Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 162

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 162
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
162
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
' 2
DE OLIJFTAK .
elkander de oppermacht betwisten , en al kunnen wij aan geen eeuwigen duur van dien strijd gelooven , toch beseffen wij ten volle de moeielijkheid om dien somberen engel te verjagen , die , met het vlammend zwaard gewapend , de menschheid uit het liefelijk paradijs des Vredes weert !
Neen , aan den eeuwigen duur kunnen wij niet , gelooven van de tweedracht , die de volken en de menschen verdeelt . Wij kunnen , wij mogen gelooven dat het « vrede op aarde » eenmaal niet als een engelen-zang ( engelenzang ) boven de hoofden , maar als een zege-lied ( zegelied ) uit de borst der menschen klinken zal .; wij mogen gelooven dat hun , die met de wapenen van waarheid , vrijheid , liefde te-gen ( tegen ) den oorlog , op elk gebied van het rnen-schelijk ( rnen-schelijk ) leven , kampen , de overwinning verzekerd is . Eens moet de menschheid gelijk worden aan een hemel vol sterren , zacht glansend en hel flonkerend , maar allen vreedzaam hare oneindige banen be-schrijvend ( beschrijvend ) en allen licht gevend in den nacht ! Want ik zie op het maaksel der har-ten ( harten ) ; ik zie , hoe de menschen , als zij waar-achtig ( waarachtig ) tot zich-zelven komen , een heilig heimwee in hun ziel vinden naar zulk een schoonen vrede ! Ik /. ie hen , ja , voort-gezweept ( voort-gezweept ) door den storm der hartstochten en gloeiend van het vuur van den nijd , maar ik zie ook , hoe onvoldaan en ontevreden over zich-zelven ( zich-zelven ) zij daarna zijn ; welkeen gevoel van leegheid hen daaronder plaagt ; ik zie hen daarna treuren en klagen over hunne verblindheid ; ik zie hen door de ellende , die de tweedracht kweekt , vertee-derd ( vertee-derd ) , en beschaamd , en door den aanblik van dezen hel verschrikt , zich uitstrekken naar den hemel des vredes . Waarom zou-den ( zouden ) wij dan wanhopen en ons geloof aan de schoone toekomst der menschheid prijs-geven ( prijsgeven ) ? Benauwt het heden u , drukken u de rampen van de vreeslijke oorlogen die mid-den ( midden ) in deze onze eeuw nog mogelijk waren , en de kerkelijke strijd , en het woelen der staatkundigepartijen,en de heerschappij van den hartstocht in het maatschappelijk leven ? Laten wij moed en krac
Ik wil u wijzen op de geknotte macht van het bijgeloof . Hoe welig bloeide het eens in ons werelddeel , en wat al onheil brouwde deze tooverketel ! In alles waande men de werkzaamheid van den Duivel te kunnen aanwijzen . Bijkans uitgebreider heer-schappij ( heerschappij ) kende men hem toe dan aan God-zelven ( God-zelven ) . Hoeveel duizenden menschen zijner als toovenaars en heksen vervolgd , gemar-teld ( gemarteld ) op de pijnbanken en gedood ! Welk een zwarte schaduw wierp dit geloof op geheel het huiselijk , maatschappelijk en kerkelijk leven ! Lang nog na de Hervorming ver-pestte ( verpestte ) het Kerk en Staat . Terecht kon Bal-thasar ( Bal-thasar ) Bekker op het laatst der zeven-tiende ( zeventiende ) eeuw ( 1601 ) zijn werk ter bestrijding van het bijgeloof den naam geven van : « de Be toverde Wereld ». Welk een storm van verontwaardiging barstte los tegen dezen ijveraar voor de verlichting . Als een ketter werd hij van zijn leeraarsambt ontzet en aan de openbare minachting prijsgegeven . Hoe-vele ( Hoevele ) verlichten en weidenkenden zullen er in die dagen gezucht en gebeden hebben om verlossing van de macht des bijgeloofs , hoe-velen ( hoe-velen ) zullen aan de vervulling van hun wenschen hebben gewanhoopt ! — En waar is dit bijgeloof nu ? Er zijn er ja nog velen die met kracht van hunne kerkelijke belij-denis ( belijdenis ) aan een persoonlijken boozen geest gelooven , maar dit geloof is zoo vergeeste -
lijkt , dat het in niets bijna meer lijkt op het oude bijgeloof aan den duivel . Alleen in enkele verborgen hoeken van de beschaafde wereld , in afgelegene plekken , onder de laagste en onwetendste klassen der maat-schappij ( maatschappij ) vindt men het nog eenigszins in zijne oude gedaante , als een soort van curi-osum ( curiosum ) van merkwaardigheid , waarop met verbazing wordt gewezen , en met de steeds toenemende verbreiding van kennis verliest dit bijgeloof dagelijks meer van het luttel overschot zijner krachten .
Waar is de macht van den adel , waai ' de geheel onbeperkte vorstenmacht , waar an-dere ( andere ) begrippen en vooroordeelen meer , die tot zooveel beroering en verdrukking aan-leiding ( aanleiding ) hebben gegeven ? Waar zijn de kerkers , de pijnbanken en schavotten , waarmede vroeger de geldigheid van ge-loofszaken ( geloofszaken ) werden bepleit ? Waar zijn de kreten en twisten , de bloeddorstige gewel-denarijen ( geweldenarijen ) die hieruit voortkwamen ?
