Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 135
De Olijftak
beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 135
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
135
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
DE OLIJFTAK .
ouden heer Smits , dr . Lindo bewezen . Dat was de eenige reden , en laten wij dus uit deze voorstelling ons geene te schoone voorspiegelingen maken omtrent de herleven-digde ( herleven-digde ) bescherming der tooneclkunst in Nederland .
Laat ik eerst kort den inhoud van Oliver Goldsmith's She stoops to conquer mededeelen , om dan een woord te zeggen omtrent de voorstelling van verleden Dinsdag , die morgen door eene tweeüe wordt gevolgd . Naar den titel te oordeelen , zou men meenen , dat zij de heldin van ' t stuk is , de bevallige Miss Hardcastle , die zich de vernederende rol van buffetju.Vrouw laat welgevallen , om Marlow , een edelmoedig , jong , mrar vooral very handsome man , die uiterst bedeesd is tesenover fatsoenlijke vrouwen , en zelfs zóó schroom-vallig ( schroomvallig ) tegenover haar , dat hij haar bij de eerste samenkomst niet in ' t gelaat durfde zien , in haar net te verstrikken , hetgeen haar uitnemend gelukt , daar bij die tweode ontmoeting de levenslustige jongeling zich oneindig minder bescheiden betoont en aan de begeerte van zijn hart wat al te zeer den vrijen teugel zou vieren , werd hij niet door de natuurlijke ingetogenheid der schoone miss teruggehouden . Met het oog dus op den titel , zou men meenen dat deze country-lady de heldin is van ' t stuk . Maar dit is niet het geval . De held van't strk is Tony Lumpkin ( Toontje Lompman , zoo als Dr . Lindo hem vertaalt ). Tony Lumpkin heeft den draad van ' t stuk in handen ; telkens , wanneer't stuk uit tering dreigt weg te sterven , komt Tony op den voorgrond . Wie is Tony ? An awkward booby , reared up and spoiled at his mother's apron-string . Geen mauvais sujet dus uit natuur , maar een ellendige jongen , door moeders pappot bedorven , die alleen op listen en streken denkt , die niets degelijks uitvoert , zijn tijd in de her-bergen ( herbergen ) der country verbeuzelt , en die , ofschoon niet slecht van inborst , uit ondeugendheid al heel wonderlijke denkbeelden bezit omtrent de wettigheid van den eigen-dom ( eigendom ) , daar hij een sleutel heeft op al de laden zijner moeder , en er geene gewetenszaak in ziet , de juweelen weg te kapen , die aan zijne nicht toebehooren , ten einde hare huwelijks
Al de intrigue van ' t stuk ligt hierin , dat Tony , genoegelijk en in gezelügen kout met zijne makke-s , allen fatsoenlijke jongens , die op zijn zak loopen en in stand ver beneden hem staan , in een alehouse room bijeen-zittende ( bijeen-zittende ) , in zijn prettig samenzijn wordt gestoord door de komst van twee vreemdelingen , die hij al dadelijk ver-moedt ( vermoedt ) , dat de pretendenten zijn van de twee schoone lady's , met wie hij onder één dak samenwoont . Tony doet zich voor als de onwetende en tracht de vreemdelingen uit te hooren omtrent de familie Hardcastle . Het min vleiend getuigenis , door Marlow omtrent Tony zelven gegeven , ofschoon het slechts op geruchten steunt , en dat ik straks woordelijk heb medegedeeld , is voldoende voor den lichtzinnigen , op streken loerenden jongeling , om den vreemdelingen hunne openhartigheid duur te laten betalen . Op hun beleefd verzoek om hun den weg te wijzen naar de Hardcastle's , wijst hij , na tal van zotheden hun op de mouw te hebben gespeld , den weg aan naar ' t kasteel , maar doet hun dit kasteel voorkomen als een herberg ; den braven , gemoedelijken , gastvrijen ouden Hardcastle als een praatzieken en onbescheiden waard , maar die de beste wijnen en de beste bedden heeft in the whole country . Nu volgen the mistakes of a night : de vreemde quiproquo's tusschen den gast-vrijen ( gastvrijen ) landheer en zijne al te vrijpostige gasten ; de ver-schijning ( verschijning ) der mooie buffetjufvrouw , die voor Marlow in de omgeving waarin hij zich meent te bevinden , niets onge -
woons heeft ; de klimmende woede van den anders doodbe-daarden ( doodbedaarden ) Hardcastle , die juist aankomt op ' t oogenblik , dat Marlow voor de gewaande buffet juf vrouw in de teederste houding ligt neergeknield ; eene woede , dis zich niet langer bedwingen laat , wanneer de gasten dengewaanden herberg als hun huis beschouwende , de dronkenschap hunner bedienden in bescherming nemen ; de aankomst van den ouden Marlow , een vriend der jeugd van den ouden Hardcastle en die zich een toestand van algemeene tevredenheid en huiselijk geluk had gedacht en slechts wanorde en verwarring kan ontdekken ; de mislukte schaking van Miss Neville ; de eind e lijk e ontdekking , waarvan al de verantwoordelijkheid natuurlijk drukt op Tony , die een stouten coup waagt en de mislukte schaking terecht tracht te brengen , door zijne moeder , die jMiss Neville naar hare tante w il wegbrengen , een buiteling in de moddersloot ce laten doen , waardoor Hastings in staat wordt gesteld zijn plan te volvoeren . De oude Hardcastle kan in ' t eind vrede hebben met zijnen schoonzoon , met wien Miss Hardcastle altijd vrede heeft gehad , want hij is a generous and handsome man , en het stuk eindigt met dit woord van den gastvrijen , maar ook zeer weldadigen ouden Hardcastle : » To morrow we shall gather all the poor of the parish about us , and the mistakes of the night shall be crowned with a merry morning . So , boy , take her ; and as you have been mistaken in the mistress , my wish is , that you may never be mistaken in the wife ." Ben hartelijke , welgemeende raad van dien braven man , die genoeg heeft van de politiek , die zich gelukkig gevoelt te midden zijner huisgenooten , die geene voldoening smaakt van het dresseeren zijner boeren tot lakkeien en die met eene natuurlijke goedhartigheid zelfs Tony vergeeft , dat hij hem den herbergier heeft laten spelen .
