Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar de content

Archieven

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 332

Mijn Studiezaal

Mijn Studiezaal (inloggen)

De Olijftak

1 records

DOT_1871 De Olijftak

Reageren

Stuur een reactie naar Regionaal Archief Rivierenland

Delen

Doorsturen per email

Duurzaam webadres

Tijdschriftpagina

De Olijftak, 1871; p. 332

Naam tijdschrift:

De Olijftak

Pagina:

332

Datum:

1871

Jaargang:

1871

Is onderdeel van:

Tijdschrift

DOT_1871 De Olijftak

'<■
DE OLIJFTAK .
toegekomen schatten aanwendde , niet alleen tot verster-king ( versterking ) van zijn leger , maar ook tot heel ing van de wonden , die de oorlog aan zijn land geslagen had . Onder de ontwerpen , om der menigte werk te verschaffen , behoorde dat om een praalgebouw te stichten , het nieuwe paleis , bij // Sans-souci //. Gedurende zes jaren werden aan de volvoering van dit plan vele millioenen te koste gelegd ; en nog heden vervult dat paleis den beschouwer met verbazing , zoowel door de kostbare bouwstoffen , waaruit het opgetrokken is , als door den ongemeenen rijkdom van zijne sierselen . Door dat gewrocht van edele bouwkunst kwamen groote sommen in omloop ; want stof en werk werden genoegzaam uitsluitend uit het binnenland getrok-ken ( getrokken ) . Hier worden nog met eerbied de vertrekken getoond , waar Frederik in de latere tijden zijner regeering vaak door-bracht ( doorbracht ) , eene reeks Vertrekken , die te gelijk van de Spartaan-sche ( Spartaan-sche ) eenvoudigheid en van den fijnen smaak van // Frits // getuigen . In deze niet overdadig opgepronkte salons worden nog zorgvuldig de voorwerpen bewaard , die de beroemde Vorst dagelijks gebruikte : hier heeft men Frederiks schrijftafel , waarop geen inktvlek mocht worden weggewischt ; daar zijn piano en muzieklessenaar , met muziek door hem eigenhandig geschreven ; zijne sofa's , met de zijden bedekking , waarop men hier en daar nog de krabben van zijne windhonden wil aantoonen ; zijn ruw veldbed , en al de andere kenschetsende overblijfselen van Pruissens grootsten en ook meest // excen-trieken ( excentrieken ) // Koning .
Dit paleis bevat tevens een eigenaardig , ofschoon weinig opgemerkt , gedenkteeken van des Vorsten bescheidenheid . // Hij had namelijk // zoo bericht ons Kugler » den schilder Vanloo gelast , aan de zoldering der kolossale marmerzaal , die een der hoofdvakken van her slot uitmaakt , eene vereeniging van Goden af te malen ; de schilder was op den inval gekomen , daarbij een paar Godinnen van den Roem aan te brengen , die ' s Konings naam - -eijfer ( -eijfer ) ten hemel opdroegen . Frederik zag het schilderwerk eerst toen het voltooid was ; ' t beviel hem niet bijzonder , maar de pralerij met het naamcijfer maakte hem ten uiterste gemelijk ; hij beval dit terstond weg te wisschen . Men
moest alzoo het kostbare staketsel weder opslaan ; en daar de schilder niet voegzaam de kolossale beelden veranderen kon , zoo vergenoegde hij zich , een groenen sluier over het naamcijfer te schilderen . Aldus dragen de Godinnen van den Roem nog heden net omhulde raadsel in de handen .//
Voegen wij hierbij wat dezelfde schrijver over het nabijgelegen // Sans-souci ( Sans-souci ) // meedeelt .
// Bereids voor den aanvang van den tweeden Silczischen krijg had Frederik , getroffen door de bekoorlijkheid van de omstreek van Potsdam , den aanleg van ' t zoogenaamde Lustslot op den Koninklijken wijnberg , aldaar bevolen . Het ontwerp tot den geheelen aanleg was door hem zelven beraamd ; en men heeft zich , tot op onzen tijd , aan dat ontwerp ook trouw gehouden . De berghelling werd in zes zeer uitgestrekte terrassen veranderd ; van het lustslot dat de kroon van die terrassen uitmaakt , werd in April 1745 de grondsteen gelegd , en in twee jaren werd het voltooid . Knobbelsdorf leidde den bouw ; eenvoudig van stijl , bestaat het slot slechts uil eene verdieping . Na de voltooiing van dit lustverblijf , kreeg het den naam van Sans-souci ( dat is Zor gen-v rij , vrij wel wel overeenkomende met den naam van het Lustoord van den Nederlandschen volksdichter de 17e eeuw , later mede een koninklijk verblijf , Zorgvliet ). Onmiddellijk
