Archieven

 

Uw zoekacties: De Olijftak, 1871; p. 96

De Olijftak

beacon
1  records
 
 
DOT_1871 De Olijftak
Erfgoedstuk
Tijdschriftpagina
De Olijftak, 1871; p. 96
Naam tijdschrift:
De Olijftak
Pagina:
96
Datum:
1871
Jaargang:
1871
Is onderdeel van:
K
DE O L IJ F T A K .
BINNENLANDSCH OVERZICHT .
den haag , 13 Maart ; 1871 .
Vrijdag , den vierden dezer , is in onze Kamer van Volksvertegenwoordigers eene vraag ter sprake gekomen , waarover ik het stilzwijgen niet mag bewaren , en welke ieder van ' t hoogste belang zal beschouwen , wien de ontwikkeling , de stoffelijke en zedelijke vooruitgang van den Nederlandschen arbeider ter harte gaat . Uit de groote bladen heeft men kunnen lezen wat voorgevallen is . Ben wakker volksvertegenwoorder uit Groningen , die zich de belangen van den arbeidenden stand altijd gaarne aantrekt , de heer van Houten , grooter staathuishoud-kundige ( staathuishoud-kundige ) dan rechtsgeleerde , heeft gebruik gemaakt van het verlof , dat de Tweede Kamer hem had gegeven,en aan den nieuwen Minister van Justitie , den heer Jolles , bevraagd welke zijne voornemens waren ten aanzien van § e afschaffing van de artikelen 414 en 415 van het Wetboek van Strafrecht ( 1 ), waarop hij reeds herhaaldelijk , doch te vergeefs , bij des Ministers voorganger , den heer van Lilaar , had aangedrongen . De heer van Houten heeft zich onthouden van eene krachtige aanprijzing dier afschaffing , maar zich bepaald tot eene herinnering aan zijne vroegere redevoeringen in de kamer en aan zijn in ' t vorige jaar verschenen vlugschrift : " DeRegtstoestand der Werklieden .// De nieuwe minister van justitie heeft den heer van Houten beantwoord op eene wijze , die hem volkomen heeft voldaan . Het lag in ' s ministers bedoeling een wetsontwerp tot afschaffing der bedoelde artikelen spoedig in te dienen , en wanneer hij zeide spoedig , dan wilde hij daarmede te kennen geven , dat hij afkeerig was van ieder uitstel . Of evenwel deze zaak nog in den loop van dit zittingjaar haar beslag zou erlangen , dit hing geheel af van de Kamer , die den loop harer werkzaamheden bepaalt , en niet van hem , Minister .
De Minister zal haast maken ; ook de Kamer zal , naar ik hoop , niet toeven . Het moge hier toch gelden een wet van geringen omvang : de strekking , de beteekenis is groot , grooter wellicht dan een wetsont-werp ( wetsontwerp ) van drie honderd artikelen , zooals de vroegere schutterij-wet , grooter wellicht dan menigeen ver-moedt ( vermoedt ) , die zich bloot op een staathuishoudkundig , en niet ook op een staatkundig standpunt plaatst .
Ik wensch beknoptelijk de lezers van den Olijftak op het gewicht van dit vraagstuk aandachtig te maken . Waar zulk eene quaestie aan de orde komt , is hetvoeg-zaam ( hetvoeg-zaam ) , is het noodzakelijk , dat ieder burger van den staat , hoog of laag geplaatst , doordrongen zij van de beteekenis en het gewicht van dit onderwerp . Niemand mag ten aanzien van een zoo ernstig maatschappelijk vraagstuk onwetendheid voorwenden . De heer Jolles begeerde , dat het hier gold een teeder vraagstuk , dat met omzichtigheid ' moest worden onder handen genomen . Toegegeven ! Maar , waar het teedere vraag-stukken ( vraagstukken ) geldt , mag juist geen enkel deel der quaestie verborgen blijven .
De aangeduide artikelen van ' t Wetboek van Strafrecht zijn in mijne oogen een smet , die op onze wetgeving kleeft , een gedenkteeken onzer traagheid , om de over-blijfselen ( overblijfselen ) der gehate fransche overheersching zoo spoedig mogelijk weg te ruimen ; eene getuigenis tegen de oprechtheid van ons streven om den arbeidenden stand recht te laten wedervaren ; een schaduw , die verspreid ligt op onzen roem als vrijheidlievende , arbeidlievende , verlichte natie .
Ik acht de genoemde strafbepalingen verouderd , ongrondwettig , onvrijzinnig , onrechtvaardig , onstaatkundig . Men heeft recht , dat men mij reken-schap ( rekenschap ) vraagt van niijn gevoelen . Apodictische uitspraken vallen niet in den geest van onzen tijd .
Ik acht deze strafbedreigingen verouderd . Zij heb-ben ( hebben ) geen Nederlandschen , maar een Franschen oorsprong . Wat " was het geval ? De fransche wetgever , die den 2en Maart 1791 in ' t belang van de vrijheid van handel en nijverheid de gilden had afgeschaft , weike een ondragelijk monopolie waren geworden , zooals zij ' t in Duitschland nog zijn , vreesde " dat het doel , hetwelk hij wenschte te bereiken met de afschaffing der gilden , zou worden ver-ijdeld ( verijdeld ) door de toelating der arbeidersvereenigingen . Van daar , dat hij ook tot deze zijn anathema uitstrekte , bij de genoemde artikelen , wat de fabriek-arbeiders en bij art . lil en 20 tit . Il van den Code Rural , wat de landbouw-arbeiders betrof . Hij vreesde een zijdelingsche wederopstanding der gilden . Dat is , blijkens de geschic -
