Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 266

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 266
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
266
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
2
DE O L IJ F T A K .
een dag van volstrekt onvruchtbare drukte . Toch is ' t voor haar een arbeid , die de uiterste zorg vereischt ! Of was zij het niet , was ' t niet mevr . du Deffand , die van ' t souper verklaarde , « dat het een der vier doeleinden van ' t menschenleven » was '?
Ja , maar voor den werkeloozen , geestigen , rijken man der 18e eeuw en zijn tafelschui-mers ( tafelschui-mers ) ; ja maar hierdoor dan ook , door die verheerlijking van ' t geestig en keurig « goedleven », worden vreesehjke staats-omwentelingen ( staatsomwentelingen ) onvermijdelijk gemaakt !
De markiezin schond nimmer haar , hier boven aangeduiden , leefregel . Is ze niet thuis , dan kunt ge haar zeker vinden bij mevr . de Luxembourg , die ze helpt op-blijven ( opblijven ) tot ' s morgens vieren , of in « Ie Temple » bij den Prins de Conti , of bij mevr . de Mirepoix , bij mevr . de la Vallière , bij den « President » of bij mevr . de Valen-tinois ( Valen-tinois ) .
Komt na lange ballingschap Mr . de Choi-seul ( Choi-seul ) in Parijs terug , dan zult gij Mevr . Du Deffand ( die tot haar eer zij ' t gezegd , zijn zaak trouw bleef voorstaan ) aantreffen op zijn « officieële en intieme avondjes .» Voor de lieve blinde wordt dan bij de groote , een kleine tafel aangeschoven en drie of vier vrienden zitten met haar aan . Ze gaat naar de komedie , zij laat geen enkele ge-legenheid ( gelegenheid ) voorbijgaan om zich te verstrooi-en ( verstrooien ) . Is ze bij geval ' s morgens of ' s avonds niet te spreken , dan is ze niet in Parijs , maar legt bezoeken af te Montmorency bij Mr . de Luxembourg , of te Roissy bij de Garaman's , of te Rueil bij de Aiguillon's , te Versailles bij de Beauvau's of te Auteuil bij mevr . de Boufflers .
Ze is blind en bizonder gevoelig van gestel , maar wat kan ' t haar schelen ? Geen afscheiding .
Geen avond , geen enkel uur van ontspan-ning ( ontspanning ) kan ze missen ; alle feesten moet ze bij-wonen ( bijwonen ) . Haar herkulische zwakheid ( zooals ze't vroolijk verklaarde ) spot met vermoeie-nissen ( vermoeienissen ) , die iedere andere vrouw naar ' t graf zouden brengen . Haar zou slechts eén ' ding dooden : ' t nadenken over zichzelve . En daarom wees welkom verstrooing ! en gij vooral vergetelheid !
Of ze die dan vindt bij de schitterende , vroolijke schaar , die haar omringt 1 ? Geen minuut maakt ze ' t zich wijs . Niets even-aart ( evenaart ) de bitterheid harer opmerkingen over de wereld in ' t algemeen , tenzij dan de scherpte van haar oordeelvelling en over haar vrienden in ' t bizonder . Als gastvrouw is ze't zwaard zonder genade . Sla eens den blik op de navolgende schets van haar salon , ' t Is er een van haar eigen hand . Ze heeft er de namen voluit bijgeschreven : men mocht zich eens vergissen ! « Wat was « het gister avond vol bij me ! al die man-« nen ( mannen ) en vrouwen gaven me den indruk « van beweeglijke poppen , binnenkomend , « rondwandelend , pratend , lachend , maar « zonder te denken , te oordeelen , te ge-« voelen ( gevoelen ) . Iedereen zei de les op , die hij van « buiten had geleerd . Mevrouw de hertogin « van Aiguillon schaterde weer van ' t « lachen ; mevrouw de Forcalquier zag weer « uit de hoogte op alles neer en mevrouw « de la Vallière kakelde weer dat het een « aard had . De heeren maakten ' t niet veel « beter , en ik zelve zonk weer weg in de « somberste overdenkingen : weer kwam ' t « me voor , dat ' k mijn heele leven versleten « had in droombeelden , dat ik zelf den af-« grond ( afgrond ) had gegraven , waarin ik neerstortte ; « dat mijn oordeelen valsch waren geweest « en overmoedig , en altoos te overijld en « dat ik ten langen leste eigentlijk niemand « goed kende .... Tot w T ien me te wenden , « tot wien ? .. . .» ( 20 October 1766 ).
