Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 202
De Olijftak
beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 202
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
202
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
• 2
DE OLIJFTAK .
had genomen . .. Thans dat ik zie wat er geslagen is , daar ik begrijp , dat gij mij dwingen wilt , neem ik dit besluit : Kasper zal meesterknecht zijn !... En weet gij waarom ik hem boven u allen verkies ?. .. Wijl hij voor de plaats beter dan een van u allen is berekend ; wijl hij die plaats meer dan een van u allen verdient . .. Hij is jong , het is waar ; doch het belet hem niet bekwa-mer ( bekwamer ) dan gij allen te zijn . Hij is een vreemde-ling ( vreemdeling ) , zegt gij ... En al ware het ; zoude hij daarom minder dan gij een mensch zijn ? Zoude hij daarom minder op den titel van uwen evennaaste , uwen broeder mogen aanspraak maken ?... Maar hij is niet eens een vreemde . Hij werd in ons land geboren , spreekt dezelfde taal als wij . Hoe kunt gij hem dan een ' vreemde-ling ( vreemdeling ) noemen ?. .. Wijl hij elders werd groot-gebracht ( grootgebracht ) ?. . . Het ware bespottelijk . .. Wijl hij ook in Holland , Frankrijk en Engeland zijn ambacht uitoefende ?... Ik moet u verklaren , dat het voor mij eene verdienste te meer is . Ik heb liever eenen meester-knecht ( meesterknecht ) met veel , dan een ' met weinig ondervinding . Dat hij sedert pas éen jaar op de werf is , schrikt mij niet af . In dien korten tijd heeft hij zoo menige blijk van braafheid , eerlijkheid , verstand en be-kwaamheid ( bekwaamheid ) gegeven , dat ik hem acht en liefheb , alsof hij lange jaren voor mij gewerkt hadde . ... Ziedaar wat ik u te zeggen heb . .. Ik hoop , dat gij thans vrede met hem zult hebben ; dat gij niet meer over eene onrechtvaardigheid zult klagen , die , gelijk gij ziet , niets anders is , dan de strengste rechtvaardigheid .»
Bert wilde op nieuws spreken . Hij pre-velde ( prevelde ) iets van de gelijkheid aller werk-lieden ( werklieden ) , aller menschen . ... M . Velker liet hem niet aan het woord komen .
« Gelijkheid !» onderbrak hij , deze reis met nog meerder strengheid : « Gelijkheid ! ... Die bestaat nergens , kan nergens vol-strektelijk ( vol-strektelijk ) bestaan , om de eenvoudige reden dat geene twee menschen elkander volstrekt gelijk zijn . . . Gij zift , wat gij u ook inbeeldet , de gelijken van Kasper niet , want hij is bekwamer dan gij ; en gij weet zeer wel , dat , zelfs onder u , de eene meer waard is , dan de andere , en bijgevolg een hooger loon verdient . .. Laaf ons overigens hier afbreken .. . Kasper is voortaan uw meester-knecht ( meesterknecht ) . Gelijk ik daar straks zegde , was ik nog niet van zin het u aan te kondigen : doch vermits gij mij gedwongen hebt te spreken , kondig ik ' t u nu aan ... Ik wil dus , dat men hem eerbiedige als mijzelven , dat men zijne bevelen volvoere , alsof het de mijne waren . . . Wie hiermede niet tevreden is , hoeft niet langer op de werf te blijven . Hij mag vertrekken , wanneer hij wil . Ik ontveins u zelfs niet , dat het mij zeer aangenaam zoude zijn zekere lieden seffens te zien vertrekken .»
Die laatste woorden werden met eenen blik op lïeil uitgesproken , welke dezen eerst beschaamd naar den grond deed kijken , maar onmiddellijk daarna woedend maakte . M . Velker gaf Bavo eenen wenk :
« Ik heb u iels in hel bijzonder mede te deelen ,» zegde hij .
Bavo deed zijne vrienden een teeken , dal zooveel als een verzoek was , om hem met den meester alleen te laten .... Zij verstonden hem . Mei Bert verlieten / ij de woning . Eersl toen zij buiten en van de ólaats verwijderd waren , alwaar zij zulke harde woorden hadden moeien hooren , durfden zij op nieuws hun misnoegen uit-drukken ( uitdrukken ) en op den jonkman smalen , dien men , trots hunne vertoogen , als meester-knechl ( meester-knechl ) aanstelde , en op ML Velker , die hunne veeljarige diensten met zwarten ondank beloonde . Nog meer verbitterd en opgewonden begaven zij zich naarde her-berg ( herberg ) , alwaar de andere makkers hen wach-tende ( wachtende ) waren .
IV .