( 1 ) Art . 414 luidt aldus :
« Alle onderlinge zamenspnnning of vereeniging van degenen , die handwerkslieden in het werk stellen , strekkende om tegen regt en billijkheid eene vermindering van het werkloon door te drijven , wanneer zij van eene poging of een aanvang van uitvoering gevolgd wordt , zal gestraft worden met govangenzetting voor zes dagen tot eene maand en eene geldboete van twee honderd tot drie duizend franken .»
Art 415 luidt aldus :
« Alle onderlinge samenspanning of vereeniging van de zijde der werklieden , om te gelijkertijd het werk te doen ophou-den ( ophouden ) , het werk in eene fabriek of werkplaats te verbieden , het te werk komen en blijven vóór of na zeker uur te beletten , en in het algemeen om den arbeid te doen staken , te beletten of duurder te maken , wanneer er eenige poging in het werk gesteld of een aanvang met de uitvoering gemaakt is , zal gestraft worden met eene gevangenis van ten minste eene maand , en ten hoogste drie maanden . De hoofden of nanleggers zullen gestraft worden met eene gevangenzetdng van twee tot vijfjaren .»
denis der fransche strafwetgeving , de eenige reden , waarom deze bepalingen in het strafwetboek van den Fran-schen ( Fran-schen ) dwingeland werden opgenomen . Bestond ook die reden voor ons ? Geenszins ; reeds meer dan eene eeuw te voren hadden wij in Nederland met het gildewezen ge-broken ( gebroken ) ; vrijheid van handel en nijverheid was eene der traditioneel-Nedcrlandsche vrijheden , waarop onze voor-ouders ( voorouders ) terecht trotsch mochten zijn . Welke reden bestaat er dan voor ons , nog langer strafbepalingen te behouden , die in ' t land , waarin zij werden ingevoerd , en waarvoor zij uitsluitend waren bestemd , in 1863 , op grond van een keurig rapport van den toen nog half onafhankelijken afgevaardigde Ollivier , werden afgeschaft . Ook de andere beschaafde staten , zelfs Duitschland , dat op den weg der handelsvrijheid , schoorvoetend voorwaarts treedt , heb-ben ( hebben ) in de laatste jaren gelijksoortige verbodsbepalingen ingetrokken . Wij hebben hier dus met verouderde strafbepalingen te doen , welke nooit in Nederland burgerrecht hadden moeten erlangen .
Ik acht de bedoelde strafbedreigingen ongrondwet-t ( ongrondwet-t ) i s . Wel erkent art . 10 onzer Grondwet het recht der ingezetenen tot vereeniging en vergadering niet onbe-perkt ( onbeperkt ) . Ook dat recht wordt onderworpen aan de openbare orde . Art . 10 2e lid luidt aldus : " De wet regelt en beperkt de uitoefening van dat recht in het belang der openbare orde .» De éénige vraag is nu , of straf bedrei-gingen ( bedreigingen ) tegen vercenigingen van arbeiders , die hooger loon wenschen te genieten , met de openbare orde in strijd zijn . Het is bij sommige machthebbenden de ge-woonte ( gewoonte ) om arbeidersvereenigingen zoo ongeveer gelijk te stellen met samenscholingen . Samenscho-lingen ( Samenscholingen ) zijn altijd strafbaar , wanneer zij de openbare orde bedreigen , onverschillig of arbeiders of niet-aibci-ders ( niet-aibci-ders ) zich daaraan schuldig maken . Maar vereeuigingen van arbeiders , die ten doel hebben zich met elkander 1e verstaan omtrent de voorwaarden , waarop zijhunnen arbeid willen leveren , worden door de staathuishoud-kunde ( staathuishoudkunde ) niet afgekeurd , maar geprezen . Arbeid is in onze maatschappelijke samenleving even goed eene koopwaar als eigendom . Arbeid is de grondslag onzer maatschappij , en in de stoffelijke welvaart en zedelijke ontwikkeling van den arbeider ligt het geheim van den vooruitgang der maatschappij . Zal men nu zeggen dat verecnigingen , welke die stoffelijke welvaart willen bevorderen , de open-bare ( openbare ) orde bedreigen , de goede zeden aanranden , de rechten van anderen krenken P En toch d i t zal men moeten aantoonen , wanneer men dergelijke vercenigingen in strijd acht met de grondwet .
Voorbeeld : Klik op de tekst voor meer
laatste wijziging 06-06-2023
1 gedigitaliseerd
 
 
 

Deze site plaatst cookies ten behoeve van het optimaliseren en verbeteren van onze digitale dienstverlening.
Dit gebeurt anoniem. Door gebruik te maken van deze website ga je daarmee akkoord. Lees er meer over in ons privacy statement

Ik snap het