Archieven

 

Uw zoekacties: Archief van het Groote Bommelsche Gasthuis, 1549 - 1881

1517 Archieven van de gerechtsbank van het graafschap Culemborg en de Kamer van justitie van de grafelijke Raad, 1440-1811

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
5. Verwant materiaal
5.3. Verwante archieven
1517 Archieven van de gerechtsbank van het graafschap Culemborg en de Kamer van justitie van de grafelijke Raad, 1440-1811
Inleiding
5. Verwant materiaal
5.3.
Verwante archieven
Zie ook het archief van het stadsbestuur van Culemborg 1318-1813 (toegang 0826). De administraties van het stadsbestuur en de schepenbank waren niet gescheiden. De schepenen waren ook tevens raadslid. De archieven zijn pas in het begin van de 19e eeuw wat kunstmatig van elkaar gescheiden en sommige stukken handelen zowel over bestuurlijke en juridische zaken en konden dus ook helemaal niet gescheiden worden. Daarom berusten in het archief van de stad ook nog tal van stukken die geheel of gedeeltelijke van juridische aard zijn en deels met evenveel recht in het rechterlijke archief hadden kunnen worden opgenomen. De onderzoeker moet daar rekening mee houden. Tijdens de herinventarisatie van 2019 is niet geprobeerd een betere scheiding tussen beide archieven aan te brengen. Nog los van het arbitraire karakter van dat werk, is dat ook ingegeven door praktische motieven. Beide archieven zijn al twee eeuwen van elkaar gescheiden en in publicaties wordt vaak verwezen naar de huidige vindplaats van de stukken.
Als toegang 1516 berusten bij het Regionaal Archief Rivierenland de Archieven van notarissen in Culemborg, 1680-1935. Voor wat betreft de periode vóór 1812 bevatten deze archieven ook (volontaire) akten, zoals verkopingen, testamenten, boedelscheidingen, huwelijkse voorwaarden, etc.) waarvoor men ook terecht kon bij de schepenbank. Inwoners hadden wat dat betreft dus de keuze tussen schepenbank of notaris.
In het Gelders Archief (GA) te Arnhem, berust het Archief van de heren en graven van Culemborg 1198-1817 (toegang 0370). Voor het onderzoek naar de geschiedenis van Culemborg is dit een heel belangrijk archief, ook ten aanzien van juridische zaken. Daar zijn onder meer ook de stukken te vinden met betrekking tot processen gevoerd voor de Grafelijke Raad van vóór 1676.

Eveneens in het Gelders Archief berust het Archief van de Familie Hoytema (toegang 0106) met daarin naast persoonlijke stukken ook stukken die leden van de familie ambtshalve hebben opgemaakt in diverse openbare functies in Culemborg, zoals onder andere schout van Culemborg.
In het Nationaal Archief in Den Haag berust het Archief van de Nassause Domeinraad 1582-1811, met retroacta vanaf de dertiende eeuw (toegang 1.08.11). Daarin zitten veel stukken over het beheer van het graafschap Culemborg vanaf de schenking van het graafschap in 1748 aan Willem IV tot aan de Bataafse omwenteling van 1795.
Het archief van de schepenbank (gericht / gerecht / schoutambt) van Everdingen, Zijderveld en Goilberdingen hoorde oorspronkelijk tot het in deze inventaris beschreven archief omdat die dorpen behoorden tot het graafschap Culemborg en de schepenbank van Culemborg in criminele zaken ook de hoofdbank was voor het hele graafschap. De stukken zijn echter in 1942 afgezonderd van dit archief en door het Rijksarchief in Gelderland (nu: Gelders Archief) overgedragen aan het Algemeen Rijksarchief in Den Haag (nu: Nationaal Archief) en berusten na enige omzwervingen thans in het Regionaal Historisch Centrum Zuidoost Utrecht te Wijk bij Duurstede en zijn daar opgenomen in toegang 64, Dorpsgerechten 1515-1811, inventarisnummers 8-31. * 

Kenmerken

Status toegang:
Definitieve toegang / toegang afgerond
Verversingsgraad:
onregelmatig
Taal:
Nederlands
Openbaarheid:
Onbeperkt
Omvang in meters:
29,5
Opmerkingen:
Archieven van plaatselijke en regionale gerechtsbanken van voor 1811 worden ook (oud) rechterlijke archieven (ORA) genoemd. De rechtsprekende instelling wordt ook schepenbank, gerichtsbank of vierschaar genoemd.