaan ( roei-spaan ) uit de hand geslagen , de walvisch duikt weg — nog een hevigen stoot , watermassa's overstelpen ons — thans eindelijk zijn wij vrij , doch met moeite rolt en zwaait ons half ge-vulde ( gevulde ) vaartuig in den borrelenden stroom .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het