Verdwenen , ondanks allen twijfel aan de mogelijkheid er van ! Verdwenen , om nooit weer terugtekeeren , evenmin als een ont-wikkeld ( ontwikkeld ) man weer terugkeert tot de onvol-maaktheden ( onvolmaaktheden ) van den kinderlijken leeftijd , evenmin als de rivier weer terugvloeit naar haar oorsprong , of de geschiedenis terugkeert op haar pad ! Tenzij dan , dat het der menschheid in't groot mocht gaan , als het enkelen ouden van dagen gaat , die ïn hun laatste levensdagen weer behagen gaan scheppen in de dwaasheden en ' t spel van een kind !
Er zijn ongeluksprofeten , die deze toe-komst ( toekomst ) ons voorspiegelen en ' t er voor hou-den ( houden ) , dat de volken en de menschheid , slechts een kringloop makend , eens terug-keeren ( terug-keeren ) zullen tot hun punt van uitgang , tot de barbaarschheid,waaruit zij voortgeko-men ( voortgekomen ) zijn . Maar daar wij de onvernietigbare levenskracht der menschheid , in het streven naar eene nimmer eindigende ontwikkeling aanschouwen , daar wij in de geschiedenis zien , dat de tijdperken van stilstand en achteruitgang steeds de voorboden waren van eene nieuwe vlucht van den mensche-lijken ( mensche-lijken ) geest , daarom gelooven wij aan den eindeloozen vooruitgang der menschheid en leenen aan den ongeluksproieet niet eenmaal het oor .
En daar wij zoovele , voor geheel onover-winnelijk ( onoverwinnelijk ) gehoudene machten , toch ten leste overwonnen hebben zien worden , bestaat er , dunkt mij , geenerlei recht om aan de zegepraal der vredestichters in alle betrekkingen van het menschelijk leven mistroostig te wanhopen .
De wetenschap , dat wij op den weg van waarheid , vrijheid en liefde , mede helpende aan de bevordering van den vrede der we-reld ( wereld ) , voorshands de onrust niet zullen kun-nen ( kunnen ) doen afnemen , en zelven ook wel deel zullen hebben aan den strijd , maar niet aan de zegepraal , deze wetenschap mag ons er niet van afschrikken , om de hand te slaan aan deze schoone taak . Als het voorgeslacht enkel aan zich zelf had gedacht , dan had Boeddha zijn vorstenstand , en Mozes de weelde van ' t Egyptisch hof en Socrates , het zoete leven niet verzaakt ; dan had Jezus den strijd tegen bekrompenheid niet aange-bonden ( aangebonden ) ; dan was Paulus niet met zijn vre-de-boodschap ( vre-de-boodschap ) de wereld ingegaan ; dan ont-zielden ( ontzielden ) de Druïden-priesters wellicht nog onmeêdoogend duizenden menschen als offers ; dan waren geen apostelen tot de Gallen en Germanen van alle zijden ter verlichting en beschaving toegesneld ; dan had later Luther zijn vijf-en-negentig stel-lingen ( stellingen ) niet aangeslagen ; dan had Zwinglius zijn rustige pastorie van Einsieden niet verlaten om na löjarigen strijd te sterven op het slagveld van Cappel ! Dan hadden onze voorvaderen in den tachtigjarigen krijg hun goed en bloed niet veil gehad ; dan had de edele Willem van Oranje zijn
vermogen , zijn rust , zijn leven niet op-geofferd ( opgeofferd ) voor de zaak van ons mishandeld vaderland ; dan had de fransche natie met onedelen ook den edelen gloed der om-wenteling ( omwenteling ) in zijn binnenste versmoord ; dan had Balthasar Bekker zijn Betoverde Wereld niet geschreven ; dan hadAndré Césale , om de lijdende menschheid te hel-pen ( helpen ) , zich niet gebogen over ' t besmettend lijk van een lijder , gestorven aan de pest ! Dan had zoo menigeen alleen aan zich-zelf gedacht , dan had niemand zijne schitterende plaats , zijn rang in de wereld prijsgegeven om aan de verzoening van den godsdienst met de beschaving onzer eeuw te gaan arbeiden , en duizende martelaren zouden niet het leven hebben gelaten , voor het ver-scheurend ( verscheurend ) gedierte zijn geworpen , maar zij zouden ook de weelden der aarde hebben verkozen boven de reinheid des hemels ! Wat wij zijn , dat'zijn we verschuldigd aan het lijden en ' t strijden van de voorge-slachten ( voorgeslachten ) ! De voorrechten , waarin wij ons nu op godsdienstig en maatschappelijk gebied verheugen , zijn de vruchten van de moeitevolle werkzaamheid en ' t gruwelijkst lijden der keurbende van de vroegere menschheid , van de profeten der toekomst in het verledene ! Dit verleden is een moeder , die s t i e r f in de barensweeën van ' t heden . Wat zij voor ons zijn geweest , legt ons - -de ( -de ) verplichting op , om , zulk eener moeder niet onwaardig , ook de hand aan het werk te slaan ter voorbereiding van het geluk en den zegen van het toekomstig geslacht , en dus ook om door bevordering van het rijk der zedelijkheid , van waarheidszin , van vrijheidszucht en van liefdesbetoo-ning ( liefdesbetoo-ning ) aan het tot stand komen van den vrede der wereld te arbeiden ! De hand dan aan ' t werk , onvervaard voor de moeie-lijkheden ( moeie-lijkheden ) , die er aan verbonden zijn ! Want we zien nog iets anders dan moeielijkneden : w
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het