Archieven

 

Uw zoekacties: Archieven van notarissen in Geldermalsen, 1811 - 1935

1519 Archieven van notarissen in Geldermalsen, 1811 - 1935

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
2. Context
2.2. Institutionele geschiedenis
1519 Archieven van notarissen in Geldermalsen, 1811 - 1935
Inleiding
2. Context
2.2.
Institutionele geschiedenis
Notarissen zijn personen die bevoegd zijn om onder bepaalde voorwaarden, geschriften op te maken, strekkende om tot bewijs te dienen, m.a.w. authentieke schriftelijke bewijsstukken, notariële akten genaamd, te vervaardigen.

Het notariaat bestaat al vanaf de Romeinse tijd en in de Middeleeuwen waren ook in het Gelderse rivierengebied notarissen, meestal geestelijken, actief. Aanvankelijk hielden notarissen van de door hen opgemaakte akten geen afschrift of vastgesteld concept (minuut) onder zich, maar al in de late Middeleeuwen werd ingezien dat het van belang was dat notarissen van de opgemaakte akten een afschrift of vastgesteld concept bewaard bleef. Het geheel van de akten die een notaris opmaakte wordt zijn protocol genoemd. Van de protocollen van Middeleeuwse notarissen is bij het RAR niets bewaard gebleven, behoudens een protocol van een Zaltbommelse notaris over de jaren 1432-1440. Na de Middeleeuwen verdween het notariaat in bepaalde delen van ons land, ook uit het Gelders Rivierengebied, tot in 1811. Voor het opmaken van akten kon men zich uitsluitend wenden tot de plaatselijke en regionale rechtbanken. Culemborg vormt daarop in het werkgebied van het RAR een uitzondering, daar waren zeker vanaf het einde van de 17e eeuw wel notarissen actief en daar kon men zich dus wenden tot een notaris of tot de schepenbank voor het opmaken van authentieke akten.
Het notariaat onderging in de 16e eeuw belangrijke veranderingen toen ordonnanties werden uitgevaardigd waarin aangegeven werd hoe het notariaat georganiseerd moest worden en aan welke voorwaarden de notarissen behoorden te voldoen. Op deze wijze werd getracht een einde te maken aan de gegroeide misstanden in het notariaat. Zo waren er een groot aantal onbekwame notarissen actief en kwam het vaak voor dat plaatselijk te veel notarissen een aanstelling hadden gekregen. Eisen ten aanzien van die noodzakelijke bekwaamheid van de notaris en een controle op het aantal notarisplaatsen per stad of streek werden geregeld. Ook met betrekking tot het bewaren van de notariële protocollen werden voorschriften opgesteld. Zoals al vermeld is die ontwikkeling voor het werkgebied van het RAR van minder betekenis geweest door het ontbreken van notarissen tot aan 1811 (behalve in Culemborg). Standaardisatie van de formulering en inrichting van akten werd in de 17e en 18e eeuw al bevorderd door de publicatie in druk van zogenaamde 'notarisboeken' met praktijkvoorbeelden van akten.

Na de inlijving van Nederland bij het Franse keizerrijk in 1810 werden met ingang van 1 maart 1811 de Franse wetten van kracht verklaard. Dat bracht veranderingen voor het notariaat met zich mee en betekende dat ook in het Gelderse Rivierengebied notarissen actief werden. De Franse notariële wetten bleven van kracht tot ze in 1842 werden vervangen door de Wet op het Notarisambt. Die wet bleef van kracht tot de invoering van de nieuwe Notariswet in 1999.

Voor meer informatie over inhoud en betekenis van de genoemde wet- en regelgeving vanaf de Middeleeuwen, de admissie (toelating) van notarissen en de samenstelling van hun protocollen wordt verwezen naar de literatuur zoals die is vermeld in rubriek 8.1 van deze inleiding.

Kenmerken

Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
22,5
Opmerkingen:
Gelders Archief met toegangsnrs. 0168 en 3152. Enkel het verzoek uit 2013 tot vervreemding van de Archiefbescheiden aan de Staatsecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen zit in dossier 0040/443 Overname archieven Gelders Archief. Aangezien de archiefbescheiden bij het RAR aanwezig zijn mag worden aangenomen dat dit verzoek is ingewilligd.
Categorie: