Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 279

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 279
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
279
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
7
galmt door deze symfonie , de Eroiea nop - krachtig tot ons .
Over den loop der - wereldgebeurtenissen meer en meer onvoldaan , wendde de geest des meesters zich weder tot die innerlijke beweging waartoe de Menschheid sedert de Hervorming geraakt was ; hij componeerde deC-mol-symfonie ( deC-mol-symfonie ) . Toen men hem eens over de beteekenis daarvan ondervroeg antwoorde hij : « zoo hoort men het noodlot aan de deur kloppen .» — Aldus ontstond de schoone symjonie Pastorale , waarin hij met de eenvoudige woorden dei-eigene ( dei-eigene ) ondervindinsr schildert , hoe hij in den tempel der Natuur en van eenvoudige Menschen den vrede der ziel en den » innigen wedergalm der ware vreugde » gevonden had dien hij in het levensgewoel overal vergeefs had gezocht . Thans evenwel verliest hij dat spoor niet weder en zijne ziel houdt niet meer op , naar de oplossing van de raadselen in onzen boezem te streven .
Zelfs zijne lectuur spiegelt die ernstige stemming van zijn gemoed af . Ben destijds zeer geliefd protestantsch stichtelijk boek , » Chr . Sturm's Beschouwingen over Gods werken in ' t Rijk der Natuur en de Voorzienigheid ,» dat zich bijzonder ten doel gesteld had in overeenstemming met Beethoven's zoo levendige zucht , » de Natuur tot eene school van ' t hart te maken ,» schenkt hem jaren lang na den arbeid menig uur van rust . Die bespiege-lende ( bespiegelende ) geest blijkt ten volle uit uittreksels , die hij uit dat werk in zijne dagboeken en elders gemaakt heeft en uit andere plaatsen , die hij overschreef uit Shakespeare , Homerus , Herder , Schiller , Goethe en de Ouden . Deze verzameling is onlangs door den schrijver dezer regelen als feestgeschrift , onder den titel : " Beethoven's Brevier » ( Leipzig , E . J . Giïntlier ) openbaar en aldus voor de algemeene belangstelling toegankelijk gemaakt . Ja , toen vooral de smartelijke dood van zijn jongsten broeder Karel , in ' t jaar 1815 , en de met zoo veel leed verbonden leiding van den rampzaligen neef , zijn ziel nog gevoeliger had aangedaan en naar een krachtigen troost smachten deed , hooren wij hem vaak met al de kracht die in hem was hoogeren bijstand afsmeeken , en waarlijk hoogst treffend klinkt het woord in het dagboek v«+t I >> 1 1 : » Hard is de toestand thans voor u ! Doch Hij daarboven , ö Hij is , en zonder Hem isgniets !»
Des te meer gewenscht moest hem dus de omstandigheid voorkomen , dat j uist toen de bekleeding van den aart sh erl og Rudolph met zijne nieuwe waardigheid de aanleiding bood , ook dit verheven godsdienstig gevoel met volle kracht te vertolken . » Offer nog eenmaal alle kleinigheden des levens op . O God boven alles !» riep hij zich-zelf toe , toen hij de compositie voor dat werk aanving , dat hij later als zijn best geslaagde aanduidde , — de Missa solemnia . » Uit't hart kwain ' t ; het moge ook tot ' t hart gaan !» schreef hij op het eerste blad , en bijkans vier jaren arbeidde hij aan dat wondergewrocht , waarbij hij zich menigmalen in een toestand bevond van verrukking , boven al ' t aardsche verhevea , zoo als men vroeger nooit in hem had opgemerkt . In ' t diepste zijner ziel streefde hij er naar , eerst zichzelf den reikhalzend verlangden vrede te geven en dit hoogere , zuivere genot dan ook anderen te verschaffen .
En dat hij den kring der menschelijke gewaarwor-dingen ( gewaarwordingen ) met Schiller's Ode « An die Freuden besluit , bevestigt ten volle , dat hij den innerlijken harmonischen en waarlijk heilbrengenden toestand zijns eigen gemoeds gevonden heeft . Schooner is dan ook ' t lied der Vreugde :
TiSeid umschlungen , Millionen ! Diesen Kuss der ganzen Welt !"