Die toon des beklags , dat troosteloos inkeeren tot zich zelve , dat aldus voort-durend ( voortdurend ) zichzelf ontvlieden , en die angst
om zichzelf te vinden ; dat gevoel van de onbeduidendheid der kringen , waarin ze , te vergeefs , verdooving zoekt , hoe schitterend rechtvaardigt dit alles de wel-sprekende ( welsprekende ) woorden van Pascal ! « Men jaagt « de gesprekkenende genoegens uitsluitend « na , omdat men zich ' t in zijn eigenhuis « niet aangenaam weet te maken .......
« Toen ik er mijn hart op zette , de reden « van dit verschijnsel te ontdekken , heb ik be-« vonden ( bevonden ) , dater een zeer geldige voor bestond : « natuurlijke ellende van onze zwakheid en « sterfelijkheid , zoo uitermate bedroevend , « dat niets ons troosten kan als we er ernstig « over gaan nadenken ....
« Om die reden zijn het spel en de ge-« sprekken ( gesprekken ) met vrouwen , en de oorlog en « de hooge bedieningen zoo gezocht .
« Niet , dat daarin ' t geluk te vinden zij ; « noch dat men zich inbeeldt , dat de ziels-« rust ( zielsrust ) verkregen wordt door ' t geld dat men « wint bij ' t spel , of ' Lwild dat men neer-« legt ( neerlegt ) op de jacht ... Wierden deze aangebo-« den ( aangeboden ) , men zou er niet van gediend zijn .
« Haar zoet en rustig bezit , waarbij ons de « gelegenheid gegeven wordt over onzen « treurigen toestand na te denken wil men « juist niet ; wèl , ' s werelds geraas , dat na-« denken ( nadenken ) verhindert en verstrooing biedt . .. « Om die reden alweer , houden demenschen « zooveel van gedruiscb en beslommeringen ; « om die reden hebben ze geen begrip van «' t genot der eenzaamheid '»
Plaats die goede woorden van Pascal ge-rust ( gerust ) als opschrift boven de briefwisseling van Mevr . Du Deffand . Ook zou de gepaste titel van deze mijne studie kunnen zijn : de verve-ling ( verveling ) in «' t leven naar de wereld .» Niemant , in zulk een reeks vanjaren , heeft zich gru-welijker ( gruwelijker ) verveeld , dan diezelfde markiezin , die meer dan iemant , zich inspande om aan dit noodlot te ontsnappen ; van haar ook kan men zeggen , dat zij « haar leven vergeeuwd heeft » zooals ' t later Chateau-briand ( Chateaubriand ) van zich zelven verklaarde , hoe schijnbaar voorts deövereehk'ömst / ij tus-schen ( tus-schen ) deze twee vormen van onlust : de verveling der lustelooze maatschappij van de 18e eeuw , die geen geloof had en geen ideaal , en het droefgeestig mijmeren van ' t begin dezer eeuw ; de melancolie van René , wiens t wij felen gepaard gaat met echte I zielesmart en romaneske hartstochtelijkheid . En als we nu , tot hiertoe gevorderd , de reden gaan zoeken van die onverschillig-heid ( onverschilligheid ) en verveling , die aan ' t leven der markiezin knaagden , en ' t bedorven heb-ben ( hebben ) , dan — behalve de algemeene en echt-menschelijkc ( echt-menschelijkc ) oorzaken , door Pascal's on-derzoek ( onderzoek ) met een enkelen maar scherpen trek in ' t licht gesteld — dan zullen we er een vinden , geheel bizonder en persoonlijk , in dat leven dat met al zijn gejaagdheid zoo ten eenenmale onvruchtbaar was . De kwaal , waaraan zij wegteert , heet : mis-bruik ( misbruik ) , overdaad en overschatting van gees-tigheid ( geestigheid ) en vernuft . Jammerlijke dwaling , foltering voor haar zelve en de overigen , die waan , dat men op ' t verstandelijke alleen , het geluk en ' t genot van een men-schenleven ( menschenleven ) grondvesten kan !
Neen ! Als er geen hooger belang in ' t spel komt , ons dringend , om op iets un-ders ( un-ders ) uit te zijn . dan op persoonlijk ver-maak ( vermaak ) en zelfstreeling , dan blijft nooit de straf uit voor die verstandelijke zelfzucht of , juister gezegd , voor dat zelfzuchtig , intellektueel genot , hoe keurig en verfijnd men't zich ook voorstelle . ' t Verachtelijke van dat genot wordt voor ' t hollandsch oor ' t best verduidelijkt door de fransche uitdrukking : — geraffineerd genoegen ! En ' t juiste vonnis daarover luidt : onontkoom-bare ( onontkoombare ) , ongeneeslijke ontgoocheling , ten op-zichte ( opzichte ) van anderen en van zichzelf . Voor-zeker ( Voorzeker ) , als men ' t leven vermorst aan geestigheid en eigenbelang , dan komt men
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het