Archieven

 

Uw zoekacties: Archief van het Gemeentelijk Gymnasium te Tiel, (1694) 1717 - 1971

0016 Archief van het Gemeentelijk Gymnasium te Tiel, (1694) 1717 - 1971

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
1.1. Algemeen
1.2. Voorgeschiedenis
1.3. Stedelijke Latijnse school
1.4. Progynnasium
1.5. Gymnasium
1.5.1. 19e eeuw
1.5.2. 20e eeuw
0016 Archief van het Gemeentelijk Gymnasium te Tiel, (1694) 1717 - 1971
1. Inleiding
1.5. Gymnasium
1.5.2.
20e eeuw
In 1900 wordt de eerste vrouwelijke docent aangenomen; mej. van de Kamer *  . Zij is tevens de eerste vrouwelijke promovendus in de wiskunde in Nederland. De eerste wereldoorlog betekent ook voor het gymnasium een slechte tijd. In 1915 overlijdt rector de Boer. Er is brandstoffenschaarste en de overheid geeft minder subsidie.
In 1917 komt een wijziging in de bevoegdheden van de curatoren tot stand. Voorheen geschiedde de bevordering van leerlingen door de curatoren, op voordracht van rector en leraren. De gemeenteraad besluit de bevorderingsbevoegdheid geheel in handen van de lerarenvergadering te leggen. Doordat de inspecteur- en de curatoren bezwaren maken, wordt het besluit op zodanige wijze veranderd, dat er een beroepsmogelijkheid openblijft bij de curatoren *  . Er begint in het algemeen steeds meer kritiek op het bestaan van een college van curatoren te komen. Een voorstander omschrijft de voordelen van een college als volgt: "de belangen van de school geregeld te kunnen bespreken met personen, die buiten het onderwijs staan, maar vol belangstelling zijn en door hun maatschappelijke positie een waardevolle schakel vormen tussen het leven buiten en in de school, heeft een groot nut" *  .
Het K.B. van 7-5-1919. laat scheikunde, tekenen en toneel toe in het onderwijsprogramma. Gymnastiek wordt ingevoerd, in 1922 *  . Verdere noemenswaardige veranderingen in het vakkenpakket hebben niet plaatsgevonden. De crisis van de jaren dertig betekent bijna het einde voor het Tiels gymnasium. Er is dringend een nieuw gebouw nodig en de rijksoverheid is niet bereid tot een buitengewone subsidie. Het gebouw verkeerd in vervallen toestand en is veel te klein. Voor exacte vakken moeten de leerlingen naar de rijks- H.B.S. en hiervoor moet een hoge huur worden betaald. Teken- en gymnastieklessen worden weer in andere scholen gegeven en er is nauwelijks ruimte voor de conciërge.
Een tweede factor, die het bestaan van het gymnasium in het algemeen en dat van Tiel in het bijzonder bedreigt is de steeds groter wordende twijfel aan het nut van gymnasiaal onderwijs bij delen van de bevolking. De gymnasia wordt elitair zijn verweten en de klassieke talen zouden in een moderne tijd niet meer relevant zijn. Tekenend is dat pas in de dertiger jaren anderen dan kinderen van gegoede burgers het Tiels gymnasium bezoeken. Ter verdediging van het gymnasiaal onderwijs wordt gezegd, dat klassieke talen een bredere kijk op de maatachappij geven en dat het gymnasium bij uitstek geschikt is voor het opleiden van leidinggevenden. Tegen 6e. achtergrond moet de vraag van de minister om advies over de eventuele opheffing van het Tiels gymnasium in 1933 gezien worden. Ook het publiek mengt zich in de discussie omtrent het voortbestaan van het Tielse gymnasium. In m.n. de Tielse courant verschijnen tussen 1934 en 1938 ingezonden stukken betreffende de vraag of het gymnasium wel of niet opgeheven moet worden. De school weet de crisis op het nippertje te overleven en dit zal in niet geringe mate hebben bijgedragen tot de feestvreugde tijdens het jubileum van 1938 ter ere van het vijftigjarig bestaan van het gymnasium. Afgezien van de komst van een aantal reünisten, houdt de president-curator een lezing over de geschiedenis van de school en wordt er over dit onderwerp tevens een tentoonstelling gehouden. Het gaat het gymnasium voor de wind tot de tweede wereldoorlog losbarst. Het gymnasium krijgt het zwaar te verduren.
Op 28-11-1942 wordt het gebouw ten behoeve van de Duitse weermacht gevorderd en worden de lessen in het gebouw van de H.B.S. gegeven, voor zover het brandstofgebrek dit toelaat. Een aantal van de oudste leerlingen moet onderduiken en in 1943 vertrekt rector Buisman naar Leeuwarden. Tenslotte wordt het gebouw door beschietingen in m.n. oktober 1944 zwaar getroffen. Al met al zijn er tussen 1942 en 1945 maar enkele lessen gegeven. Op 2-7-1945 worden de lessen definitief hervat.
Na 1945 groeit de school sterk. Dit zal verband hebben met zaken als arbeidersemancipatie en geboortegolf. In 1962 telt de school omstreeks 120 leerlingen en is het gebouw eigenlijk alweer te klein. Het komt echter niet meer tot een nieuw gebouw. Een oud plan dat in een gemeenschappelijk onderkomen voor H.B.S., M.M.S. en gymnasium voorzag, sluit prima aan bij de ideeën, zoals die in de mammoetwet naar voren komen; liefst geen scholen beneden de 200 leerlingen en een gedifferentieerd vakkenpakket. In de gemeenteraadsvergadering van 18-11-1970 wordt besloten het gymnasium aan het rijk over te dragen op voorwaarde, dat de leraren dezelfde rechtspositie houden en er een goede huisvesting komt. Aan deze voorwaarden wordt voldaan en zo wordt op 1-8-1971 het gymnasium als gemeentelijke onderwijsinstelling officieel opgeheven. Wel wordt aan de Rijksscholengemeenschap (R.S.G.) een gymnasiale afdeling verbonden.
1.6. Tiels gymnasiumfonds
1.7. Lustrumcommissie
1.8. Boekenfonds
1.9. Oudercommissie
1.10. P.H. Tijdeman 1798-1868
1.2. Archiefvorming en Archiefzorg
1.3. Verantwoording inventarisatie

Kenmerken

Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
14
Toegangstitel:
K. Zandberg, Inventaris van de archieven van de Latijnse School, later pro-gymnasium en gymnasium te Tiel, (1694) 1801-1971, met aanvullingen van W. Veerman en H. Merkelbach