Het dorp Rossum heeft in de periode van 1810-1955 deel uitgemaakt van drie verschillende gemeenten, zodat er ook sprake is van drie gemeentelijke archieven.
In 1810, tijdens de Franse overheersing, werd Nederland bij Frankrijk ingelijfd, het zuidelijk deel van Nederland, waaronder de Bommelerwaard, het eerst. Op basis van het tractaat van 16 maart 1810 deed de Franse bestuursstructuur zijn intrede: er kwam een verdeling in departementen in plaats van de gewesten die tot dan hadden bestaan. De departementen werden onderverdeeld in arrondissementen en kantons bij keizerlijk decreet van 14 mei 1810. De Bommelerwaard werd ingedeeld in het Departement van de Monden van de Rijn (Département des Bouches du Rhin), arrondissement 's-Hertogenbosch, kanton Bommel.
Er is uit 1810 een overzicht bewaard gebleven van de gemeentelijke indeling: 'Division territoriale du Département des bouches du Rhin, noms des mairies et hameaux qui en dépendent’ (territoriale indeling van het departement van de monden van de Rijn, namen van de gemeenten en gehuchten die erbij horen). Op deze lijst staat de gemeente Hurwenen vermeld (gespeld 'Herwynen’), en als 'gehucht dat erbij hoort’: Rossum.
Aan het hoofd van de gemeente Hurwenen en Rossum kwam een maire te staan, de uit Hurwenen afkomstige Christiaan van Veltdriel, bijgestaan door een adjoinct-maire en tien municipale raden.

Na het herstel van de onafhankelijkheid in 1813 bleef de bestuursstructuur aanvankelijk zoals die onder het Franse bewind was. Pas in 1814 werd de Bommelerwaard bij het Departement van de Boven-IJssel gevoegd. 1) Bij de grondwet die in dat jaar tot stand kwam werd ook de provincie Gelderland gevormd.
Bij koninklijk besluit van 11 februari 1817 werd het ‘Reglement voor het platteland van de provincie Gelderland’ vastgesteld. Dit betekende opnieuw een verandering: het platteland van Gelderland werd verdeeld in 17 hoofdschoutambten, waarvan de Bommelerwaard er één was. Rossum werd samengevoegd met Hurwenen en Heerewaarden. Samen vormden ze het schoutambt Rossum. Het plaatselijk bestuur bestond uit een schout, twee assessoren (later: wethouders) en twee raadsleden. De hoofdschout van de Bommelerwaard was belast met het toezicht op de plaatselijke besturen.
De taak van de schout was het voorzitten van de vergaderingen van de gemeenteraad en van het dagelijks bestuur, het uitvoeren van de besluiten van de raad, de wetten en de door de raad vastgestelde verordeningen. De assessoren moesten hem helpen zijn taken te vervullen. Schout en assessoren moesten tenminste eenmaal per veertien dagen vergaderen, en verder zo vaak als nodig was. 2) De gemeenteraad vergaderde eens in de drie maanden, of wanneer het naar het oordeel van de schout nodig was. 3)
Tot schout werd benoemd Jasper Ganderheyden, rentmeester van baron van Randwijck, de heer van Rossum. De heerlijke rechten, die bij de komst van de Fransen in 1795 afgeschaft werden, waren in die tijd in zoverre hersteld, dat de heer bij de koning een voordracht kon doen voor de benoeming van de schout en bij provinciale staten voor de benoeming van raadsleden. 4) De assessoren werden door provinciale staten benoemd op voordracht van de raad, gehoord de heer. 5) Verder dienden de door de raad vastgestelde verordeningen alvorens door provinciale staten goedgekeurd te worden, voorgelegd te worden aan de heer. 6) Ook de gemeentesecretaris en de gemeente-ontvanger werden benoemd (door provinciale staten) op voordracht van de heer. 7)

De samenvoeging met Heerewaarden was voor het bestuur en de inwoners van Rossum moeilijk te accepteren: men had weinig gemeenschappelijks, en bovendien had Heerewaarden grote schulden, voor de aflossing waarvan het nieuwe gemeentebestuur zich gesteld zag. De inwoners van Hurwenen waren ook niet tevreden, en dienden een verzoek in om zelfstandig te mogen worden. De inwoners van Heerewaarden volgden hun voorbeeld. Het resultaat hiervan was dat op 1 januari 1821 Rossum, Hurwenen en Heerewaarden zelfstandige gemeenten werden.

Officieel was er nog sprake van het schoutambt Rossum. Deze terminologie werd gewijzigd in 1825 bij de vaststelling van een nieuw reglement voor het platteland van Gelderland. 8) Schoutambten heetten voortaan gemeenten, hoofdschoutambten werden vervangen door districten. 9) Aan het hoofd daarvan stond een districtscommissaris. Vanwege de wenselijkheid het aantal districten geleidelijk te beperken werd steeds, als ergens een districscommissaris vertrok, deze niet opgevolgd, maar werd zijn district samengevoegd met een naburig district. In Gelderland bleven na 1837 uiteindelijk vijf districten over. De Bommelerwaard behoorde toen tot het district ‘de Beneden-Districten’.
In de steden was al langer sprake van een burgemeester. Ook in de dorpen veranderde de term ‘schout’ nu in ‘burgemeester’. De burgemeester werd benoemd door de koning. Waar nog sprake was van een heerlijkheid gebeurde dat op voordracht van de heer. 10) De term 'assessor’ werd pas bij de invoering van de gemeentewet in 1851 veranderd in ‘wethouder’. De assessoren werden benoemd uit de gemeenteraad door de gouverneur van de provincie Gelderland. 11) Provinciale staten benoemde de raadsleden, waarbij zij moesten kiezen uit een door de heer opgemaakte voordracht van twee keer zoveel personen als er nodig waren. 12) De gemeenteraad bestond, inclusief burgemeester en assessoren, uit zeven leden. 13)
Alle bestuurders werden voor de duur van zes jaar benoemd. Iedere twee jaar trad eenderde deel af. Omdat de burgemeester en de assessoren(wethouders) tevens raadslid waren, gold dit ook voor hen. 14) De heerlijke rechten werden dus onveranderd gehandhaafd.

Bij de invoering van de gemeentewet in 1851 werden de districten opgeheven. Steden en dorpen werden gelijkgeschakeld en er bestond nog maar één soort gemeente in Nederland. De gemeenteraad werd het hoogste bestuursorgaan in een gemeente. De burgemeester bleef voorzitter van de gemeenteraad en van de vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders. Daarnaast kreeg hij speciale taken op het gebied van orde en veiligheid. Nu werden ook de heerlijke rechten definitief afgeschaft. De burgemeester werd benoemd door de kroon, de leden van de gemeenteraad werden door de inwoners gekozen, en uit de raad werden wethouders gekozen. Gemeenten met minder dan 3000 inwoners, waartoe ook Rossum behoorde, kregen zeven raadsleden, die voor zes jaar werden gekozen. Iedere twee jaar trad eenderde deel af. In Rossum heeft - met enkele onderbrekingen - de burgemeester steeds deel uitgemaakt van de gemeenteraad tot aan de komst van burgemeester Van Goelst Meyer in 1932.
Er werd gekozen volgens het census-kiesrecht, dat wil zeggen dat het stemrecht voor de verkiezing van leden van de Staten Generaal was voorbehouden aan meerderjarige mannen die tenminste f 20,- aan grond- en andere belasting betaalden. 15) Voor de gemeenteraad was de drempel lager, de helft van dit bedrag. In 1917 werd het census-kiesrecht afgeschaft en kwam er algemeen kiesrecht voor mannen en actief kiesrecht voor vrouwen. Pas in 1922 kregen vrouwen ook algemeen kiesrecht.

Tijdens de Duitse bezetting in de tweede wereldoorlog werd het leidersprincipe ook ingevoerd voor de Nederlandse gemeenten. De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders werden buiten werking gesteld, en de burgemeester moest de taak van de raad en het college waarnemen, en kreeg daarmee alle bevoegdheden van de gemeente in handen. A.F. van Goelst Meyer heeft zich als burgemeester kunnen handhaven tot hij in 1943 moest onderduiken. Hij werd met ingang van 17 januari 1944 op eigen verzoek eervol ontslagen. De (waarnemend) burgemeester van Hurwenen, A. Neet, heeft toen ook het burgemeesterschap van Rossum waargenomen tot hij in september 1944 zelf moest onderduiken. Vanaf begin 1945 tot aan het einde van de oorlog is het burgemeesterschap toen waargenomen door de burgemeester van Zaltbommel, de NSB-er J. Boll. Hij heeft hieraan niet veel werk gehad, want van 23 september 1944 tot 10 mei 1945 is Rossum ontruimd geweest omdat het toen in de frontlinie lag. De inwoners waren geëvacueerd.
Na de oorlog werd door een kiescollege een nood-gemeenteraad gekozen, die gefunctioneerd heeft tot de eerste vrije verkiezingen in 1946.

De gemeente Rossum heeft als zelfstandige gemeente bestaan tot aan 1955. Niet onbetwist overigens: verscheidene malen is er gedurende de jaren 1926-1934 geprobeerd om Rossum toch weer samen te voegen met andere gemeenten, waarbij Hurwenen en Heerewaarden soms ook weer betrokken waren. In augustus 1940 schreef de burgemeester een brief aan de secretaris-generaal van binnenlandse zaken met het verzoek om Rossum, Hurwenen en Heerewaarden maar weer samen te voegen. 16) Waarschijnlijk door de oorlog is dit plan nooit verder behandeld. Vanaf 1945 zijn er besprekingen geweest over een gemeentelijke herindeling van de Bommelerwaard, die tenslotte hebben geresulteerd in de wet van 7 februari 1955 waarbij het aantal gemeenten in de Bommelerwaard werd teruggebracht van 13 naar 8 door het tot stand brengen van verschillende combinaties. Rossum werd op 1 juli 1955 daadwerkelijk samengevoegd met Hurwenen.

Veel personeel heeft de gemeente Rossum nooit gehad. De gemeentesecretaris heeft lange tijd het werk alleen moeten doen. Vanaf 3 maart 1900 werd hij bijgestaan door een ambtenaar ter secretarie. In 1933 kreeg de ambtenaar hulp van een volontair, die vanaf 1934 betaald werd voor het verrichten van schrijfwerk. Na de oorlog werd het aantal ambtenaren uitgebreid tot drie.