wel nooit gezongen geworden , dan door dezen man , die meerjleed , dan vreugde van de wereld ondervonden'.had ! ( 1 ) Zoo paren zich dus de gewrochten van een Held der Muziek , zoowel naar geest en kern als naar volmaaktheid wat de eischen der Kunst betreft , aan de werken van alle groote mannen op ander gebied , — aan Schillers heerlijke tooneeldichten en Goethe's « Faust »; zij paren zich daaraan
^ ( 1 ) Zoo zeide dan ook Dr . Heije met volle juistheid voor zijne schoone vertaling van de werken , alle van Beethoven , in 1870 ten gehoore gebracht : . Zoo is dan dit Meesterwerk , naast en boven allen die hij ons schonk , de reinste verheerlijking des Meesters-zclven , en van zijn Eeuwgetijde .»
op recht.streeksche en waardige wijs , en drukken derMensch-heid ( derMensch-heid ) verhevenste gevoelens in nieuwen , heilwekkenden vorm nit . Daarom was zijne Kunst voor Beethoven ook een heilig-dom ( heiligdom ) . Hij gevoelde dat hij haar priester was en achtte zelfs » hare openbaringen hooger , dan wat woorden zeggen .» Dit bewustzijn , zooals hij ' t zelf bescheiden genoeg te kennen gaf , » dat hij eenigen invloed op zijn tijd had uitgeoe-fend ( uitgeoefend ) ,» was het dan ook , wat hem zoo vaak over zijn eigen rampspoed , » tot de Sterren ,» dat wil zeggen tot die Bron der Vreugde gevoerd had , die in de beschou-wing ( beschouwing ) van den eeuwigen loop der dingen ontwelt — en wat hem ook op het langdurige , laatste ziekbed den dood met waarlijk socratische wijsheid en ware zielsrust te gemoet deed zien .
Thans echter begrijpen wij ook , waarom wij onwille-keurig ( onwillekeurig ) tot vereering worden opgewekt , wanneer wij den naam van dezen grooten meester hooren uitspreken : hij was een der openbaarders van ons zieleleven , zoo als zij van tijd tot tijd tot ons komen , om kwelling en nood der hulpbehoevende Menschheid te stillen . En hij werd dit , daar hij met echt mannelijken moed dedroef-fenissen ( dedroef-fenissen ) des levens in zijn binnenste opnam en ze met eigene kracht poogde te overweldigen . Daardoor echter leerde hij ons ook op nieuw aan ons-zelve en aan de kracht van ' t eigen hart gelooven , en daarom huiveren wij niet bij den bijkans démonisch-woesten en donkeren , ernstigen blik , die als een bliksem uit het oog schiet van zijn ontzaglijk , grootseh met lokken omzwierd hoofd ; want om den mond speelt bij hem tegelijk die trek van onuitputtelijke vriendschap en goedheid , die allen eigen is , die ' s Menschen wezen doorgronden en die het algemeen hulpbehoevende van ons geslacht niet met spot , maar integendeel met de oprechtste deernis bejegenen . Wij gelooven gaarne , wat ons bericht werd , dat , wanneer zich op ' t gelaat van den grooten , veelbeproefden man een lach vertoonde , ' t was , alsof door een donkere onweers-wolk ( onweerswolk ) de zon met lichten hemelglans henenblonk .
En dit gevoel , dat wij ons hier tegenover een waren Kunstenaar , een Man bevinden , die zijn geslacht over menigen stond van wee heengevoerd en wellicht een trap hooger tot ontwikkeling gebracht en ons eigen wezen meer ontsluierd heeft , — dit gevoel is ' t , wat ons in het tegenwoordige tijdsgewicht krachtig aangrijpt en ons inzonderheid toeroept , dat wij ons zijner nu ook met alle kracht der opprijstelling van zijn groot doel en met alle wijding der verheffing behooren te gedenken — ja hem , den grooten Meester der Toonen , Ludwig van Beethoven !
** 2 : a>3L&*>S2
WOLKEN NA HET ONWEDER .
Een vreeselijk onweder heeft in ons werelddeel gewoed . Reeds is het ruim één jaar geleden , dat het losbarstte . Op een ' onverwachte wijze had die losbarsting plaats . Niet , dat de lucht van den politieken hemel geheel onbewolkt was , — want dat is zij nagenoeg nooit — maar toch vertoonden zich niet zulke donkere en drei-gende ( dreigende ) wolken , dat men voorzien kon , wat eensklaps geschiedde . De keizer der Franschen , gewaarschuwd door Thiers , maar aangemoedigd door Gramont , Rouher en Ollivier , verklaarde door Benedetti aan j ! Pruissen den oorlog . De toegeworpen handschoen werd opgenomen , en acht maanden lang hoorde ons werelddeel den donder ratelen van het vernielende oorlogsgeschut ; acht maan-den ( maanden ) lang werd er met al de | woede der verbittering gestreden , verwoest , geplunderd , verbrand , gemoord , of ook door uithongering tot overgave genoodzaakt .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het