De tijd na de Tweede Wereldoorlog werd gekenmerkt door een toenemende gecompliceerdheid van de maatschappelijke verhoudingen, een sterke groei van de collectieve voorzieningen, een toenemend aantal taken, waarvoor de verschillende overheden zich gesteld zagen. Dit deed bij de gemeentebesturen het besef groeien, dat een aanpak op regionaal niveau noodzakelijk was. Dit leidde tot het ontstaan van een groot aantal samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, al of niet op basis van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen. Een belangrijk vraagstuk dat zich hierbij voordeed betrof het al of niet overdragen van de gemeentelijke bevoegdheden aan een dergelijk samenwerkingsorgaan.
Ook op nationaal niveau kreeg deze ontwikkeling de volle aandacht. Door de regering werd de zgn. Gewestwet in voorbereiding genomen. Tegelijkertijd riep de minister van Binnenlandse Zaken de medewerking in van de provincie en de gemeentebesturen om een structuurschets te ontwerpen, waarop een indeling van ons land in gewesten was aangegeven.
Centrale vraag bij de discussie rond de gewestvorming was of de Bommelerwaard diende te streven naar opneming in het stadsgewest 's-Hertogenbosch of in een te vormen streekgewest Gelders Rivierengebied. Door de gemeenten in de Bommelerwaard werd gesproken over het verlenen van een opdracht aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) tot het opstellen van een wetenschappelijke nota, welke de gemeenten ten dienste zal staan bij de beoordeling van de door het provinciaal bestuur op te stellen structuurschets. In 1972 bleek dat het onmogelijk was om in opdracht van de acht gemeentebesturen een dergelijk opdracht aan de VNG te geven. Met uitzondering van de zgn. niet 'H.A.M.-gemeenten' (Ammerzoden, Hedel en Maasdriel) sloten de Bommelerwaardse gemeenten zich uiteindelijk aan bij het onderzoek dat voor het Rivierengebied door de VNG werd uitgevoerd. Als resultaat van dit onderzoek kwam de VNG tot de voorzichtige geformuleerde uitspraak, dat de vorming van een gewest Rivierengebied aanbeveling verdiende, mits daarin het gehele gebied werd betrokken.
Door het provinciaal bestuur werden voorstellen gedaan voor de structuurschets inzake de bestuurlijke indeling, waarin ten aanzien van de Bommelerwaard zowel de mogelijkheid van aansluiting bij het gewest 's-Hertogenbosch als die van de opneming in een te vormen gewest Rivierengebied open werd gehouden. 1)

De raad van Zaltbommel sprak zich onder voorbehoud uit voor de opneming in een te vormen gewest Rivierengebied. 2) Hetzelfde deden de raden van Brakel en Kerkwijk. De raden van de vijf overige Bommelerwaardse gemeenten spraken zich uit voor aansluiting bij het gewest 's-Hertogenbosch. In alle raden werd echter onderstreept dat het gewenst zou zijn de gehele Bommelerwaard binnen eenzelfde gewestelijk verband te brengen.
Op 20 november 1972 vond in Zaltbommel een vergadering plaats met raadsleden uit de streek over de vraag wat er verder zou moeten gebeuren rond het vraagstuk van de gewestvorming. Besloten werd tot instelling van een werkgroep inter-gemeentelijke samenwerking in het westelijk Gelders Rivierengebied. De werkgroep werd gevormd uit vertegenwoordigers van de vijf kerngemeenten (Culemborg, Druten, Geldermalsen, Tiel en Zaltbommel) en een vijftal andere gemeenten uit de streek (Brakel, Haaften, Kesteren, Lienden en Wamel).
Onzekerheid bleef er bestaan omtrent de vraag op welke wijze gewestvorming wettelijk zou worden geregeld. Eerst in 1975 bleek dat de regering haar aanvankelijke voornemen om de totstandkoming van gewesten te bevorderen niet meer effectueerde. Daarnaast was het de werkgroep duidelijk geworden, dat er in brede kring behoefte was aan overleg op tal van terreinen van gemeentelijk beleid. Zij kwam tot de conclusie dat er gestreefd zou moeten worden naar een vaste vormgeving aan en uitbreiding van de reeds bestaande onderlinge contacten tussen de gemeentebesturen. Zij was van mening dat dit op de meest doelmatige wijze verwezenlijkt zou kunnen worden door instelling van een gestructureerd overlegorgaan. Door de werkgroep werd een ontwerp van een dergelijke regeling aan de gemeentebesturen voorgelegd. 3)
De gemeente Zaltbommel besloot toe te treden tot de gemeenschappelijke regeling Intergemeentelijk Overlegorgaan Rivierenland (IOR). 4) Het IOR behartigde de belangen van de gemeente op het gebied van algemeen bestuurlijke aan-gelegenheden, openbare orde en veiligheid, ruimtelijke ordening, volkhuisvesting en milieu, verkeer en vervoer, recreatie en toerisme, sociale zaken en werkgelegenheid, economische aangelegenheden, volksgezondheid, onderwijs, welzijn en cultuur.

Een ander vraagstuk dat in dit kader werd behandeld was de gemeentelijke indeling van het gebied. Door de minister van Binnenlandse Zaken werd op 4 september 1978 de Werkgroep Advisering Bestuurlijke Indeling Gelderland geïnstalleerd die zich zou moeten beraden over de behoefte aan en/of de noodzaak tot herziening van de begrenzing van de provincie Gelderland. In december 1978 kwam de werkgroep met een concept-advies. In het algemeen pleitte het rapport voor een handhaving van de provincie Gelderland in de huidige omvang, enkele incidentele grenscorrecties daargelaten. In een extra openbare vergadering op 25 januari 1979 onderschreef de raad de stelling van de werkgroep, dat de Bommelerwaard in zijn geheel bij Gelderland dient te worden ingedeeld.
Definitieve besluitvorming rond de herindeling zou nog lange tijd op zich laten wachten en valt dan ook buiten het bestek van deze inleiding. Volstaan wordt met de mededeling dat de gemeenten Zaltbommel, Kerkwijk en Brakel per 1-1-1999 werden samengevoegd tot de nieuwe gemeente Zaltbommel.