Mijn Studiezaal (inloggen)
0218 Archief van de Hervormde gemeente Tiel, 1602 - 2010
0218
Archief van de Hervormde gemeente Tiel, 1602 - 2010
Inventaris
1. Inleiding 
1.1. Geschiedenis van de hervormde gemeente Tiel
1.2. De kerkeraad
1.3. De diaconie
1.4. De kerkelijke commissie
1.5. De kerkgebouwen der hervormde gemeente
0218 Archief van de Hervormde gemeente Tiel, 1602 - 2010
1. Inleiding
1.5.
De kerkgebouwen der hervormde gemeente
laatste wijziging 12-10-2023
Het belangrijkste gebouw is natuurlijk de St. Maartenskerk, aan het Kerkplein te Tiel, die voor het eerst vermeld wordt in een oorkonde uit 1317 * . Hoe deze vroegste kerk er uit zag is niet bekend; wel dat er in 1389 een nieuw dwarspand met koor tegen het schip van de oude kerk is gebouwd. Dit schip werd in 1420 gesloopt en vervangen door een nieuwe. In 1431 begon men een nieuwe toren te bouwen die echter al in 1440 weer werd afgebroken wegens slechte funderingen. Er werd meteen weer met een nieuwe toren begonnen die in 1514 gereed kwam. Rond die tijd werd ook de bouw gestart van een tweede zijbeuk. Men blijft bouwen en in 1560 begint met de constructie van een nieuw dwarspand roet koor. Door de opstand tegen Philips II wordt de bouw gestaakt. De onafgemaakte bouwsels worden afgebroken zodat de St. Maartenskerk de vorm en omvang krijgt die zij nu nog heeft.
Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog raken de St. Maartenskerk en -toren door artilleriebeschietingen zwaar beschadigd. De kerkelijke commissie wilde eerst de kerk laten slopen maar na protesten uit de gemeente werd toch besloten de kerk te restaureren * . Op 6 september 1964 kon de gerestaureerde St. Maartenskerk weer in gebruik genomen worden * .
De andere kerk waarover de Hervormde Gemeente kon beschikken was de St. Caeciliakapel of "Kleine Kerk" die omstreeks 1400 gebouwd is. Deze kerk staat aan de Kerkstraat te Tiel. De kapel behoorde tot het klooster der Kanonikessen van de Orde van St. Augustinus. In 1494 werd de kapel uitgebreid met een priesterkoor.
In 1578 werd het beheer van de kapel aan de inmiddels hervormde magistraat overgedragen. De eerste Hervormde Eredienst in deze kapel had plaats op 26 september 1634. Vanaf 1753 * gaf het stedelijk bestuur toestemming aan de Evangelisch-Lutherse Gemeente om de St. Caeciliakapel te gebruiken voor Avondmaalsvieringen. In 1809 * werd de kapel door de stad overgedragen aan de Hervormde Gemeente op voorwaarde dat de Evengelisch-Lutherse Gemeente er gebruik van kon blijven maken.
Ook de St. Caeciliakapel raakte zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog maar is met hulp van de Rijksdienst voor Monumentenzorg weer in oude luister hersteld. Het torentje dat er vroeger opstond is echter niet wedergekeerd.
Andere gebouwen die in de inventaris voorkomen zijn de "Gerfkamer" en "Eben-Haëzer". De "Gerfkamer" is de in ca. 1514 gebouwde sacristie van de St. Maartenskerk. Het werd in de jaren dertig van deze eeuw gekocht van het algemeen armbestuur * en gebruikt voor o.a. kerkeraadsvergaderingen. Na de restauratie der oorlogsschade is het in 1952 weer in gebruik genomen.
"Eben-Haëzer" is de kerkzaal van de Vereniging tot Evangelisatie aan de Gasthuisstraat te Tiel. Nadat de samenwerking tussen de Hervormde Gemeente en de Vereniging tot Evangelisatie vast vorm had aangenomen werd het beheer van "Eben-Haëzer" overgenomen door de kerkelijke commissie * , in 1981 is dit gebouw afgebroken * .
1.6. Geschiedenis van de archieven
1.7. Verantwoording van de inventarisatie
1.8. Literatuur
laatste wijziging 14-01-2024
1.303 beschreven archiefstukken
83 gedigitaliseerd
totaal 6.038 bestanden
Kenmerken
Status toegang:
Toegang met onbewerkte aanvulling
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
21,75
Categorie:
laatste wijziging 14-01-2024
1.303 beschreven archiefstukken
83 gedigitaliseerd
totaal 6.038 bestanden