Archieven

 

De Olijftak
beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 11
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
11
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
DE O L IJ F T A K .
3
te mogen verwachten . Toch is dit geenszins het geval . Geen enkele ernstige poging wordt door het volk , dat toch weet niets bij den oorlog te kunnen winnen , aangewend om den vrede te bewaren . Integendeel , de dagbladen , die stemmen des volks , juichen voor het meerendeel de oorlogsverklaring nog toe , en wedijveren dikwijls in het leveren van betoogen voor ( ie wenschelijkhejd van den krijg . Gewillig worden door de ouders de gevraagde offers , hunne dierbare zonen , aan den afgod des oorlogs afgestaan ; met levendige belangstelling worden de bewegingen der troepen gevolgd en deze aange-moedigd ( aangemoedigd ) tot den strijd om het bezit van vijandelijk grondgebied ; en , waar men meende smartkreten van rouw te zullen hooren na een geleverden veld-slag ( veldslag ) , hoort men vreugdegejuieh , want een neèrlaag des v'ijands geldt thans meer dan het leven des vriends .
ja , verblindheid van geest , waardoor de ware belangen niet meer begrepen , de eenvoudigste waarheden niet meer als zoodanig erkend worden , is de ziekte waaraan de oorlogvoerende natiën lijden . Thans rijst de vraag , of misschien ook kunstmatige middelen woi'den aangewend om het volk in dien toestand te brengen en het ten bate van anderen zoozeer zijne eigene belangen te doen verzaken . Is dit het geval , dan weet men in welken zin de middelen tot genezing moeten worden aangewend .
Wij hebben boven gewezen op de verandering , die in het gemoedsleven van ten strijde trekkende burgeis plaats grijpt . In vele opzichten nu geldt voor de volken wat voor de individuen geldt . Evenzeer als de mensen heeft ook een volk zijne neigingen en hartstochten , en by beiden is het ontstaan en de werking volkomen gelijk . De den-kende ( denkende ) mensen echter is ten allen tijde vatbaar voor indrukken , eeir volk moet daartoe eerst ontvankelijk worden gemaakt : de middelen alzoo om bij beiden de neigingen te doen ontstaarr en de hartstochten in beweging te brengen verschillen .
Eerr der middelen om rechtstreeks invloed uit te oefenen op de meerlingen des volks is : een groot aantal individuen uit den kring hunner gewone omgeving te rukken en hen tot massa's te ver-eenigen ( vereenigen ) . Zij worden daardoor als het ware homogeen gemaakt , tot individu vervormd . Een vurige rede , een goed gestelde legerorde , eerr manhaftig voor-beeld ( voorbeeld ) zijn dan in staat allen met één wil te bezielen : men deirke slechts aan de kruistochten , aan de _ groote staatsomwentelingen , aan de veldtochten van Napoleon . Alles komt hierbij aan op de kennis van de hartstochten der massa's en op het vermogen om daarvan partij te trekken .
In het stelsel van algemeerre militaire dienst-plichtigheid ( dienst-plichtigheid ) , zooals dit in sommige staten is inge-voerd ( ingevoerd ) , vindt oren inderdaad de toepassing van genoemd middel , om over den wil van de meerder-heid ( meerderheid ) der bevolking vrijelijk te kunnen beschikken , op een oogenblik dat de uiting van derr volkswil voor de regeering het meest is te duchten . In Pruisen bijv . is de oorlog nog niet verklaard — en dit geschiedt geheel buiterr het volk om — of het beste deel van de gezonde mannelijke bevolking wordt in massa's vereenigd . De uniform is het zinnebeeld van hunne vervorming tot individu ; de militaire krijgstucht is daarvan het wezen . De naam van hel individu is leger . Met dat leger , behoorlijk gewapend en geoefend , maar vooral behoorlijk geënthousiasmeerd , voert de regeer ing nu oorlog , niet alleen tegen den aanvaller , maar ook , wanneer zij dit verkiest , tegen de meest vredelievende natiërr . De wetten des lands geven haar volmacht in dezen naar goedvinden te handelen , de diplomatie zorgt , des vereischt , voor eene aanleiding tot den oorlog , de strenge krijgswetten doen het overige . De oorlog eens in vollen gang zijnde , worden de belangen van het volk gaandeweg nauwer met die van het leger verbonden . Eene beslissende overwinning zal een einde aan den strijd maken , weet men , en het behoeft ons dus niet te verwonderen als wij de strijders aangemoedigd zien door hunne dierbaarste betrekkingen . Eene nederlaag zou den vijand op eigen bodem brengen en den oorlog met dubbele zwaarte op de ingezetenen doen drukken ; daarom zien wij de strijders ook aangevuurd tot het ver-meesteren ( vermeesteren ) van vijandelijk grondgebied . Voor het overige zijn « oorlogsroem », « vaderland err vorst », « nationaliteit » de machtwoorden , waarmede de belangstelling wordt levendig gehouden . Van verzet is geen sprake . Wat zou trouwens het zwakkere deel der bevolking , dat aan de haards
En de strijdende individuen ? — Wie kent niet het beloop van het proces hunner verandering ? Zijn niet de zucht tot zelfbehoud , eerzucht en wraakzucht de eenige factoren , die in eiken oorlog
den mensch doen kennen als voorbeeldeloos wreed \ en bloeddorstig van aard ?