Bavo was een werkman , gelijk er vele zijn . Goed van hart , eerlijk van gemoed en niet teenemaal van gezond verstand beroofd , was hij een slaaf van zijnen plicht en onbekwaam om iemand te bedroeven of te benadeelen , zoolang hij in kalmen toestand verkeerde en slechts zijne eigene ingevingen raadpleegde . Waren echter zijne driften ontstoken of gehoorzaamde hij aan de inblazingen van anderen , dan handelde hij niet altoos braaf en verstandig , en liet zijn gedrag soms veel te wenschen . En zulks was ongelukkig vrij dikwijls het geval , ' t Konde niet wel anders . Hij was ja een knap arbeider , een ervaren scheeps-timmerman ( scheepstimmerman ) , maar tevens een weetniet in alles , wat niet rechtstreeks met zijn vak in betrekking stond . Ook wist hij niet altoos het ware van het valsche te onder-scheiden ( onderscheiden ) , en verloor hij bijwijlen zijne belangen geheel uit het oog . Lichtgeloovig en lichtgeraakt , toonde hij zich weleens zoo onbezonnen als een kind en liet zich niet zelden door sluwerds , die met zijne handen de kastaniën uit het vuur wilden halen , om den tuin leiden en tegen menschen en dingen opmaken , die eerder in zijn voor -, dan in zijn nadeel waren . De groote zaak voor hen , die hem naar hunnen zin wilden doen handelen , was hem in den waan te brengen , dat men zijne knapheid van scheepstimmerman miskende en hem zocht te verongelijken . Hadden zij hem eens zooverre , dan konde hij hunne opstokingen missen , en mochten zij hem gerust aan zichzelven overlaten . Hij redeneerde niet meer , en de redeneeringen van anderen , hoe juist en verstandig , beletteden hem niet in zijne dwaling te volharden , blindelings voort te draven en te halsstarriger naar zijn doel te " " streven " haarmafe men hem meerder hinderpalen poogde in den weg Ie leggen .
Er kwam nog iels bij . Ofschoon niet aan den drank verslaafd , lustte hij gaarne een goed glas hier , zelfs nu en dan een ' stevigeu druppel jenever . Van daar , dat het gemelde sluwerds niet veel moeite kostte hem meer dan matig te doen drinken , wanneer hij niet al te gewillig naar hen luisterde . En was dit hun gelukt , dan hadden zij meer dan ooit gewonnen spel . Dan werd hij de koppigheid in persoonyen zoude hij niet geaarzeld hebben zich in het verderf te storten , om wat hij zijn recht geloofde , te handhaven , en hetgene hij eene miskenning of beleediging waande , om het even op welke wijze , te wreken . Zijn makker Bert , hoewel van een ' geheel anderen aard , was almede een van die menschen , welke men vaak onder de arbeiders aantreft . Eer - en hebzuchtig in den huogsten graad , doch , bij gebreke aan aanleg , opleiding of kennissen , niet in staat zich hoven het gros der werklieden te ver-heffen ( verheffen ) , was hij naijverig op al wie , doel-de ( doelde ) fortuin begunstigd , een ' höogerèm rang in de maatschappij bekleedde , en nog meer op degenen , wien het gelukt was of gelukte zieh door hunne bekwaamheid of hun wijs gedrag hoven hunnen stand op te werken . Wanhopende ooi ! iets anders dan gering werkman te worden , voelde hij zich door iedere hüjk van meerderheid in zijne meesiers en gezellen vernederd ; te on-weleiid ( on-weleiid ) en le\'i us Ie verwaand , om de wan ; oorzaken van anderer verheffing Ie waardeeren , verkoos hij deze aan hel blinde toeval of aan kuiperij on allerlei lage mid-delen ( middelen ) toe Ie schrijven . Van daar eene ge-durige ( gedurige ) verbittering , die hem niet alleen een ' slechten werkman , maar , erger , in eene werkplaais een ' allergevaarlijksifen kwant maakte . De rijken in hel algemeen en zijne meesters in hel bijzonder miskennen en lasteren , zijne gezellen zoowel legen
de eenen als de anderen opmaken , was hem een waar genot ; alles kleinachten en ver-smaden ( versmaden ) , wat onder zedelijk en stoffelijk oogpunt buiten zijn bereik lag , — en er lag zeer veel buiten zijn bereik , — eene behoefte . Volgens hem waren in de wereld maar twee soorten van menschen , verdruk-kers ( verdrukkers ) en verdrukten . Dat al de meesters zonder uitzondering tot de eersten behoor-den ( behoorden ) , en dat het de plicht was der arbeiders , die natuurlijk tot de laatsten gerekend wier-den ( wierden ) , zich immer vijandig tegenover hen aan te stellen , hield hij niet op , zijnen makkers in het geheim te prediken ... Zij , die wei-gerden ( weigerden ) naar zijne inblazingen te luisteren , waren bij hem gehaat , en nog meer zij , die door hunnen ijver en hunne oppas-sendheid ( oppas-sendheid ) de gunst van M . Velker wisten te winnen . In zijne oogen waren zij onver-mijdelijk ( onvermijdelijk ) mondtïuiters en mouwstrijkers , altijd gereed , om hunne beste vrienden te na te spreken en te verraden . Om einde-lijk ( eindelijk ) met éenen trek een karakter af te schetsen , dat , wij herhalen het , vrij dik-wijls ( dikwijls ) in de werkplaatsen voorkomt , zullen wij er bijvoegen , dat alle arbeid , die niet met de handen werd verricht , voor hem geen arbeid was ; dat de lieden , welke met het hoofd werken , bij hem voor luiaards en nuttelooze wezens golden ; dat al de meesters , zonder uitzondering , door hem de goden van de wereld genoemd wierden , en dat hij hooit het zelfstandig naamwoord werkman gebruikte , zonder het van het hoedanigheidswoord arme te doen voor-afgaan ( voorafgaan ) .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het