1499 Archief van het Elisabeth Weeshuis te Culemborg, 1560 - 1952
1499
Archief van het Elisabeth Weeshuis te Culemborg, 1560 - 1952
Inleiding
De geschiedenis van het Elisabeth Weeshuis
Stichting
1499 Archief van het Elisabeth Weeshuis te Culemborg, 1560 - 1952
Inleiding
De geschiedenis van het Elisabeth Weeshuis
Stichting
laatste wijziging 31-07-2013
Het Elisabeth Weeshuis werd in 1560 gesticht uit de nalatenschap van vrouwe Elisabeth van Culemborg, de laatste erfdochter van het geslacht van Culemborg. Vrouwe Elisabeth liet bij haar dood in 1555 het grootste deel van haar vermogen na aan de armen. Haar executeurs-testamentairs besloten dat kapitaal aan te wenden voor de stichting van twee weeshuizen, een groot voor achtenveertig kinderen in Culemborg en een kleiner voor twaalf kinderen in Hoogstraten (België), een gebied dat net als Culemborg behoorde tot het erfdeel van het geslacht Culemborg.
Het Culemborgse weeshuis was het eerste weeshuis in de noordelijke Nederlanden waar nieuwbouw voor werd gepleegd. Het hoofdgebouw bestond uit drie vleugels, gebouwd in een U-vorm met ongelijke poten: een jongensvleugel, een meisjesvleugel en een kleinere kapel. Daarnaast maakten een ziekenhuis, een brouwerij, een bouwerij, een bakhuis, een washuis en verschillende schuren deel uit van het complex. De bijgebouwen hebben in de loop der eeuwen allemaal hun functie verloren. Het Culemborgse weeshuis is waarschijnlijk het enige Noord-Nederlandse weeshuis uit de zestiende eeuw dat in zijn bestaan nooit is uitgebouwd, maar altijd met de oorspronkelijke ruimte toe heeft gekund.
Het weeshuis heeft in zijn geschiedenis verschillende namen gekend. Bij stichting sprak men doorgaans van het weeshuijs ende convente van den heijligen leven, naar het terrein waar het op gebouwd was. Na de Reformatie werd dat het weeshuis binnen Culemborg. Rond 1800, toen de overheid verschil ging maken tussen private en publieke weeshuizen, kwam de naam Elisabeth Weeshuis in zwang, om zo de zelfstandige stichting van de instelling te benadrukken.
laatste wijziging 20-06-2023
1.373 beschreven archiefstukken
931 gedigitaliseerd
totaal 63.146 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 20-06-2023
1.373 beschreven archiefstukken
931 gedigitaliseerd
totaal 63.146 bestanden
Overzicht van weeshuisfunctionarissen
laatste wijziging 20-06-2023
1.373 beschreven archiefstukken
931 gedigitaliseerd
totaal 63.146 bestanden
Kenmerken
Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbekend
Omvang in meters:
21
Categorie:
laatste wijziging 20-06-2023
1.373 beschreven archiefstukken
931 gedigitaliseerd
totaal 63.146 bestanden