werd het door Frederik betrokken , en tot aan zijnen dood bleef het de wijkplaats , waarin hij zich ongestoord aan de verlustiging van ' t verkeer met zijne uitgelezen vrienden of aan de zoovele vruchten kweekende over-peinzingen ( overpeinzingen ) van zijnen geest kon overgeven . Al wat den mensch in Frederik raakt , is van nu af nauw met den naam van S an s-sou e i verbonden . Alle vriendschappelijke brieven , die hij hier schreef , zijn met dezen naam getee-kend ( getee-kend ) , terwijl onder de brieven over landszaken altijd de naam der stad is gesteld ; op de letterkundige werken , die gedurende zijn leven gedrukt zijn , noemt hij zich : de wijsgeer van Sans-souci . Het verblijf in dat lustoord zweemde welhaast naar dat op Rijnsberg met dat onderscheid evenwel , dat de jeugdige , onbedwongen vroolijke toon niet in allen deele kon terugkeeren . Rijns-berg ( Rijns-berg ) , dat te ver van de zetelstad gelegen was , dan dat het langer tot ' s konings lustverblijf strekken kon , had Prins Hendrik , Frederiks jongeren broeder , ten geschenke ontvangen .
( Blz . 2 ).
// De omstreek van Potsdam , met hare breede kron-kelende ( kronkelende ) wateren , die langs den zoom van het heuvelachtig landschap vloeien , vormt als een liefelijk groenend eiland te midden van de eentonige vlakten der Brandenburg -
— KUSTE ZIJN VOOKHOOFD .
sche mark . Sedert Frederik daar zijn verblijf gevestigd had , zijn de Vorsten van zijn geslacht niet in gebreke gebleven de bekoorlijkheden der natuur door de regelende en verfraaiende hand der kunst meer en meer te doen uitkomen . Een kring van parken omgeeft de stad , lust-sloten ( lust-sloten ) en buitenverblijven sieren heuvelen en dalen en eene frissche verkwikkende lucht vervult de gansche streek . Maar ongedeerd prijkt de woning des grooten Konings nog als de kroon der terrassen , en te midden van het veelsoortige gewemel , ademt hier alles nog den geest van een grootsoh verleden .
// Frederik hechtte aan den naam van Sans-souci eene geheime , diepere beteekenis . Hij had ter zijde van het slot , nog voor de opbouw daarvan begonnen was , eene groef laten aanleggen , waarin eenmaal zijn stoffelijk overschot zou worden nedergelegd . Zij was met marmer bedekt en de bestemming daarvan door een beeld , Flora in eene uitgestrekte houding voorstellende , aangeduid . Dat graf , welks aanwezen niemand vermoeden kon , werd eigenlijk met dien naam bedoeld . Eens sprak hij een vriend daarover , en zcide,op ' t graf wijzende : Quand je serai la , je serai sans souci ! (« Als ik daar ben , zal ik vrij van zorgen zijn !//) Uit het venster van zijn studeervertrek had hij dagelijks het beeld van de Bloemen-godesse ( Bloemen-godesse ) , de bewaakster zijns grafs , voor oogen .//
Bij den aanleg van dit geliefkoosd en vermaard verblijf had o . a . het bekende voorval plaats van den molenaar , die zijn molen niet wilde afstaan — ook niet aan den koning , en die // wel wist dat er rechters te Berlijn waren , als men hem zijn eigendom met geweld ontnemen wilde ,// welke woorden voor Frederik genoeg waren , den molenaar zijn molen en erf te doen behouden .
In // Sans-souci // vereenigde Frederik den kring der mannen rondom zich , wien hij een bijzonder vriend-schappelijk ( vriendschappelijk ) vertrouwen schonk . Bij de vrienden , die hem uit den jeugdigen , op Rijnsberg gesleten tijd waren overgebleven , wist hij zich hier nieuwe te verzamelen ; letterkunde en kunst steunden hier de staatkunde .
Nog in April 1780 begaf Frederik zich naar zijn ge-liefd ( geliefd ) landhuis en liet zich in zijne laatste dagen daar gaarne in de zon naar buiten in ' t park dragen . Eens hoorde men hem , toen hij zijnen blik naar de zon gewend had , de woorden uiten : // Spoedig zal ik nader tot u komen !// Den 17 Augustus des genoemden jaars bezweek hij . Het graf op het terras van // Sans-souci //, dat Frederik tot zijne rustplaats had bestemd , scheen een zoo groot koning niet waardig te zijn . De nieuwe vorst koos daar-voor ( daarvoor ) de plaats naast het graf van Frederik Willem I , zooals boven vernield is , onder den kansel in de garnizoens-kerk ( garnizoens-kerk ) te Potsdam .

Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer

laatste wijziging 06-06-2023

1 gedigitaliseerd