Ziedaar , in vluchtige trekken , het stuk , dat dr . Lindo dienstig heeft geoordeeld voor het nationaal tooneel te bearbeiden , dat eene é 1 i t e van voorstanders en beschermers der tooneelkunst Dinsdag naar onzen schouwburg lokte en waarvan wij de Nederduitsche vertaling spoedig uit den letterkundigen boekhandel van den heer Kruseman , voorzeker in smaakvollen vorm , mogen tegemoet zien . Vraagt men mij , was de gedachte van dr . Lindo geluk-kig ( gelukkig ) , en is zijne poging geslaagd , dan zou ik daarop niet zonder voorbehoud willen antwoorden . Heeft de ver-tooning ( vertooning ) van dit stuk het publiek voldaan ? Ik geloof het niet . Het is mij niet gelukt , één bezoeker te ontmoeten , op wien deze opvoering een bijzonder gunstigen indruk heeft gemaakt . Ik laat daar de wijze van opvoering ; het ligt niet in mijn kader , die te bespreken , en de krachten van de artisten van den schouwburg van den heer Valois zijn bekend . Maar de hoofdvraag is deze : is ' t niet slagen der opvoering ook te wijten aan het stuk of niet ? Het doet mij leed het te moeten verklaren , vooral omdat ik een bewonderaar ben van de letterkundige voortbrengselen van dr . Lindo , maar hij had dit stuk niet , of liever niet zóó moeten laten opvoeren . Wat is dit stuk ? Bene comedie , in den echten zin des woords ? Volstrekt niet . Het stuk had juist volgens de opdracht van Goldsmith aan zijn boezemvriend Johnson de strek-king ( strekking ) om een protest te zijn tegen de comedie's van die dagen , die overvloeiden van sentimentaliteit . Goldsmith verviel in een ander uiterste . Zijn stuk komt ons voor , bij de twee groote deugden , die het bezit , als geestige inkleeding en fijne karakterteekening , niet vrij te zijn van een aantal gebreken . Laat ik openhartig mijne meening zeggen , die althans de verdienste heeft van oorspronkelijk te zijn , want geene enkele kritiek van dit stuk is mij bekend geworden . Vooreerst mist het stuk geheel het element van ' t gevoe
klein , los draadje , dat in het vierde bedrijf wel wat meer wordt uitgespannen , maar dat deirom toch hetzelfde nietige draadje blijft van ' t begin , en dat zich maar niet wil laten leenen tot een kluwen garen . Een derde gebrek : de gerektheid der handeling . Dr . Lindo zal mij zeggen : gij hebt hier niet te doen met een oomedie , in den eigenlijken zin des woords , maar met een Posse . Toegegeven ! En als Posse mag aan het stuk van Goldsmith om zijn geestige dialoog eene eereplaats worden aangewezen . Daarin komen , als in al zijne wer-ken ( werken ) , tooneelen voor , die onbetaalbaar aardig zijn . De scène tusschen den landheer en zijne boeren , die hij tot knechten dresseert , is een meesterstuk van vinding en bewerking . Een aantal geestige tooneelen kunnen voorzeker een Posse vormen . Maar dan moet ook de Posse blijven ' t nagerecht , de fijne schotel na ' t diner , en Goldsmith zondigde hierin , dat hij van ' t dessert een diner heeft gemaakt . Eene Posse , a'.s Goldsmith in vijf bedrijven schreef , zou Calisch of een ander Duitsch tooneelschrijver van den tegenwoordigen tijd in twee of drie bedrijven hebben afgewerkt . Eene Posse moet een expres-trein zijn , en geen trekschuit . Het is dus mijn grief tegen dr . Lindo , dat hij zich door zijn verklaarbare Angloraanie te ver heeft laten drijven en dat tooneelstuk voor ons tooneel heeft vertaald , in plaats van bewerkt . Indien hij het had willen bewerken , had hij het stuk oneindig moeten conden-seeren ( conden-seeren ) en het in twee bedrijven moeten samenpersen . Een vierde gebrek , en dan zal : k ' t hierbij maar laten , ' s de min gelukkige gedachte , die in de schepping der buffet-jufvrouw is gelegen . Zóó iets moge eene eeuw geleden met het Engelsche coun try-leren bestaanbaar hebben kunnen zijn : dat weet ik niet ; maar wel weet ik , dat deze opvatting strijdt met de zeden en de toestanden van onze natie en daarom haar niet kan boeien . Een Neder-1 ( Neder-1 ) a n d s c h e G
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het