Alles moet hier dus teruggebracht worden tot het begin van den oorlog , tot de oorlogsverkla - j ring — en deze gaat buiterr het volk om . Toch I meenden in den jongsten krijg die arme Eranschen en Duitschers dat zij het waren die den oorlog hadden gewild ; zij begrepen niet dat de wederzijds gehoorde kreet : « het land is in gevaar !» niet I anders beteekende dan « onze dynastie wordt be-dreigd ( bedreigd ) !» Aan de eene zijde misleiding van het • volk door de regeering , aan de andere het stelsel van algemeerre dienstplichtigheid . Misbruik van macht en bedrog : ziedaar - middelen die worden gebezigd om beschaafde volken ten bate van anderen hunne wezenlijke belangen te doen verzaken .
Thans meenen wij den aard van de oorlogs-kwaal ( oorlogskwaal ) genoeg te hebben toegelicht om tot eene beoordeelende bespreking van de daartegen aanbe-volen ( aanbevolen ) geneesmiddelen te kunnen overgaan .
( Wordt vervolgd .)
IN EEN ZWEEDSCHE DORPSKERK .
( Met eene gravure .)
—***—
Eigenaardig is de dracht van de Zweedschc boerin , die wij in de afbeelding hiervoren aanschouwen : net en rijk gesierd is haar keurslijf met de groote borstspeld , bevallig staat haar de wijd uitgeslagen kraag en vooral de breed om ' t hoofd loopende , van boven met strikken saamgebonden doek . Maar , dank zij den kunstenaar , worden wij al dadelijk nog meer dan door de beschou-wing ( beschouwing ) van de kleeding dier figuur getroffen door den ernst en de diepe aandacht van haar en de haar omringende personen . Ieder onzer lezers is zeker wel eens in de stille morgenure des Zondags in een dorp gekomen , waar juist dienst gehouden werden waar door de opene deur der oude , met linden beschaduwde kerk de volle klank des orgels ten geleide van den statigen eenvou-digen ( eenvou-digen ) zang eerier landgemeente werd gehoord .
Men verplaatse zich van hier zonder moeite in de kerk van zulk een gemeente in Zweden . Een stofferige smal oploo-pende ( oploo-pende ) trap , die , hoe angstvallig behoedzaam ook betreden , toch door zijn gekraak den voetstap verraadt , voert naar het koor , waar de schoolmeester van ' t dorp , sedert eene lange reeks van jaren evenals heden , met zijn statig orgelspel de harten der gemeente verheft . Achter zijn stoei siaat de schare van knapen , die hij in den loop des winters flink geoefend heeft , en die met de volheid van toon des orgels in kracht van den zang wedijveren , terwijl andere kinderen rondom zitten of knielen , de oogen niet van den kunstvaardigen mees-ter ( meester ) afgewend . Een oude blinde man heeft , aan de zijde van zijnen jeugdigen gids , in een veiligcn hoek plaats genomen , terwijl eene rijke boerin hare zooeven her-stelde ( herstelde ) dochter eveneens uit het gedrang in de kerk op het koor rustig aan hare zijde heeft plaats doen nemen . Liefelijk en verkwikkend blinkt het licht der zonne , die als een hoogeren glans doet afstralen op ' t gelaat van die allen , die thans in een aandachtige rust ver-zonken ( verzonken ) zijn , en herademen nadat zij dag na dag in de afgeloopene week in de gloeiende hitte op ' t open veld hebben gearbeid en gezwoegd .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het